Jumasheva G. X. ÁLipbeni oqíTÍw metodikasí

ı, i, u, ú
dawıslıları esitilse de, ol 
jazıwda saqlanbaydı: 
ret, reń, raxmet, Raziya, Rayxan, Rústem; 
aytılıwda túsip 
qalatuǵın dawıssız sózler: 
bálent (bálen)
, 
dost (dos), Tashkent (Tashken),perzent 
(perzen) 
usaǵan sózlerdi jazılǵan túrinde oqıw imlasın úyretiwge tayarlaydı. Bular 
aldın ala orfografikalıq, soń orfoepikalńıq jawtan úyretiledi. 
Joqarıda kórsetilgen sózlerdi oqıw menen birge buwınǵa bólip oqıw 
kónlikpesin rawajlandıradı: oqıwshılar aytılıwı hám jazılıwında parıqlanatuǵın 
sózlerdi de durıs oqıwǵa úyrenedi. 
Álipbe dáwiriniń aqırında oqıwshılar tómendegi bilim hám kónlikpelerge 
iye bolıwları zárúr: 
-
barlıq seslerdi biliwi hám hár qanday jaǵdayda seslerdi durıs aytıwı; 
-
sózdiń buwın-ses, ses-hárip analizin biliwi, sózdegi seslerdiń izbe-izlik 
tártibin aniqlay alıwı, kerekli sesti sóz hám buwınǵa ajırata alıwı; 
-
kespe hárip hám buwınlardan sóz dúze alıwı hám oqıwı; 
- 2-3-4 buwınlı sózlerdi óz aldına, ádebiy-orfoepik talaplarǵa say etip 
oqıwı; 
- gáplerdi aytılıw tártibin saqlap oqıwı;
- ózi oqıǵan teksttiń mazmunın túsinip, ańlı túrde oqıwı; 
- oqıǵan tekstiniń mazmunın sorawlar tiykarında ápiwayı etip qaytadan 
ayrıp beriwi;
- oqıǵan tekstine at tawıp qoya alıwı; 
- durıs, tez, ańlı hám kórkemlep oqıw kónlikpesine iye bolıwı. 
Álipbe dáwirinde jazıw sabaqlarınıń wazıypası - kishkene hám bas jazba 
háriplerdi durıs jazıw, hariplerdi durıs baylanıstırıw, alipbede oqıǵan buwın, sóz 
hám gáplerdi úlgige qarap jazıw, hárip, buwın, sóz, gáp diktantların jazıw 
kónlikpesin qáliplestiriw, túsinikli, saylandı, kóriwshi súwret diktant usaǵan 
tálimiy diktant túrlerin jaza alıwlarına erisiw. Ulıwma, grafikalıq kónlikpeni 

---

62
balalarda qáliplestiriw. Sawat ashıw dáwiriniń aqırında bir sabaqta, eger sabaqtıń 
2/3 bólimi jazıwǵa ajıratılsa, 20ǵa shekem sóz jaza alıwları talab etiledi. 
1.
Álipbeni oqıtıwdı durıs shólkemletiriw ushın ne islew kerek? 
2.
Tayarlıq klasslardıń tálim mazmunı hám shólkemlestiriw múddeti 
qanday? 
3.
Oqıw kónlikpesin anıqlań. 
4.
Jazıw kónlikpesin anıqlań. 
5.
Sesti analiz etiwge tayarlıq dárejesin anıqlań. 
6.
Awızeki baylanıslı til kónlikpesin anıqlań. 
7.
Álipbeni oqıtıw barısında oqıwshılarǵa qanday etip baǵdarlanıwdı talap 
etedi? 
8.
Analilik-sintetikalıq seslik metodında álipbeni oqıtıw barısı qansha 
waqıt dawam etedi hám neshe dáwirge bólinedi? 
9.
Álipbege shekemgi tayarlıq dáwiriniń tiykarǵı wazıypası neler hám 
neshe basqıshqa bólinedi? 
10.
Álipbe dáwiri qansha waqıt dawam etidi? 
11.
Álipbe dáwirinde úyreniletuǵın ses-háriplerdiń hám oqıw materiallardıń 
qıyınlıq dárejesine qarap neshe basqıshqa ajıratıladı?