К а р и м о в а. А., И с л о м о в ф. Р., А в л о қ у л о в а. З

Аналитик ҳисоб регистрлари 
хўжалик маблағлари ва 
уларнинг ташкил топиш манбалари, хўжалик жараён­
лари тўғрисида батафсил маълумотларни акс эггириб, 
аналитик гуруҳларга бўлиб рўйхатга олиб бориш учун 
мўлжалланган. Аналитик ҳисоб регистрларида корхона­
да амалга ошириладиган хўжалик муомалалари синте­
тик ҳисоб регистрларидагига нисбатан деталлаштирил- 
ган ҳолда акс эттирилади. Бундай турдаги ҳисоб регистр­
ларига “Асосий воситалар”, “Дебитор ва кредиторлар 
билан ҳисоб-китоблар” ва бошқа ҳисобварақлар бўйи- 
ча юритиладиган карточкалар мисол бўлади.

---

Қайдномалар ҳисоб регистрларининг ажралмас бир 
қисми бўлиб ҳисобланади.
Қайдномаларда 
корхонада содир бўлган бир хил маъ­
лумотларни англатувчи хўжалик муомалалари тизимга 
солиниб, маълум бир даврга ҳисобваракушр бўйича йиғ- 
ма проводкалар берилади. Бухгалтерия ҳисобида қўлла- 
ниладиган қайдномалар 2 турга бўлинади:
♦ Йиғма қайдномалар;
♦ Гуру>уювчи қайдномалар.
Йиғма қайдномаларда 
маълум бир ҳисобот даври 
ичида айрим бухгалтерия хужжатларининг маълумот­
лари бўйича бир хилдаги хўжалик муомалалари жамла- 
ниб борилади. Бундай турдаги қайдномаларга маҳсу- 
лотларни жўнатиш ва сотиш бўйича қайднома ҳамда 
бошқа қайдномалар мисол бўла олади.
Гуруҳловчи қайдномаларда 
бир хилдаги ижро ҳуж- 
жатларининг ойлик маълумотлари йиғиб ёзилади. Бун­
га иш ҳақини тақсимлаш қайдномаси ва бошқа қайд- 
номалар мисол бўла олади.
Корхонада бухгалтерия ҳисобининг қуйидаги қайд- 
номалари қўлланилади:
♦ Асосий воситалар ва ҳисобланган амортизация 
ажратмаларини ҳисобга олиш қайдномаси;
♦ Ишлаб чиқариш харажатларини ҳисобга олиш 
қайдномаси;
♦ Ишлаб чиқариш захиралари, тайёр маҳсулот, шу­
нингдек, улар бўйича тўланган ҚҚСни хдсобга олиш 
қайдномаси;
♦ Пул маблағларини ҳисобга олиш қайдномаси;
♦ Маҳсулот сотилишини ҳисобга олиш қайдномаси;
♦ Мол етказиб берувчилар билан хдсоб-китоблар- 
ни ҳисобга олиш қайдномаси;
♦ Меҳнатга ҳақ тўланишини ҳисобга олиш қайдно- 
маси;
♦ Шахматли қайднома.
Ҳар бир қайднома фойдаланилаётган бухгалтерия 
ҳисобларидан бири бўйича муомалаларни ҳисобга олиш 
учун қўлланилади. Ҳар бир муомала бўйича сумма бир 
вақтнинг ўзида иккита қайдномада акс эттирилади:
♦ Кредитланувчи ҳисобварақни кўрсатган ҳолда 
ҳисобварақ дебети бўйича биттасида;

---

♦ 
Дебетланувчи ҳисобварақни қайд этган ҳолда кор- 
респонденцияланувчи ҳисобварақнинг кредити бўйича 
бошқасида.
Сўнгра шахматли қайдномада корхона фаолияти­
нинг ойлик якунлари бўйича умумлаштирилади.