К. М. Рафиков – Ўзбекистон касаба уюшмалари Федерацияси раиси

10.2-расм. Ўзбекистон аҳолиси таркибида шаҳар ва қишлоқ 
аҳолиси улушининг ўзгариши (жами аҳоли сонига нисбатан %)
1

 
Мамлакат аҳолисининг ҳозирги вақтдаги ўртача ёши - 25,5, шу 
жумладан қишлоқда 24,1, шаҳарда эса – 27,9 ни ташкил этади. Яъни, халқаро 
демографик таснифга кўра, Ўзбекистон ёш давлатлар қаторига киради. 
Республика катта меҳнат салоҳиятига эга (10.3–расм).
 
 
10.3-расм. Ўзбекистонда доимий аҳолининг ёш таркиби салмоғи 
 (%, йил бошига) 
1
Ўзбекистон Республикаси Давлат статистика қўмитасининг маълумотлари // http: 
// www.stat.uz. 
1970
1989
2011
2017
36,6
40,7
51,2
50,6
63,4
59,3
48,8
49,4
Шаҳар
Қишлоқ
0%
20%
40%
60%
80%
100%
1991
2011
2017
43,1
31,3
30,1
49,1
61,1
60,5
7,8
7,6
9,4
Меҳнатга лаёқатли ёшдан кичик
Меҳнатга лаёқатли ёшда
Меҳнатга лаёқатли ёшдан катта

---

315 
 
 
10.4-расм. Ўзбекистонда доимий аҳолининг ёш таркиби 
 (минг киши, йил бошига)
1
 
 
Бироқ фақат меҳнат ресурсларини ҳудудлараро тақсимлашнинг ўзи 
минтақаларнинг ижтимоий-иқтисодий ривожлантирилиши даражаси 
ўртасидаги тафовутларни бартараф эта олмайди. Ҳудудлараро меҳнат 
миграциясини тартибга солишнинг ҳозирги давр концепцияси, биринчи 
навбатда, минтақаларнинг ҳам меҳнат, ҳам товар ва капитал бозорларида 
рақобатбардошлигини оширишга асослангандир. 
Минтақаларнинг мамлакат ялпи маҳсулот ҳажмидаги улуши таҳлил 
этилар экан, фақат меҳнат ресурслари салоҳиятининг ўзи миллий бойлик 
яратишда ҳал қилувчи аҳамиятга эга эмаслигидан далолат беради. Масалан, 
Тошкент ва Сирдарё вилоятларида аҳоли зичлиги деярли бир хил. Аммо 
Тошкент вилоятида ялпи ҳудудий маҳсулот ҳажми Наманган вилоятидагига 
қараганда деярли 2,5 баробар ортиқдир. 
Шунинг учун ҳар бир бўш иш ўринга тўғри келувчи ишсизлар сонини 
белгиловчи меҳнат бозоридаги иш кучига талаб ва унинг таклифи кескинлик 
даражаси Андижон вилоятида – 5,6, Бухорода – 6,0, Қашкадарёда – 6,3, 
Навоийда – 5,7, Сурхондарё да – 6,6 ва Хоразм вилоятида – 6,3 га тенгдир
2
. 
Меҳнат ресурсларининг ички мобиллигини тартибга солиш мақсадида 
ҳудудларни жадал ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш чора-тадбирлари 
ишлаб чиқилмоқда ва амалга оширилмоқда. Жумладан, кейинги йилларда 
1
Ўзбекистон Республикаси Давлат статистика қўмитасининг маълумотлари // http: 
// www.stat.uz. 
2
Ўзбекистон иқтисодиёти. Ахборот - таҳлилий бюллетень .2015 йил январь-
декабрь. –Т., 2016. - 12 б. 
0,0
5000,0
10000,0
15000,0
20000,0
25000,0
30000,0
35000,0
1991
2011
2017
8883,7
9099,3
9665,7
10122,5
17804,7
19440,8
1601,5
2219,4
3014,0
Меҳнатга лаёқатли ёшдан кичик Меҳнатга лаёқатли ёшда
Меҳнатга лаёқатли ёшдан катта

---

316 
Сурхондарё, Наманган, Навоий вилоятларини комплекс ижтимоий-
иқтисодий ривожлантириш ва уларда бозор ислоҳотларини чуқурлаштириш 
дастурлари амалга оширилмоқда.
Ҳозирги пайтда ҳудудларни жадал иқтисодий ривожлантириш, шу 
жумладан, уларнинг табиий, иқтисодий ва инсон салоҳиятидан самарали 
фойдаланиш юзасидан қўшимча чора-тадбирлар кўрилмоқда. Хусусан, қури-
лиши тугалланмаган объектлардан, фойдаланилмаётган ишлаб чиқариш ва ер 
майдонларидан оқилона фойдаланиш, маҳаллий бюджетларнинг даромад 
қисми ва ҳудуднинг экспорт имкониятларини кенгайтириш, жойларда 
замонавий бозор инфратузилмасини ташкил этиш, хизмат кўрсатиш, туризм 
соҳаларини ривожлантириш, тадбиркорлик субъектларига амалий ёрдам 
кўрсатиш асосида янги иш ўринлари яратиш дастурлари ишлаб чиқилган. 
Шу билан бирга деҳқон хўжаликлари, томорқа учун ажратилган ерлар-
дан мақсадли фойдаланиш, мева-сабзавотчилик, чорвачилик, паррандачилик, 
балиқчилик, асаларичилик ва бошқа фаолият турларини устувор ривож-
лантириш, кенг тармоқли фермер хўжаликларини кўпайтиришга ҳам эътибор 
кучайтирилмоқда.