К. М. Рафиков – Ўзбекистон касаба уюшмалари Федерацияси раиси

 
 
 
13.6–расм. Беверижнинг эгри чизиғи

---

403 
Айни пайтда ишсилар сони билан эгалланмаган бўш иш жойлари 
ўртасидаги нисбат эса 
меҳнат бозоридаги тиғизлик
ни ифода қилади. 
Америка Қўшма Штатлари Президенти Жон Кеннедининг иқтисодий 
масалалар бўйича маслаҳатчиси бўлган 
Aртур Oукeн
ишлаб чиқаришнинг 
ҳажми билан ишсизлик даражаси ўртасидаги боғлиқликни аниқлаган
(13.7–расм).
“Оукеннинг 
эгри 
чизиғи” номини олган 
ушбу график расмда Y – 
амалдаги ялпи ички маҳ-
сулот ҳажми, u – амалдаги 
ишсизлик даражаси, N – 
ялпи 
ички 
маҳсулот 
ҳажми йўқотилишининг 
фоизидир. Айни пайтда II 
квадрант 
– 
ишсизлик 
билан иш билан бандлик-
нинг 
боғлиқлиги, 
III 
квадрант – иш билан 
бандлик 
тенглигини 
(N=N) ифода этадиган 45 
градусли қўшимча чизиқ, 
IV квандрант – ишлаб 
чиқариш функциясидир. I квандрант эса – юқорида қайд этилган уч 
квадрантнинг ҳосиласи бўлиб, “Оукен эгри чизиғи” номини олган.
N коэффициенти даврий ишсизлик ҳар бир фоизга кўпайганида ялпи 
ички маҳсулот ҳажми қанчага камайишини кўрсатади. А.Оукеннинг 
ҳисоблаб чиқиши А коэффициенти 2< дан <2,5 гача бўлган оралиқда 
жойлашган. 
Расмга кўра иш билан тўла бандликда ишлаб чиқариш ҳажми Y* га, 
ишсизлик нормаси эса — u* га тенгдир. Агар иш билан бандлик камайса, 
ишлаб чиқариш ҳажми Y2 гача камаяди. Демак, ишлаб чиқришнинг ҳажми 
ишсизлик нормасига тегишли равишда камаядиган функциядир.
Артур Мелвин Оукен (инглизча: Arthur Melvin Okun; 
1928-1980) – америкалик машҳур иқтисодчи олим, 
АҚШ Президенти ҳузурида Иқтисодий маслаҳатчилар 
кенгашининг раиси (1968-1969) бўлган.