К а р и м о в а. А., И с л о м о в ф. Р., А в л о қ у л о в а. З

22-6 о б.

---

шиш билан бюджетдан ташқари жамғармалар қайта 
ташкил қилинади.
Мақсадли жамғармаларнинг уч тури мавжуд:
1. Давлат ва маҳаллий бюджетдан ташқари пул маб­
лаглари жамғармалари;
2. Мақсадли бюджет пул маблағлари жамғармаси;
3. Узбекистон Республикаси Ҳукуматининг давлат 
мақсадли жамғармалари.
Давлат ва маҳаллий мақсадли пул маблағлари жам- 
ғармаларининг ўзига хос хусусиятлари қуйидагилардан 
иборат:
♦ жамғармалар ваколатли органлар томонидан аниқ 
мақсадлар учун ташкил этилади;
♦ жамғармалар фақатгина мақсадга мувофиқ фой­
даланилади;
♦ мақсадли жамғармаларнинг ҳуқуқий мақоми ва­
колатли орган томонидан тасдиқланадиган низомлар 
асосида белгиланади.
Давлат ва маҳаллий бюджетдан ташқари фондлар 
турли асосларга кўра тавсифланади. Иқтисодий нуқтаи 
назардан фондлар иккига бўлинади:
♦ Ижтимоий фондлар — Пенсия фонди, Бандликка 
кўмаклашиш фонди, “Умид”, “Қамолот” ва бошқалар;
♦ Иқтисодий фондлар — Йўл фонди, “ Бизнес- 
Фонд” ва бошқалар.
Бюджетдан ташқари фондлар маблағлари икки хил 
йўл билан шаклланади:
♦ махсус солиқ ва йиғимлар;
♦ бюджет маблағлари ва қарзлар.
Махсус солиқ ва йиғимлар орқали давлат мақсадли 
фондларининг маблағларини шакллантириш асосий 
усул ҳисобланади. Уларнинг микдори давлат томони­
дан ўрнатилади.
Бюджет маблағларига беғараз субсидиялар ва солиқ 
даромадларидан аниқ ажратмалар шаклида бўлади. Шу­
нингдек қарз маблағлари ҳам бўлиши мумкин.
Давлат мақсадли фондлари, хусусан, Пенсия фон­
ди, Бандликка кўмаклашиш фонди ва Йўл фондига 
ажратмалар мажбурий тусда ундирилишини инобатга 
олган ҳолда, бу фондларга ажратмалар ҳисоблаш ва 
тўлаш тартибини солиқ ҳисобида акс эттириш лозим 
ҳисобланади.

---

Аҳолининг ночор, моддий ёрдамга муҳтож қатла- 
мини ижтимоий ҳимоя қилиш мақсадида Ижтимоий 
суғурта фонди ташкил этилган. Бу фонднинг таркиби 
куйидагилардан иборат:
Ижтимоий сугурта 
фондилинг тарки­
бий қисмлари
Маблапшнг вужудга келиш 
манбаи
Фоиз
ҳисобида
Пенсия фонди
Меҳнат ҳақи фондига нисбатан
35 %
Бандлик фонди
Меҳнат ҳақи фондига нисбатан
1,5 %
Касаба уюшмалари 
федерацияси
Меҳнат ҳақи фондига нисбатан
0,7 %
Жами
Меҳнат ҳақи фондига нисбатан
37,2%