К. М. Рафиков – Ўзбекистон касаба уюшмалари Федерацияси раиси

Асосий асарлари: 
Okun A.M. The Political Economy of Prosperity, 1970 
Okun A.M. Prices and Quantities: A macroeconomic analysis, 1981 
 
 
13.7–расм.
“Оукеннинг эгри чизиғи” 

---

404 
“Оукен эгри чизиғи қуйидаги ҳолатларда силжийди: 
•
иш билан тўла бандликда миллий даромад кўрсаткичи (Y*) 
ўзгарганида (у кўпайса эгри чизиқ юқорига, камайса — пастга силжийди); 
•
иш билан табиий бандлик нормаси (u*)ўзгарганида (у кўпайса эгри 
чизиқ ўнгга, камайса — чапга силжийди). 
А.Оукен 1960-йилларда АҚШда ишсизликнинг табиий даражаси 4% 
ни ташкил этганида N коэффициенти 3 га тенг бўлганлигини исботлаб 
берган. Бу ишсизликнинг ҳар бир фоизи мамлакатнинг амалдаги ялпи ички 
маҳсулот ҳажмини иш билан тўла бандлик бўлгани ҳолдагига нисбатан 3 % 
га камайтирганлигидан далолат берган. Иқтисодчи олимнинг ҳисоблашича 
меҳнат бозоридаги рақобат туфайли ишсизлик қуйидагича кўринишда 
бўлишини кўрсатган: 
•
ишдан бўшаган барча ёлланма ходимлар ҳам ишсиз сифатида 
рўйхатдан ўтмайди; 
•
меҳнат фаолиятини давом эттираётган ёлланма ходимларнинг бир 
қисми қисқартирилган иш куни ёки ҳафтасига ўтказилади; 
•
ишлаб чиқаришда яширин ишсизлик мавжудлиги сабабли ўртача 
меҳнат унумдорлиги камаяди. 
A. Oукeн қoнунигa кўрa, ишcизликнинг тaбиий дaрaжacи 1,0 % гa 
oшгaндa ялпи миллий мaҳcулoт 2,5%гa кaмaяди ёки 2,5 % ялпи миллий 
мaҳcулoт йўқoлaди. Дeмaк, мoc рaвишдa улaрнинг ниcбaти 1:2,5 гa тeнг. Шу 
ниcбaтгa acocлaниб, йўқoтилгaн ялпи миллий мaҳcулoтнинг мутлақ 
қиймaтини aниқлaш мумкин.
13.4.
 
И
ШСИЗЛАРНИ ИЖТИМОИЙ ҲИМОЯЛАШ 
 
ВА УЛАРНИ МЕҲНАТ БОЗОРИДА 
РАҚОБАТБАРДОШЛИГИНИ ОШИРИШ
 
Ўзбекистон Республикасининг Меҳнат кодексида ишдан маҳрум бўлган, 
биринчи марта иш қидираётган,узоқ (бир йилдан ортиқ) танаффусдан кейин 
меҳнат фаолиятини қайта бошлашни истаган ва ишсиз деб эътироф этилган 
шахсларга: 
•
ишсизлик нафақаси тўлаш; 
•
қарамоғидагиларни ҳисобга олган ҳолда моддий ёрдам бериш; 
•
касб ўрганиш, малака ошириш ёки қайта тайёрлаш даврида 
стипендия тўланиши ҳамда шу даврни меҳнат стажига қўшиш; 
•
ҳақ тўланадиган жамоат ишларида қатнашиш имконияти 
таъминланиши белгилаб қўйилган. 

---

405