16-mavzu. Mikrokontrollerli tizimni diagnostika qilish. Mikrokontrollerlarning tarkibi va tashkillashtirilishi

16-mavzu. Mikrokontrollerli tizimni diagnostika qilish.
Mikrokontrollerlarning tarkibi va tashkillashtirilishi.
1. Mikrokontrollerlarning turlari va tarkibi.
2. Mikrokontrollerning dastur va axborot xotirasi.
MAVZUGA TEGISHLI TAYANCH SO‟ZLAR VA IBORALAR
Mikrokontrollerlar, axborot tregeri, kiritish/chiqarish portlari, tashqi xotira,
kikrokontrollerning steki, MK registrlari, axborotlar xotirasi, dastur xotirasi,
markaziy protsesor.
17.1. Mikrokontrollerlarning turlari va tarkibi
Xozirgi zamon mikroprotsessorli tizimlarning rivojlanish bosqichining
asoiy xususiyatlari bir necha katta integral sxemada yig‗ilgan tizimlardan bir
kristalda bajarilgan mikrokontrollerlarga о‗tishning tugallanishidir, ular bir
kristalda mikroprotsessorli tizimning barcha elementlarini birlashtiradi:
markaziy protsessor (MP), doimiy xotira qurilmasi (DXQ), operativ xotira
qurilmasi (OXQ), kiritish/chiqarish portlari va taymer.
Xozirgi vaqtda mikrokontrollerlarning (MK) bir qator turlari ishlab
chiqarilmoqda. Bularning barchasini shartli ravishda uchta asosiy sinfga bо‗lish
mumkun:
-8-razryadli mikrokontrollerlar joylashtiriladigan ilovalar uchun;
-16- va 32-razryadli mikrokontrollerlar;
-raqamli signal protsessorlari (DSP).
Mikroprotsessor oilasining eng kо‗p tarqalgan namoyondasi, sanoatda, uy
Rо’zg’or buyumlarida va kompyuter texnikasida kо‗p ishlatiladigan 8-razryadlik mikrokontrollerlardir. Ular о‗z rivojlanish tarixida oddiy nisbattan tashqi qurilmasi rivojlanmagan qurilmalardan to zamonaviy kо’p vazifali, real vaqt о’lchamida murakkab boshqarish algoritmlarini bajaruvchi mikrokontrollerigachan bо‗lgan yо‗lni bosib о‗tdi. 8-razryadli mikrokontrollerlarni yashovchanlik xususiyatining sababi, real obyektlarni boshqarish uchun ishlatilishligi va ularda asosan ishlov berish tezligi amaliy jixatdan protsessorning razryadlar soniga bog’liq bо’lmagan mantiqiy
operatsiyalar kо‗p bо‗lgan algoritmlarni ishlatilishidadir.
8-razryadli mikrokontrollerlarni ommabop bо‗lishining yana bir sababi taniqli bо‗lgan Motorola, Microchip, Intel, Zilog, Atmel va boshqa firmalarning doimiy maxsulot turini kengaytirib borishidir.
Zamonaviy 8-razryadli mikrokontrollerlarini odatda bir qator farq qiluvchi belgilari mavjutdir. Ularning asosiysini sanab о‗tamiz:
-modulliy tashkillanishi, u xolda bitta protsessor yadrosi (markaziy protsessor) asosida MK qatorini (lineyka) loyixalashtiriladi, ular dastur xotirasining turi va xajmi bilan, axborot xotirasining xajmi, tashqi modul tо`plamlari va sinxronlash chastotasi bilan farqlanadilar.
-MK ning yopiq arxitekturasidan foydalanish, u magistralning manzillar va axborotlar yо‗lining MK g‗ilof oyoqchalariga chiqarilmaganligi bilan xarakterlanadi. Shundek qilib, MK tugatilgan axborotlarga ishlov berish tizimi bоlib, uning imkoniyatlarini manzil va axborotlarning parallel magistrallarini
qо‗llash orqali oshirish nazarda tutilmagan.
-tipik funksional tashqi modullaridan foydalanish (taymer, voqea protsessorlari, ketma-ket interfeys kontrollerlari, analog-raqam о‗zgartiruvchilar va boshqalar), turli ishlab chiqaruvchilarning MK da ishlash algoritmlari kam farqlanadi;