K arim a q osim ova

„Dehqonning  xonadoni  qanday  hayot  kechirar  ekan?",  „Nima  uchun
 
Davlat  dehqonning  xonadonidan  ketishni  istamaydi?"
  kabi  savollarga 
javob  topish  orqali  ertak  qahram onlarini  baholaydilar,  ahil  va  inoq 
b o'lib,  halol  m ehn at  qilish  lozim  degan  xulosaga  keladilar.
Ertak  ustida  ishlashda  bolalam i  ertakni  o ‘qishgagina  emas,  balki 
uni aytib berishga o 'rg atish   ham  m uhim dir.  Ertak aytish og'zaki  nutqni 
o'stiradi,  bolalar  nu tq in i  yangi  so 'z  va  iboralar  bilan  boyitadi.
O 'quvchilarni  1-sinfdayoq  ertak  tilidan  erkin  foydalanishga  o 'r ­
gatish  uch un   ertak  bilan  birinchi  tanishtirishda  uni  o'qituvchi  aytib 
berishi  m um kin.
0 ‘quvchi  ertak  m azm unini  o ‘zlashtirib  olgandan  so'ng,  uning  tili 
ustida  ishlashga  alohida  aham iyat  qaratilishi  zarur.  E rtak  m azm unini 
qayta  hikoyalashda,  qahram onlarga tavsif berishda o'quvchilam ing  o 'z  
nutqida  til  vositalaridan  o ‘rinli  foydalanish  talab  qilinadi.  Til  vosita­
laridan  foydalanish  uch u n   talab  va  vaziyat,  ehtiyoj  yaratish  zarur.
Ertak  tilida  shunday  so ‘z  va  iboralar  borki,  ular  bolaga  o ‘zgacha 
ta ’sir  ko'rsatadi.  M asalan,  „Y o'lbars,  Tulki  va  B o'ri"  ertagida  „Tog' 
echkisi  siz 
ulug‘imizniki  b o 'lsin ",  „Q uyon  siz  podshohimizning  erta-
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

labki 
nonushtangiz b o ‘lsin“ ,  „Kiyik  kechqurungi  taomiogiz,  q o ‘y kun- 
duzgi 
xo‘ragingiz  bo‘lsin“  kabi  gapiar  tarkibidagi  ajratib  ko'rsatilgan 
so'zlarga  o 'quvchilar  diqqati  qaratilib,  ertakni  so‘zlab  berayotganda 
ulardan  nu tq d a foydalanishlariga  erishish  zarur.
E rtaklarda  keltirilgan  m aqollar  ustida  ishlash,  ularda  ilgari  su- 
rilayotgan  g ‘oyalarni  bolalar  ongiga  etkazish,  yod  oldirish  yo ‘li  bilan 
bog'lanishli  nutqni  o'stirish,  nutqning  ta ’sirchanligini  oshirish  lozim. 
M asalan,