Jurnaldan ko‘chirib bosilgan maqolalar «Til va ada biyot ta’limi»dan olindi, deb izohlanishi shart


CHET TILLARNI O‘RGATISHDA O‘QISH MALAKASINI RIVOJLANTIRISH



Download 28,53 Mb.
Pdf ko'rish
bet62/88
Sana24.01.2022
Hajmi28,53 Mb.
#408022
1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   ...   88
Bog'liq
til va adabiyot

CHET TILLARNI O‘RGATISHDA O‘QISH MALAKASINI RIVOJLANTIRISH

Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati

1. 3.И. Клычникова. Психологические особенности обучения чтению на иностранном языке. Пособие для учителя. 

– 2-е изд., испр. – Москва: Просвещение, 1983, стр. 207.

2. Becker U. Lexikon der Symbole. – Freiburg, 1992. – 350 S.

3. Vollmar K. Symbole von A-Z. – Rastatt: Pabel-Moewig, 2004. – 638 S.

(Boshi­17-­betda)



24

e-mail: til_adabiyot@umail.uz

Tildagi barcha hodisalar va ularni ifodalovchi 

birliklarning paydo bo‘lish payti va ehtiyoji mavjud. 

Ushbu maqola mavzusi bo‘lgan qisqartma so‘zlarning 

ham yuzaga kelish vaqti bor. Tadqiqotlardan ma’lum 

bo‘lishicha, qisqartmalar shumer madaniyatiga oid ilk 

manbalardayoq bo‘lgan, qadimiy Sharq qo‘lyozmalarida 

ham xatlarni soddalashtirish maqsadida qisqartmalardan 

foydalanilgan.  Yunoncha  qisqartmalar  esa  eramizdan 

oldingi III asrlarga doir manbalarda uchraydi. Qadimgi 

Rimda lotin alifbosining joriy etilishi bilan lotincha 

qisqartmalar paydo bo‘lgan; ular hozir ham turli fan 

sohalariga doir terminlar tarkibida yasovchi komponent 

sifatida ishtirok etadi.

1

Qisqartma birliklar ancha avval yuzaga kelgan 



bo‘lsa ham, uni lingvistik planda o‘rganish XX asrning 

50-yillaridan keyin boshlangan.

2

  Hozirga  qadar  bu 



lisoniy hodisa va uni namoyon etuvchi birliklarning 

lingvistik xususiyatlari turli tillarning vazifaviy uslublari 

misolida tadqiq etilgan.

3

Ingliz va rus tilshunosligida birikma nomlarni 



qisqartirish va qisqartma so‘zlarga nisbatan quyidagi 

terminlar qo‘llaniladi: 



abbreviation, abridgement, 

abecedism, ellipsis, short forms of word, shortening, 

curtailment,­ contraction;­ сокращение,­ сокращенная­

единица,­ аббревиатура,­ аббревиация,­ усечение,­

абброморфема

 kabilar. Keltirilgan terminlar sirasida 

qisqartirish hodisasi nomlari ham, qisqartma so‘zlarning 

nomlari ham bor. Masalan, 



ellipsis, shortening, 

аббревиация,­ сокращение,­ усечение

 terminlari 

lingvistik hodisani, 

abbreviation,­ абброморфема,­

аббревиатура,­ сокращенная­ единица

 terminlari 

til birligini atagan. O‘zbek tilshunosligida qisqartirish 

hodisasiga nisbatan 



abbreviatsiya, so‘zlarni qisqartirish, 

qisqartirish natijasida hosil bo‘lgan birliklarga nisbatan 



abbreviatura

4

 qisqartma so‘z

 terminlari qo‘llaniladi. 

Mazkur to‘rt termin o‘zi ifodalaydigan lingvistik 

tushunchaning mazmun-mohiyatini ko‘rsata oladi, biroq 

ularning milliy tilga munosabati nazarda tutiladigan 

bo‘lsa, so‘zlarni qisqartirish va qisqartma so‘z terminlari 

maqbul variantlardir. 

Ushbu lingvistik hodisa va uni atovchi terminlardagi 

har xillik qisqartma so‘zlarning lingvistik tabiati va tur-

larini belgilashda ham kuzatiladi. Masalan, ayrim tad-

qiqotchilar so‘zlarni qisqartirish natijasida yangi yasal-

ma hosil bo‘ladi, desa

5

, boshqa tilshunoslar buni inkor 



etadilar.

6

 “O‘zbek tili grammatikasi”da ham so‘z yasash 



usullari  tavsiflanar  ekan,  abbrevatsiya  deb  qisqarti-

rish yo‘li bilan otlar yasalishiga (MTS – mashina-trak-

tor stansiyasi) tipidagi qisqartmalarda yasalish borligi) 


Download 28,53 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   ...   88




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish