Jurnaldan ko‘chirib bosilgan maqolalar «Til va ada biyot ta’limi»dan olindi, deb izohlanishi shart

Kelishiklarning “Konseptual jadval” asosida yoritilishi

Kelishiklar

Qo‘shimchasi

Kelishikdagi so‘z so‘roqlari

Qo‘llanilishi

Bosh kelishik

–

Kim?, nima?, qayer?

Belgisiz 

Qaratqich kelishigi

-ning

Kimning?, nimaning?, qayerning?

Belgili, belgisiz

Tushum kelishigi

-ni

Kimni?, nimani?, qayerni?

Belgili, belgisiz

Jo‘nalish kelishigi

-ga

Kimga?, nimaga?, qayerga? 

Belgili, belgisiz

O‘rin-payt kelishigi

-da

Kimda?, nimada?, qayerda? 

Belgili, belgisiz

Chiqish kelishigi

-dan

Kimdan?, nimadan?, qayerdan?

Belgili 

Abdishukur SHOFQOROV,

Chirchiq davlat pedagogika instituti 

o‘qituvchisi, filologiya fanlari nomzodi 

KELISHIK TURLARINI O‘RGANISHDA INTERFAOL

TA’LIM METODLARIDAN FOYDALANISH

 “Klaster”

 – axborot xaritasini tuzish yo‘li bo‘lib, 

mohiyatni markazlashtirish va aniqlash uchun biror 

asosiy omil atrofida g‘oyalarni yig‘ish, umumlashtirish, 

ular o‘rtasidagi aloqalarni topish imkonini beradi. Uni 

o‘quvchilar bilan yakka tartibda ham, guruhlarda ham 

qo‘llash mumkin. 

Kelishiklar bo‘yicha “Klaster” tuzish uchun sinf dos-

kasi yoki katta qog‘oz varag‘i markazida quyidagi rasm-

dagidek “kelishiklar” kalit so‘zi yoziladi. Kalit so‘z bilan 

assotsiatsiyalangan so‘zlar, ya’ni kelishik turlari kalit 

so‘z atrofidagi  kichik hajmli aylanalarga “yo‘ldoshlar” si

-

fatida yoziladi va chiziq bilan “bosh” so‘zga bog‘lanadi. 

Yozuv ajratilgan vaqt tugaguncha yoki g‘oya yo‘qotilma

-

gunga qadar davom ettiriladi. 

Klaster  yordamida  fikrlarni  tarmoqlash  pedagogik 

strategiya bo‘lib, bu mavzuni chuqur o‘rganishda o‘quv-

chilarga yordam beradi, shuningdek, mavzuga taalluqli 

tushuncha yoki aniq fikrni ketma-ketlik bilan erkin ifoda

-

lashga o‘rgatadi. (1-chizma)