Jumasheva G. X. ÁLipbeni oqíTÍw metodikasí

fonetika hám fonologiya, 
leksikologiya hám frazeologiya, sóz jasawshı hám
etimologiya, grammatika - 
morfologiya hám
sintaksis, stilistika, 
sonıń menen birge, 
orfoepiya, grafika, 
orfografiya 
usaǵan pánler álipbeni oqıtıw metodıkasınıń eń áhmiyetli tiykarı 
esaplanadı. 
Fonetika hám fonologiya grafika menen baylanıslı halda álipbeni oqıtıw 
metodıkasın úyretiwde, elementar oqıw kónlikpesin qáliplestiriwde tiykar bolip 
xızmet etedi. Fonetika hám grafikanıń fonetik baǵıt tiykarında jazılatuǵın imlá 
qaǵıydaların ózlestiriwde de áhmiyeti júdá úlken. Taza jazıw metodıkası grafika 
teoriyasına súyenedı. 
Leksikologiyanı biliw mektepte sózlik jumısın durıs shólkemlestiriw ushın 
júdá áhmiyetli. 
Sózdiń dúzilisi hám sózdiń jasalıwın úyretiwde metodıkada sóz jasawshı 
etimologiya, grammatika tiykarǵı wazıypanı atqaradı. 
Morfoiogiya hám sintaksis belgili bolǵan til hádiyseleriniń qáliplesiwin, 
tildiń dúzilisi haqqında túsinik payda etiwdi durıs shólkemlestiredi, grammatikalıq 
túsiniklerden durıs paydalanıp jazıw máselelerin sheshiw ushın paydalanıwǵa 
imkan beredi. Grammatikadan bilimi hám túsinigi bolmaǵan oqıwshılarda imlá 

---

20
hám punktuaciyadan konlikpe hám uqıplılıqlardı qáliplestiriw múmkin emes. 
Grammatika oqıwshılardıń til órisin osiriwde eń áhmiyetli orındı iyeleydi, sebebi 
grammatika sóz dizbeklerin durıs dúziwge, sóz birikpesi quramındaǵı sózlerdi óz-
ara durıs baylanıstırıp hám gápti durıs dúziwge úyretedi. 
Durıs jazıwǵa úyretiw metodıkasınıń rawajlanıwında qaraqalpaq tili 
imlásınıń teoriyasında esapqa alıw qattı talap etiledi. 
Oqıw metodıkası ádebiyat teoriyasına tiykarlanadı, sebebi oqıwshılar 
kórkem shıǵarmanı ámeliy tárizde analiz qıladı, olarǵa ádebiyat tanıwdan 
teoriyalıq maǵlıwmat berilmeydi, lekin metodıka ádebiy shıǵarmanıń jaratılıw 
nızamlılıqların, olardıń oqıwshılarǵa tásirin, ásirese, ádebiyat tanıwǵa tiyisli 
temalardan shıǵarmanıń ideyalıq mazmunı, onıń teması hám syujeti, 
kompoziciyası, janrı, másláhát beriw usılların esapqa alıwı zárúr. 
1.
Álipbeni oqıtıw metodıkasınıń metodologiyalıq tiykarı nelerden ibarat?
2.
Biliw teoriyasında analitik-sintetik jumıslardıń ahmiyeti nede?
3.
„Bilimlendiriw haqqında"ǵı Nızamda bilimlendiriw dizimindegi 
mámleketlik siyasattıń tiykarǵı principleri qanday? 
4.
Álipbeni oqıtıw metodıkası qanday pánler menen tıǵız baylanısta?