Jo`rayeva A

 
11.3. Aminokislota va glitserindan glyukoza sintezi. 
Aminokislotalardan 
glyukoneogenezning mumkinligi qandli diabetni o`rganishda ko`rsatilgan. 
Eksperimental qandli diabet hayvonlarda 50% (ba’zida 80% gacha) kiritilgan 
oqsilning 
glyukozaga 
aylanishi 
ko`rsatilgan. 
Bu 
jarayonda 
glikogen 
aminokislotalar eng muhim o`rinni egallaydi, ularning parchalanishidagi azotsiz 
qoldig`idan pirouzum kislota hosil bo`ladi, u esa glyukoza parchalanishi va 
sintezining oraliq metabolitidir. Mushaklarda oqsilning parchalanishidan hosil 
bo`lgan alanin, serin, treonin, sistein kabi aminokislotalardan glyukoza-alanin sikli 
yordamida qondagi glyukozaning miqdori organizmda glyukoza yetishmagan 
davrida, uning qondagi miqdorini boshqarishda ahamiyatga ega 
Gliterin triatsilglitserinlar parchalanishi natijasida hosil bo`ladi. Uglevod va 
lipid almashinuvi o`rtasidagi bog`lanish glitserin orqali amalga oshadi, chunki 
glitserin oksidlanganda pirouzum kislotasi hosil bo`ladi va undan glyukoza 
sintezlanadi.

---

228 
Bu jarayonlarni boshqarishda glyukokortikosteroidlar muhim ahamiyatga 
ega. Ularga kortizol, kortikosteron, kortizon va boshqalar kiradi. Ular 
glyukoneogenezning 
spetsifik 
fermentlari 
– 
piruvatkarboksilaza, 
fosfoenolpiruvatkarboksilaza, 
fruktozo-1,6-bisfosfataza, 
glyukozo-6-fosfataza 
hosil bo`lishini stimullaydilar. Periferik to`qimalarda glyukozaning sarflanishini 
pasaytiradilar. Gidrokortizon glyukozaning hujayrada faol transportini ingibirlaydi.