K irish. «Mexanizm va mashinalar nazariyasi» fanining rivojlanishi va ahamiyati mashina va mexanizmlarni tuzilish asoslari mashinalar klassifikasiyasi

K irish. «Mexanizm va mashinalar nazariyasi» fanining rivojlanishi va ahamiyati.mashina va mexanizmlarni tuzilish asoslari. mashinalar klassifikasiyasi

1-Ma’ruza. KIRISH. «MEXANIZM VA MASHINALAR NAZARIYASI» FANINING RIVOJLANISHI VA AHAMIYATI.MASHINA VA MEXANIZMLARNI TUZILISH ASOSLARI. MASHINALAR KLASSIFIKASIYASI


1.1. MMN fanining rivojlanish bosqichlari.
1.2. MMN fanining boshqa fanlar bilan aloqasi. «Mexanizm va mashinalar nazariyasi» fani rivojlantirish yo`llari.


Vizual materiallar
1-savol. “Mexanizm va mashinalar nazariyasi” fanining rivojlanishi.
1-ilova.

Mexanizm va mashinalar nazariyasi fani mexanizmlarning turlari, ularning strukturasi, kinematikasi va dinamikasini o`rganishda model va asboblardan foydalaniladi.

Leonardo da Vinchi (1452-1519) tikuv dastgohlari, bosma va yo­g’ochga ishlov berish mashinalari mexanizmlari konstruktsiyasi loyixasini ishlab chiqqan, ishqalanish koeffitsentini tajriba yo`li bilan aniqlashga urinib ko`rgan.

D. Kardan (1501-1576) soat va tegirmon mexanizmlarining harakatini o`rgangan.

O’ttiz yil Rossiyada yashagan va ishlagan, so`ngra Peterburg fanlar Akademiyasining haqiqiy a`zosi bo`lgan, atoqli matematik va mexanik, shveytsariyalik professor L.Eyler (1707-1783) qattiq jismlar kinematikasi va dinamikasiga oid masalalarni echdi, egiluvchan mexanizmlarning tebranishi va ustvorligini tadqiq etdi, tishli mexanizmlar profillari bilan shug’ullandi, bularning ichida eng istiqbolligi evolventasimon profildir.

Rus olimi L.V. Assur (1878-1920) hozirgi vaqtda mexanizmlarni tahlil va sintez qilishda tadbiq etilayotgan ko`p bo`g’inli mexanizmlar tuzilishining umumiy qonuniyatini ochib berdi.

A.P.Malishev (1879-1962) murakkab tekis va fazoviy mexanizmlar strukturusini tahlil va sintez qilish nazariyasini taklif etdi.

Mashinalar mexanikasining yaxlit mashinasozlik nazariyasiga aylantirishda I.I.Artobolevskiy (1905-1977) salmoqli hissa qо‘shdi. U mashina va mexanizmlarning strukturasi, kinematikasi va sinteziga, mashinalar dinamikasi va mashina –avtomatlar nazariyasiga oid kо‘plab ilmiy ishlar va darsliklar yozdi.