Jurnal 1918-yil dekabr oyidan chiqa boshlagan

“XALQ TA’LIMI” ilmiy-metodik jurnali.
2016. № 3.
www.xtjurnali.zn.uz
– fanni chuqur bilishi va kasbiy omilkorligi;
– ilg‘or pedagogik va axborot texnologiyalarini bilishi;
– uzluksiz ta’lim tizimiga doir me’yoriy hujjatlarni bilishi.
Boshlang‘ich sinflardagi tabiatshunoslik darslarida didaktik o‘yinlardan foydalanish-
ning keng imkoniyatlari mavjud bo‘lib, ular o‘quv jarayoni samaradorligini oshirishga xiz
-
mat qiladi.
innovatsion pedagogik texnologiyalar asosidagi darslarning an’anaviy darslardan 
farqi shuki, bu darsda o‘quvchiga erkinlik muhiti yaratib beriladi. Ya’ni o‘quvchiga tazyiq 
o‘tkazilmaydi, shaxsiyatiga tegmasdan savollar beriladi, erkin muloqotga tortiladi, shaxs 
sifatida hurmat qilish orqali do‘stona munosabatdagi o‘quv muhiti yaratiladi.
innovatsion texnologiyalardan biri bo‘lgan ta’limning “zinapoya usuli” boshlang‘ich 
sinflar tabiatshunoslik darslarida samarali natija bermoqda.
Zinapoya usuli o‘quvchilarda tegishli fanning asosiy tushunchalariga doir bilimlarni 
bosqichma-bosqich kengaytirib, to‘ldirib va boyitib borishdan iborat.
Zinapoya usulida uchinchi sinfdagi “Foydali qazilmalar” mavzusini o‘rgatishda: 1-zi
-
napoya – foydali qazilmalar tushunchasini o‘rgatish; 2-zinapoya – foydali qazilmalar ayrim 
turlarining nomlanishi hamda shu turlarga kiruvchi ayrim foydali qazilmalar haqida tushun
-
chalar berish; 3-zinapoya – O‘zbekistonning qaysi viloyatlarida foydali qazilmalar borligi 
haqida ma’lumotlar berish; 4-zinapoya – foydali qazilmalarni muhofaza qilishning ayrim 
masalalarini o‘rgatish nimalardan iborat bo‘lishigini 1-chizmada ko‘rishimiz mumkin.
Bu mavzuni o‘rgatish bo‘yicha har bir zinapoyada innovatsion pedagogik texnologi
-
yalar turlaridan ushbu mavzu yuzasidan maqsadga muvofiq bo‘lgan turli interfaol usul
-
lar hamda didaktik o‘yinlar texnologiyalaridan foydalanish, tegishli ko‘rgazmali vositalar: 
foto, kino, multimedia materiallari, xaritalar, foydali qazilmalar namunalarini namoyish 
qilish orqali o‘quvchilar faolligini oshirish mumkin.
1-chizma

---

97
Uchinchi sinfda “Foydali qazilmalar” mavzusini zinapoya usulida ham aks ettirish 
mumkin. Zinapoya usulida “Toshko‘mir” mavzusidagi bir soatlik darsning ko‘rinishi esa 
2-chizmada aks ettirilgan.
Zinapoya usuli ekologik tushunchalarni o‘rgatishda ijobiy natija berishi tajribada si
-
nalgan. 1-2-sinflarda o‘quvchilar “tabiatni muhofaza qilish”, “asrab-avaylash”, “isrof qil
-
maslik”, “g‘amxo‘rlik”, “yordam berish” kabi so‘zlar asosida ekologik tushunchalarning 
poydevorini tushunib, tasavvur etib boradilar. Uchinchi sinf oxiriga kelib o‘quvchilar “ta
-
biat zanjiri”, “jonli va jonsiz tabiat zanjiri”, “ekologik muammo”, “ekologik halokat”, “eko
-
logik fojea” kabi keng qamrovli tushunchalarni o‘zlashtirib, ular to‘g‘risidagi tasavvurlar
-
ga ega bo‘ladilar. Bu bilimlarni zinapoya usulida o‘rgatish jarayonini 3-chizmada ifoda 
etish mumkin:
3-chizma