K. J. Matkarimov b. J. Mahmudov a. A. Norqulov avtomobillarda ishlatiladigan ashyolar

Ayrim xorijiy davlatlarda ishlatiladigan dizel
yonilg‘ilarining asosiy xossalari
Ko‘rsatkichlar nomi
Buyuk Britaniya
AQSH
A1
A2
1–D
2–D
Tashqi ko‘rinishi
och rangda 
va tiniq
och rangda 
va tiniq
och rangda 
va tiniq
och rangda 
va tiniq
Fraksiya tarkibi, °C:
qay  nashning  boshlanishi 
10% bug‘lanish harorati 
50% bug‘lanish harorati 
90% bug‘lanish harorati
187,8 
210,0 
272,2 
357,2
181,1
222,2 
267,2
357,2
165,6–198,9 
187,8–221,1 
210,0–248,9 
237,8–271,1
171,1–204,4 
204,4–237,8 
243,3–282,2
287,8–321,1
Qaynashning oxiridagi 
harorat
364,4
367,2
260–293,3 304,4–348,9
15,6°C haroratdagi zich-
ligi, kg/l
0,838
0,865
0,806–0,826 0,840–0,860
Oltingugurt miqdori, %
Ko‘pi 
bilan 0,5
Ko‘pi 
bilan 1,0
0,05–0,20
0,2–0,05
Chaqnash harorati, °C
Kamida 54 Kamida 54 Kamida 49 Kamida 54
37,8°C dagi qovushoqli-
gi, mm/s
1,6–6,0
1,6–6,0
1,6–6,0
2,0–3,2
Setan soni
Kamida 50 Kamida 45
48–54
42–50
Nazorat savollari:
1. Dizel dvigatellari yonilg‘isiga qanday talablar qo‘yiladi?
2. Yonilg‘i qovushoqligi deganda nimani tushunasiz va u dvigatelning 
ishiga qanday ta’sir ko‘rsatadi?
3. Xiralashish va qotish haroratlari deganda nimani tushunasiz?
4. Setan soni deb nimaga aytiladi va u yonilg‘ining qanday xos   salarini 
belgilaydi?
5. Dizel dvigatelining taqillab ishlashiga nimalar sabab bo‘ladi?
6.  Dizel  dvigatellarida  qurum  hosil  bo‘lishi  yonilg‘ining  qanday 
xossalariga bog‘liq?
7. Dvigatel detallarining korroziyalanishi nimalarga bog‘liq? 
8. Yonilg‘ining kimyoviy turg‘unligi haqida gapirib bering.  

---

84
9. Yod soni deb nimaga aytiladi? 
10. Yonilg‘i tarkibida mexanik aralashmalar bo‘lishiga ruxsat etil     -
masligining sabablarini ayting. 
11. Yonilg‘i tarkibida suvning bo‘lishi qanday zararlar keltiradi?
12. Yonilg‘ining o‘z-o‘zidan alangalanishi deganda nima tushuniladi?
13. Yonilg‘ining filtrlanuvchanligi haqida aytib bering. 
14. Yonilg‘ining kul hosil qilishi haqida gapirib bering. 
15. Dizel yonilg‘ilari qanday ko‘rsatkichlariga ko‘ra markalanadi? 
IV  BOB.  GAZSIMON  AVTOMOBIL  YONILG‘ILARI,