Jurnal 1918-yil dekabr oyidan chiqa boshlagan

Key words.
Training, process, pedagogue, competence, quality, practical activity.
Gulnoza ANORQULOVA, 
Nizomiy nomidagi TdPU dotsenti,
pedagogika fanlari nomzodi 
TA’LiM-TArBiYA JArAYONiNi TASHkiL
eTiSHdA O‘qiTUvCHiNiNG kASBiY vA 
PеdAGOGik kOMPеTеNTLiGi
B
ozor iqtisodiyoti sharoitida mehnat bozorida ustuvor o‘rin egallagan kuchli 
raqobatga bardoshli bo‘lish har bir mutaxassisdan kasbiy kompetentlikka 
ega bo‘lish va uni izchil ravishda oshirib borishni taqozo etmoqda. xo‘sh, 
kompetentlik nima? kasbiy kompetentlik negizida qanday sifatlar aks etadi? Pedagog 
o‘zida qanday kompetentlik sifatlarini yorita olishi zarur. Ayni o‘rinda shu va shunga 
o‘xshash fikrlar yuzasidan so‘z yuritishni maqsad qildik.
inglizcha “competence” tushunchasi lug‘aviy jihatdan bevosita “qobiliyat” ma’no
-
sini ifodalaydi. Mazmunan esa “faoliyatda nazariy bilimlardan samarali foydalanish, 
yuqori darajadagi kasbiy malaka, mahorat va iqtidorni namoyon eta olish”ni bildiradi.
“kompetentlik” tushunchasi ta’lim sohasiga psixologlarning ilmiy izlanishlari nati
-
jasida kirib kelgan. Psixologik nuqtayi nazardan kompetentlik “noan’anaviy vaziyatlar, 
kutilmagan hollarda mutaxassisning o‘zini qanday tutishi, muloqotga kirishishi, raqiblar 
bilan o‘zaro munosabatlarda yangi yo‘l tutishi, noaniq vazifalarni bajarishda, ziddiyat
-
larga to‘la ma’lumotlardan foydalanishda izchil rivojlanib boruvchi va murakkab jara
-
yonlarda harakatlanish rejasiga egalik”ni anglatadi. 

---

17
kasbiy kompetentlik mutaxassis tomonidan alohida bilim, malakalarning egalla
-
nishini emas, balki har bir mustaqil yo‘nalish bo‘yicha integrativ bilimlar va harakatlar
-
ning o‘zlashtirilishini nazarda tutadi. Shuningdek, kompetensiya mutaxassislik bilim
-
larini doimo boyitib borishni, yangi axborotlarni o‘rganishni, muhim ijtimoiy talablarni 
anglay olishni, yangi ma’lumotlarni izlab topish, ularni qayta ishlash va o‘z faoliyatida 
qo‘llay bilishni taqozo etadi.
kasbiy kompetentlik quyidagi holatlarda namoyon bo‘ladi:
– murakkab jarayonlarda;
– noaniq vazifalarni bajarishda;
– bir-biriga zid ma’lumotlardan foydalanishda;
– kutilmagan vaziyatda harakat rejasiga ega bo‘la olishda.
kasbiy kompetentlik negizida quyidagi sifatlar aks etadi (1-rasm):
1-rasm. Kasbiy kompetentlik sifatlari.
quyida kasbiy kompetentlik negizida aks etuvchi sifatlarning mohiyati qisqacha 
yoritiladi.