Jo`rayeva A

Kaltsitonin va paratirin organizmda Ca²⁺ va F_n ionlari balansini ta`minlaydi. Ca²⁺ konsentratsiyasini qonda ortishi kaltsitonin sekretsiyasini stimullaydi. Aksincha Ca²⁺ miqdori kamayib ketsa, paratirin sekretsiyasi ortadi.

Qalqonsimon oldi bеzi gormonlarining tasir etish mexanizmi
Ikkala gormon organizmda Ca²⁺ va anorganik fosfat balansini boshqaradi. Paratirin Ca²⁺ miqdorini oshirib, fosfat-F_n miqdorini kamaytirsa, kaltsitonin ham Ca²⁺ , ham fosfat-F_n qondagi miqdorini kamaytiradi. Paratirin vitamin D orqali buyrakda adеnilattsiklazani faollaydi. Hosil bo`lgan sAMF 25-gidroksikaltsifеrol gidroktsilaza ishtirokida 1,25-digidroksikaltsifеrol sintezlanib, Ca<sup>2+</sup> va F<sub>n</sub> so`rilishini kuchaytiradi, suyak to`qimasidan ajralgan Ca<sup>2+</sup> va F<sub>n</sub> ni buyrak orqali qonga qayta so`rilishiga (reabsorbsiyaga) sababchi bo`ladi. Kaltsitonin paratiringa qarama – qarshi ta`sirga ega. U qondagi Ca²⁺ va fosfatlarni suyak kollagenida to`planishiga ta`sir etib, qondagi Ca²⁺ va F_n miqdorini pasaytiradi.
Qalqonsimon oldi bezi funktsiyasini buzilishi
Paratgormon yetishmovchiligi–gipofunktsiyasi – natijasidagi gipoparatireozda qonda va hujayralararo suyuqlikda kaltsiy miqdorining kamayishi sababli nerv-mushak sistemasida o`zgarishlar kelib chiqadi. Membranalar depolyarizatsiyasi (hujayra ichiga natriy ionlari ko`p kirishi) nerv va mushak hujayralarini qo`zg`aluvchanligi oshiradi. Gipoparatireozni davolashda kaltsiy yoki paratirin preparatlari, vitamin D ishlatiladi.
Giperfunktsiya. Giperparatireoz – qalqonsimon bez oldi bezi giperfunktsiyasi oqibatida suyakdan kaltsiyni mobilizatsiya qilinishi hisobiga suyaklarni o`z-o`zidan sinib ketishi kuzatiladi. Qonda kaltsiy miqdori ortib, fosfatlar miqdori kamayib ketadi. Kaltsiy turli organ va to`qimalar – tomir, buyrak, oshqozon-ichak yo`li, jigarda to`planib, kaltsifikatsiya rivojlanadi.