Kelgusida yuz beradigan va buxgalteriya balansini tuzish sanasida mavjud bo‘lgan hodisalar -ushbu hodisalarning natijalari (foyda yoki zararlar) moliyaviy hisobotda hisoblash tamoyiliga muvofiq ularni yuz berish ehtimoli, summasini aniq topish imkonini borligiga qarab aks ettiriladi. Jumladan, zararlar hisoblash tamoyili va yuqorida keltirilgan yuz berish ehtimoli va zarar summasini real aniqlash imkoniyatlari mezonlariga ko‘ra hisobotda quyidagi tartibda aks ettiriladi:
-
Kutilmagan holatni yuz
|
Kutilmagan holat
|
Kutilmagan holat
|
berish ehtimoli
|
bo‘yicha summa aniq
|
bo‘yicha summa aniq
|
|
|
|
emas
|
Ehtimoli bor
|
Zarar va
|
majburiyatlar
|
Zarar va majburiyatlar
|
|
hisoblanadi
|
va moliyaviy
|
hisoblanmaydi, moliyaviy
|
|
hisobotga kiritiladi
|
hisobotga kiritilmaydi,
|
|
|
|
lekinda tushuntirish xatida
|
|
|
|
sabablari va kutilayotgan
|
|
|
|
oqibatlari ochib beriladi
|
Ehtimoli yo‘q
|
Hisoblash ham, ochib berish
|
ham talab qilinmaydi
|
Moliyaviy hisobotni tuzish davrida mavjud bo‘lgan kutilmagan holatlar bo‘yicha foyda moliyaviy hisobotda quyidagi tartibda aks ettiriladi:
-
Kutilmagan holatni yuz
|
Kutilmagan holat
|
Kutilmagan holat
|
berish ehtimoli
|
bo‘yicha summa aniq
|
bo‘yicha summa aniq
|
|
|
emas
|
Ehtimoli bor
|
Foyda hisoblanmaydi,
|
Hisoblash ham, ochib
|
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
233
-
|
tushuntirish xatida vujudga
|
berish ham talab
|
|
kelish ehtimolini borligi
|
qilinmaydi
|
|
ko‘rsatiladi
|
|
Ehtimoli yo‘q
|
Hisoblash ham, ochib berish
|
ham talab qilinmaydi
|
Kelgusida yuz beradigan va buxgalteriya balansini tuzish sanasida mavjud bo‘lmagan hodisalar – ushbu hodisalar va ulardan kutilayotgan natijalar (foyda yoki zararlar) moliyaviy hisobotga va unga ilova qilinadigan tushuntirish xatiga umuman aloqador hisoblanmaydi. Shuning uchun ular hisobotda va unga ilova qilingan tushuntirish xatida umuman aks ettirilmaydi.
Moliyaviy hisobotda uni rasmiy e’lon qilgan sanadan keyin aniqlangan va o‘tgan hisobot davriga taalluqli bo‘lgan, lekinda moliyaviy hisobotda aks ettirilmayin qolingan hodisalar kutilmagan holatlar va hodisalar hisoblanmaydi. Bunga misol qilib, qaysi bir schyot-faktura summasini daromadga olinmaganligi, harajatlarni noto‘g‘ri hisoblanganligi va bularning natijasida moliyaviy hisobot ko‘rsatkichlarida xatoliklarga yo‘l qo‘yilganligini aytish mumkin. Soliq Kodeksiga muvofiq soliq tekshiruviga qadar korxonaning o‘zi tomonidan o‘tgan hisobot yillar bo‘yicha topilgan xatolarni tuzatilishi va soliq idorasiga qayta hisob-kitoblarni topshirilishi moliyaviy jazolarga (penya hisoblashdan tashqari) tortilmaydi.O‘tgan yillarda yo‘l qo‘yilgan xatolarni korxonalar nafaqat o‘zlarining kuchlari bilan, balkim mustaqil auditorlik tashkilotlarini shartnoma asosida jalb etish va auditorlik tekshiruvini o‘tqazish orqali ham amalga oshirishlari mumkin.
O‘z-o‘zini sinash uchun test savol-javoblari
1.Quyidagilarning qaysi biri to‘g‘ri
Balans analitik hisob ma’lumotlari asosida tuziladi
Balans bosh kitob ma’lumotlari asosida tuziladi
v) Balans daromad va harajatlarni aniqlash uchun tuziladi
g) Balans moliyaviy hisobotning boshqa shakllari asosida tuziladi
2.Quyidagilarning qaysi biri to‘g‘ri
Sof tushum balansda ko‘rsatiladi
Sof tushum pul oqimlari to‘g‘risidagi hisobotda ko‘rsatiladi
Sof tushum moliyaviy natijalar to‘g‘risidagi hisotda ko‘rsatiladi
Sof tushum xususiy kapital to‘g‘risidagi hisobotda ko‘rsatiladi
3.Moliyaviy natijalar to‘g‘risidagi hisobot
Balansdan tashqari schyotlar ma’lumotlari asosida to‘ldiriladi
Tranzit schyotlar ma’lumotlari asosida to‘ldiriladi
Doimiy schyotlar ma’lumotlari asosida to‘ldiriladi
Barcha schyotlar ma’lumotlari asosida to‘ldiriladi
PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com
234
Do'stlaringiz bilan baham: |