К. М. Рафиков – Ўзбекистон касаба уюшмалари Федерацияси раиси

Л. Эрхарднинг
таърифи 
бўйича ижтимоий бозор иқтисодиёти сиёсатини олиб борадиган давлат 
“бозор эркинлиги принципини ижтимоий мутаносиблик ҳамда умумий иш 
учун ҳар бир шахснинг маънавий масъулияти билан бирлаштиради”
1
. 
Иш ҳақининг ўзаро узвий боғлиқ бўлган тақсимлаш ва ижтимоий 
функциялари, бир томондан, янги ҳосил қиланган маҳсулотдаги меҳнат 
1
Эрхард Л.Благосостояние для всех. –М.: Дело. 2001. –С. 250. 
Людвиг Вильгельм Эрхард (немисча: Ludwig Wilhelm 
Erhard 1897— 1977) — немис иқтисодчиси ва сиёсий 
арбоби, 1963—1966 йилларда Германия Федератив 
Республикасининг федерал канцлери. 
Асосий асари: 
Эрхард Л.В. Благосотояние для всех. – М.: Дело, 
2001. 

---

426 
баҳоси – иш ҳақи ва ижтимоий жамғармаларга ажратмалар, иккинчи 
томондан олинган фойдани акс эттиради. Бу ўзаро меҳнат муносабатларидаги 
ёлланма ходим ҳамда иш берувчи манфаатлари мамлакат ялпи ички маҳсулот 
ҳажмидаги иш ҳақи миқдори улушида намоён бўлади ҳамда давлат 
томонидан амалга оширилаётган ижтимоий сиёсатнинг асосий индикатори 
вазифасини ўтайди. 
Иш ҳақи миқдорининг ходим меҳнат унумдорлигига узвий боғлиқ 
бўлмаслиги иш ҳақи асосига путур етказади, унинг рағбатлантирувчи 
функцияси самарадорлигини камайтиради, инсон ташаббускорлиги ва 
ғайрат-шижоатини бўғади. 
Ходим юқори миқдорда иш ҳақи олиш учун ўз малакасини оширишдан 
манфаатдор бўлиши керак. Иш берувчи эса ўз корхонасида ишлаб чиқариш 
самарадорлигини ошириш, маҳсулот сифатини яхшилаш қобилиятига эга 
юқори малакали ходимни ишга ёллашдан манфаатдордир. Шунинг учун 
рағбатлантирувчи функция иш ҳақини ташкил этишнинг меҳнат 
натижаларига узвий боғлиқ тизимлари орқали амал қилади. 
14.3.