Jo’rayev Maqsadjon Rahimjon o’g’li +99894 551 15 31 dang’ara tumani 18-maktab
Download 462,15 Kb. Pdf ko'rish
|
TARBIYA 5-9 SINF QO'LLANMA NEW
- Bu sahifa navigatsiya:
- UMUMIY O‘RTA TA’LIM MAKTABLARINING 5-9 SINF TARBIYA DARSLIGI ASOSIDA
- Umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 9-sinf Tarbiya darsligi asosida tayyorlangan ma’lumotlar Tarbiya fani o’qituvchilar uchun attestatsiya testlariga tayyorgalik uchun
|
Jo’rayev Maqsadjon Rahimjon o’g’li +99894 551 15 31 DANG’ARA TUMANI 18-MAKTAB MMIBDO’
UMUMIY O‘RTA TA’LIM MAKTABLARINING 5-9 SINF TARBIYA DARSLIGI ASOSIDA TAYYORLANGAN O’QUV QO’LLANMA
2021-yil
Jo’rayev Maqsadjon Rahimjon o’g’li +99894 551 15 31 DANG’ARA TUMANI 18-MAKTAB MMIBDO’
TARBIYA 5 BAXT VA MUVAFFAQIYAT SIRLARI
O’zbekiston Qahramoni, xalq o’qituvchhisi Allaniyoz Attaniyozov o’z qo’llari bilan Nukusda 40 dan ortiq binolar qurgan. U o’z qo’llari bilan quygan 860 000 dona g‘isht xona donlar ning de vorlariga terilgan.
1994- yildan buyon Birlashgan Millat lar Tashkiloti tashabbusi bilan 17-
iyun Butun jahon cho‘lla nish va qurg‘oqchilikka qarshi kurash kuni sifatida nishonlanadi. Namoz Jumayev “Qorayantoq” yaqinada 35 ta futbol maydoniga teng o’rmon yaratgan.
Vatan tarkin bir nafas aylama, Yana ranji g‘urbat havas aylama. Alisher Navoiy
Kim o‘z yurtini sevmasa, u hech nimani seva olmaydi. Jorj Bayron, ingliz shoiri Dangasalik har vaqt insonni xor qilur. Abdulla Avloniy
1989- yil 20- noyabrda Birlashgan Millatlar Tashkiloti (BMT) Bosh Assamblleyasi tomonidan “ Bola huquqlari to’grisidag” gi Konvensiya qabul qilindi. Konvensiya 1990-yil sentabrda kuchga kirdi. O’zbekiston Konvensiyaga 1992-yil 9- dekabrda qo’shildi. Konvensiya 54
ta moddadan iborat. UNISEF 70
yildan ortiq vaqtdan beri bolalarga yordam berib kelmoqda.
Ekologiya grek tilida “eykos” – uy-joy; “lo gos” fan, bilim ma’nosini bil diradi. Olimlarning fikriga ko‘ra, quyoshli kunda bir gektar o‘rmon 120–280 kg karbonat an gid ridni havodan yutadi va 180–200 kg kislorodni chiqaradi.
Tinch okeandagi chiqindi dog‘i may don bo‘yicha Fransiya hududidan uch karra oshdi. Hozirgi kunda yer yuzida ikki milliard odamga to za ichimlik suvi yetishmaydi. 2030
-yilga kelib 700 million kishi toza suv yetishmasligi tufayli o‘z yurtla rini tashlab, o’zga yurtga ketishi mumkin.
Xalqaro Greenpeace hamda
Butun jahon yovvoyi tabiat jamg‘armasi (WWF) – World Wildlife Fund kabi dunyoga mashhur tashkilotlar ham ekologik muammolarni bartaraf etish uchun tuzilgan •
Dush jo‘mragi 3 daqiqa davomida ochib turilganda, 30 litr suv sarflanadi. • Har doim qo ‘lni yuvish uchun suv jo‘mragi ochib turilganda, 1 daqiqada 12
litr suv sarflanadi. • Agar tishlarni yuvish vaqtida suv jo‘mragi ochiq qoldirilsa, 30 soniya ichida 6 litr suv oqib ketadi. Biz tishlarni o‘rtacha 3,5 daqiqa davomida tozalaymiz. Bunday paytda suvni stakanga olib ishlatish mumkin. Jo’rayev Maqsadjon Rahimjon o’g’li +99894 551 15 31 DANG’ARA TUMANI 18-MAKTAB MMIBDO’ • Sochga shampun surish vaqtida suv jo‘mragini o‘chirib qo‘ysangiz, 40 litr suvni tejashingiz mumkin.
His-tuyg‘ularni uch ta katta – ijobiy, salbiy va betaraf guruhga ajra tish mumkin:
Ijobiy tuyg‘ular xursandchilik, shodlik, mamnuniyat, ilhomlanish kabi yoqimli tuyg‘ulardir.
Salbiy tuyg‘ular qo‘rquv, jahl, qayg‘u, dushmanlik, aybdorlik, umidsizlik, g‘azablanish, xafagarchilik, naf ratlanish kechinmalari kabi kayfiytni tushuruvchi tuyg’ulardir.
Betaraf tuyg‘ular kayfiyat va sog’liqqa ta’siy qilmaydi, ular bilishga undaydi hamda ajablanish, hayratlanish, qiziqish, ilmiy kashfiyotlarga intiishni yuzaga keltiradi.
Hayot yaxshi ishlar uchun beriladi. Mehr – gul, qahr – tikan. Mehr – insonning xazinasi. Uyat yuzda bo‘lar, mehr – ko‘zda.
Maqollar
Men o‘zimni shunday tutayki, hech kim mening to‘g‘rimda biron yomon gap ayta olmasin. Aleksandr Pushkin, rus adibi
Donishmand va olimlarning xulqlaridan o‘rnak olish yaxshi xulqni tiriltiradi, yomonni yo‘q qiladi. Abu Rayhon Beruniy
Motivatsiya (ishtiyoq) – u yoki bu narsa bilan shug‘ullanish istagi.
Zahiriddin Muhammad Bobur 12 yoshidan davlatni boshqara boshlagan. “ Bobur” (“Sher”) laqabini oladi.
Yozuvchi Chingiz Aytmatov 5 yosh ligi dan tarjimonlik bilan shug‘ullan gan. “Oq kema” qissasini yozgan.
Akademik Leo Landau 14 yoshida Boku universitetiga o‘qishga qabul qilinadi. 19 yoshida esa to‘rtta ilmiy kitob chop ettiradi
Aleksandr Griboyev – yozuvchi va bastakor. U yoshligidan italyan, nemis, fransuz va ingliz tillarini yaxshi bilgan. 11 yoshida Moskva universitetining internat maktabiga o‘qishga kirgan va 6 yil ichida uchta fakultetni bitirgan. Sergey Akopovich Mergelyan yoshligidan matemati kaga qiziqqan. U bir o‘quv 8-, 9-, 10-sinflarning imtihonini topshirgan. 16 yoshida universitetning II kursiga qabul qilingan. Bir yarim yilda fan nomzodi darajasini egallab, 20 yoshida fan doktori bo’lgan.
Sayyoramizda 7,7 milliarddan ortiq odam yashaydi.
Yozuvchi, Nobel mukofoti laureati Stiven Uilyam Xoking yoshlik davridayoq butunlay falaj bo’lib qolgan. U kompyuter ekranidagi kur sorni yagona harakatlana digan yonoqdagi mushaklari bilan boshqargan va harflarni so’zlarga Jo’rayev Maqsadjon Rahimjon o’g’li +99894 551 15 31 DANG’ARA TUMANI 18-MAKTAB MMIBDO’ qo’shib yozgan. 2007 -yilda u samolyotda vaznsizlikda parvoz qildi. 30 dan ortiq medal va mukofotlar bilan taqdirlandi.
Erik Vayxenmayer – sayohatchi, Ko’zi ojizligiga qaramay Everest cho’qqisiga chiqqan sport chi. 13 yoshida butunlay ko’rmay qoladi va faqat sportga bo’lgan ishtiyoqi uni tushkuunlikka tushishga imkon bermaydi. Amerikalik bu sportchi 2008 - yilda eng yuqori to’g’ cho’qqilarini zabt etgan yagona ko’zi ojiz odam bo’ldi. Bugungi kunda u insonlarni taslim bo’lmaslikka, sport bilan faol shug’ullanishga chorlamoqda .
o’tkazilgan paralimpiya o’yinlarida jismonan va aqlan zaif bo’lgan to’qqiz
nafar sportchilar yuz metrlik yugurish yo’lakchasida yugurishgan.
Inklyuziv ta’lim – mavjud jismoniy, intellektual, ijtimoiy, emotsional, tilga oid va boshqa xusu si yatlaridan qat’i nazar, har bir shaxs ga umu miy ta’lim muassa salarida o‘qish imkoniyatini beruvchi ta’lim shakli. Inklyuziv ta’lim bag‘rikenglikni rivojlantiradi.
13- noyabr – Butun jahon mehribonlik kuni (World Kind ness Day). Ushbu ajoyib bayram Butun jahon mehribonlik harakati tashkilotining tashabbusi bilan vujudga kelgan.
O‘zbekiston ko‘ngillilari Moskvadagi Xalqaro ko‘ngillilar forumida. Ularning shiori: “Har kuni yaxshiliklar qiling! Yordamingizga muhtoj bo‘lganlarga yordam bering!”
Anya Ringgren Loven ochlikdan holdan toygan ikki yoshli bolani ko‘chada ko‘rib qolib, uyi dan boshpana beradi. Unga Hope ( Umid ) deya ism qo‘yadi.
“ Boshqalarga ko’mak ber ” filmining sujeti Trevor ismli samimiy va sodda bola haqida hikoya qiladi.
Rio Olimpiadasida 70
nafar sportchi 14 ta sport turda yurtimiz sharafini himoya qilgan. Navoiy shahridagi “Qizilqum san’at g’unchalari-2019” 15 yubiley
bolalar ko’rik-tanlovi bo’lib o’tgan.
Mashhurlik va yutuqlar odamlarni juda kuchli o‘zgartirib yuboradi. Ravshan Ermatov, Xalqaro futbol hakami
bajarilmaydi, u jamoa a’zolari tomonidan bajariladi.
Stiv Jobs, “Apple” korporatsiyasi asoschisi
Inson jonivorlarni yaxshi ko‘rmagunga qadar, ko‘nglining bir qismi uyg‘onmasdan qoladi.
Anatol Frans, fransuz yozuvchisi
Millatning buyukligi va ma’naviy rivojlanganligi uning hay vonlarga bo‘lgan munosabati bilan belgilanishi mumkin.
Mahatma Gandi, Hindiston siyosiy arbobi
Jonivorlarga befarq bo‘lmagan ko‘ngilli fuqarolardan tashkil topgan “ Mehr va
oqibat ” – hayvonlarni himo ya qilish jamiyati ham mavjud. “ Hayot ”- uysiz hayvonlar uchun boshpana.
Jo’rayev Maqsadjon Rahimjon o’g’li +99894 551 15 31 DANG’ARA TUMANI 18-MAKTAB MMIBDO’ XATIKO
Xatiko laqabli itning tarixi 1925 - yilda Yaponiyada boshlangan. Sadoqat bilan kutish 9
yil, ya’ni itning o‘zi vafot etguniga qadar davom etadi. Hayotligidayoq Sibuya temiryo‘l bekatida bunga haykal qo‘yilgan edi. Bugungi kunda Xatiko obrazi javobsiz muhabbat va vafodorlik timsoliga aylangan. Xatikoning ta rixi haqida 2008 - yili AQShda, butun dun yodagi millionlab kishilar ning yig‘lashiga sabab bo‘lgan.
JULBARS Julbars Ikkinchi jahon urushi davrida “ Jangovar xizmatlari uchun ” medali bilan taqdirlangan yagona itdir. U 7468
ta mina va 150
tadan ortiq snaryadni aniqlab topgan. Ushbu no yob it nafaqat rekord darajadagi minalar sonini topgan urush qahramoni bo‘lgan, balki Jek Londonning “ Oq qoziqtish ” romani bo‘yicha ishlangan filmda rol o’ynagan.
Axloq – “
xulq ” so‘zining ko‘pligi bo‘lib, kishilarning bir-birlariga, oilaga, jamiyatga bo‘lgan munosabatlarida namoyon bo‘ladigan xatti-harakatlari, xulq-atvorlari, odoblari majmuyi. Axloq “ irodaning odati ” deb ham ta’rif qilingan, ya’ni iroda o‘ziga bir narsani odat qilib olsa, o‘sha axloqqa aylangan bo‘ladi.
Adabning mevasi katta aqldir, bilimning mevasi yaxshi amaldir.
Abu Bakr Muhammad al-Xorazmiy
Axloq – insonlarni yaxshilikka chaqiruvchi, yomonlikdan qaytarguvchi bir bilimdur.
Abdulla Avloniy
Kichkina bir yaxshilik qilish uchun ham odam buyuk odam bo‘lishi ke rak; katta yomonlik qilishga kichik odam ham qodir. Asqad Muxtor *
Garderob – kiyimlarni saqlash xonasi.
Amfibus
-Rottemdagi suvda harakatlanuvchi avtobus Germaniyada 13 kmli osma temiryo’l mavjud
Abu Ali ibn Sinoni Yev ropada “ Avitsenna ” deb ataydilar. Allomaning dono maslahatlariga bugungi kunda ham amal qilinadi. Ibn Sinoning hayotidagi asosiy mashg‘uloti tibbiyot bo‘lgan. 16 yoshidayoq uni Buxoro amirini davolash uchun taklif qilganlar. Shundan keyin Ibn Sino ko‘plab Sharq hukmdorlarining saroy tabibi bo‘lgan. Zamondoshlari uni “ Shayx ur-Rais ” deb atashgani bejiz emas. Abu Ali ibn Sino quyidagi maslahatlari bilan insonlarni sog‘lom hayot tarziga undagan:
“Sog‘lom yashamoqchi bo‘lgan odamlar uyquga jiddiy e’tibor berishlari kerak. Ular ning uy qusi me’yorida bo‘lishi va ortiqcha bo‘lmasligi lozim; uyqu sizlik miya va uning butun kuchiga zarar berishidan ehtiyot bo‘lish kerak”.
“Hara kat ko‘plab dorilarning o‘rnini bosishi mumkin, biroq birorta ham dori harakatning o‘rnini bosa olmaydi”.
Abu Ali ib Sino
Qadriyat va an’analarda xalqning ma’naviy merosi saqlanadi.
MADANIY MEROS IKKIGA BO’LINADI : Jo’rayev Maqsadjon Rahimjon o’g’li +99894 551 15 31 DANG’ARA TUMANI 18-MAKTAB MMIBDO’
MODDIY MA’NAVIY Insonlar tomonidan Tajriba, bilim, din, yaratilgan obidalar, an’analar, urf-odatlar, haykallar, tasviriy san’at marosimlar, mu siqa, asarlari va boshqalar she’riyat va boshqalar
1994-yilda Britaniyada mamlakatning madaniy merosini qo‘llab-quvvatlaydigan tashkilot ga asos solingan.
2020
-yilda Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyevning tashabbusi bilan g’alabanig 75
yilligi munosabati bilan G‘alaba bog‘i barpo etildi.
Munavvarqori Abdurashidxon o‘g‘li 1878 -yilda Toshkent shahrida tug‘ilgan. Otasidan yosh yetim qolgani tufayli dastlabki ta’lim-tarbiyani onasidan olgan. U maktablar uchun grammatika va alifbo asoslari ifodalangan “ Birinchi ustoz ” nomli yangi usuldagi ilk darslikni tayyorlaydi. “ Ikkinchi ustoz ” deb nomlangan ikkinchi kitobida o‘qish va yozishga qaratilgan uslubni, shuningdek, oiladagi o‘zaro munosabatlarni yoritgan . Elbek, Oybek, Mannon Uyg‘ur kabi madaniyat arboblari, adabiyotshunoslar, olimlar Munavvarqorining o‘quvchilari bo‘lishgan. 2020-yil 30-sentabrda Prezident Farmoniga asosan, Munavvarqori Abdurashidxonov “ Buyuk xizmatlari uchun ” ordeni bilan mukofotlangan.
Xotira bor ekan – tirikdir millat. Xotira – ajdodlarga yuksak hurmat va ehtirom ifodasi.
Xalq maqoli Palmira yodgorliklari (Suriya).
Registon ansambli – Samarqandning Registon maydonida joylashgan. Registon ansambli 2001-yilda UNESCOning butun jahon yodgorliklari ro’yhatiga kiritilgan. “Registon” so’zi “Qumloq joy” degan ma’noni anglatadi. O‘rta asrlarda hamma katta shaharlarning markazlari “Registon” deb atalgan.
Buyuk tarixda hech narsa izsiz ketmaydi. U xalqlarning qonida, tarixiy xotirasida saqlanadi va amaliy ishlarida namoyon bo‘ladi. Shuning uchun ham u qudratlidir. Tarixiy merosni asrab-avaylash, o‘rganish va avlodlardan avlodlarga qoldirish davlatimiz siyosatining eng muhim ustuvor yo‘nalishlaridan biridir. Shavkat Mirziyoyev
Fuqarolar O‘zbekiston xalqining tarixiy, ma’naviy va madaniy mero sini avaylab asrashga majburdirlar. Madaniyat yodgorliklari davlat muhofazasidadir. O’z. Res Kons 49-modda
Ozbekiston mustaqil davlat sifatida UNESCOga 1993-yil 26- oktabrda a’zo bo‘ldi. 1972-yil UNESCO “Jahon madaniy va tabiiy merosini muhofaza qilish to’g’risida” Konvensiya qabul qilgan hamda butun jahon merosi ro‘yxatini shakllantirishni boshlagan .
-yil holatiga ko’ra, jahon merosi ro’yhatiga 1121
ta obyekt kiritilgan bo’lib, ularning 869
tasi madaniy, 213
tasi tabiiy, 39
tasi esa jahon mamlakatlarining aralash merosi hisoblanadi. Jo’rayev Maqsadjon Rahimjon o’g’li +99894 551 15 31 DANG’ARA TUMANI 18-MAKTAB MMIBDO’ Hozirgi vaqtda bu ro‘yxatga Vatani mizning to‘rtta moddiy va bitta tabiiy obyekti – Xiva, Buxoro, Samarqand va Shahrisabz ning tarixiy markaz lari, shuningdek , Chatqol qo‘riqxonasi kiradi.
Ark (Buxoro). Registon ansambli (Samarqand). Ichanqal’a (Xiva) Oqsaroy ansanbili (Shahrisabz)
“ Ibrat ” hikoyasini Ulug’bek Mustafo yozgan An’a na – bu madaniy meros shaklida avloddan avlodga, kattalardan kichiklarga o‘tuvchi urf-odatlar, qarashlar, xatti-harakatlar, tajriba, shuningdek, oiladagi o‘zaro munosabatlar.
21- mart kuni butun dunyo bo‘ylab ushbu bayram nishon lanadi, chunki 2010
- yilda bu kun BMT tomonidan Xalqaro Nav ro‘z kuni sifatida tasdiqlangan va 2016 - yilda esa ushbu bayram UNESCO
nomoddiy merosl;ari ro’yhatiga kiritilgan.
O‘zbekistonda osh pishirish usulining xilma-xilligiga va ishlatadigan masallig‘ining turiga qarab bu taomning qirqdan ortiq turi bor (qovurma osh, bedana osh, ivitma osh, qazili osh kabi), oltmishdan ziyod tayyorlash usullari mavjud. O‘zbekistonning barcha mintaqasida osh (palov) o‘ziga xos tarzda tayyorlanadi va har bir tayyor oshning mazasi bir-birini takrorlamaydi. 2017 -yilda
osh (palov) UNESCO ning nomodiy madaniy meros ro‘yxatiga kiritilgan.
kitoblar papirusga (o‘simliklardan tayyorlangan qog‘oz), pergament (qo‘zichoqlar terisi)ga yozilgan. Ilk qog’oz Xitoyda paydo bo’lgan.
Yevropaliklar qog‘ozni mato lardan tayyor laganlar. XIX asrga kelib qog‘ozni yog‘ochdan tayyorlay boshladilar. Birinchi bosma uskunani buyuk nemis novatori Iogann Guttenberg ixtiro qilgan. Bu ixtiro kitoblarni yaratish jarayonini tezlashtirish va arzonlashtirish imkoniyatini berdi. “ Samarqand qog‘ozi ” nomi bilan dunyoga tanilgan qo’g’oz Buyuk ipak yo‘lida eng ko‘p xarid qilinadigan noyob tovarga aylandi. -Loydan yasalgan taxtachalar-Papirus-Pergament-Qo’g’oz kitob-Elektron kitob.
“ Yosh kitobxon ” tanlovining 15–19 yosh toifasi bo‘yicha Respublika bosqichida Qoraqalpog‘iston Respublikasi Kegeyli tumanidagi 9-ixtisoslashtirilgan davlat umumta’lim maktabi 10-sinf o‘quvchisi Kokanova Nursulu mutlaq g’oliblikni qo’lga kiritgan. Prezident sovg’asi – “Spark” avtomobili bilan taqdirlandi. Mazkur bosqichda
Kokanova Nursulu: “Kitob – eng yaxshi do‘st, eng kuchli tarbiyachi ekanini angladim. O‘zimda ma’naviy ulg‘ayishni his qildim. Bu kabi tanlovlar tashkil etilishi yoshlarni bilim olishga, kitob bilan do‘stlashishga o‘rgatadi”.
Kutubxona assotsiatsiyalari va muassasalari Xalqaro Federatsiyasi ma’lu motiga ko‘ra, jahonda 569 mingdan ziyod kutubxonalar faoliyat ko‘rsatadi.
I bob. Men fuqaroman
II bob. Men insonman
Jo’rayev Maqsadjon Rahimjon o’g’li +99894 551 15 31 DANG’ARA TUMANI 18-MAKTAB MMIBDO’ III bob. Men va mening do‘stlarim
IV bob. Men va mening ajdodlarim
TARBIYA 6 BAXT VA MUVAFFAQIYAT SIRLARI
Kimki, ezgulik qilsa, yaxshilikdir uning mevasi, Kimki, yovuzlikk qilsa, yomonlikdir uning mevasi
Sa’diy Sheroziy
Hattoki, yolg‘iz o‘zing bo‘lsang ham, yomon gapirma va yomon ish qilma. Boshqalarga nisbatan ko‘proq o‘zingdan uyalishni o‘rgan. Demokrit
“
” asari muallifi K.G.Paustovkiy ning qalamiga mansub.
Adolat insonlarning xatti-harakatlarini ezgulik va yovuzlik, yaxshi Adolat davlatning asosi va hukmdorlar shioridir. Amir Temur Qonun va adolat tantanasi uchun kurashadigan insonlar bugungi kunning qahramonlari bo’lishi kerak Shavkat Mirziyoyev
Qadimgi Yunon mifologiyasida adolat, haqqoniylik, qonun va tartib-intizomni ma’buda Femida
aks ettirgan.
Agar daraxt senga o’z soyasi, mevalari va gullariga taqdim etsa, nahotki, minnatdorchilik evaziga uni yerdan yulqib olib, o’zing bilan olib ketishnixohlasang?
Vasishtxa, hind donishmandi Bolaligimda futbol o’ynash uchun oyoq kiyimim (kedam) yo’qligi sababli yig’lardim, kunlardan birida oyoqlari yo’q insonni ko’rib qoldim”. Zineddin Yazid Zidan • Sabr tagi – sara oltin. • Asl boylik – qanoat. • Bardoshliga yog‘li osh. • Sabr – yutuq kaliti.
Sabr
(chidam, bardosh, iroda)- biror holat yoki hodisani bardosh bilan kutish, qanoat qilish, o’zini tiyish. Har kimsaki, aylamas oshuqmoqni xayol, Yaproqni ipak qilur, chechak bargini bol. Alisher Navoiy Sabr aylagan kishi yetar oxir murodiga Shoshqaloq yetolmas ishining adog’iga Sa’diy Sheroziy Jo’rayev Maqsadjon Rahimjon o’g’li +99894 551 15 31 DANG’ARA TUMANI 18-MAKTAB MMIBDO’
Vatan tarkini bir nafas aylama, Ani ranji – g‘urbat, havas aylama. Alisher Navoiy Vatan mening jon-u tanim, sajdagohimdir.
Abdurauf Fitrat Odam ersang ma’ni bil dona-dona, Vatan erur senga ikkinchi ona. Anbar Otin Lolaxon Murodova O’zbekiston Qahramoni unvoni bilan taqdirlangan.
Mahalla – o‘z-o‘zini boshqarishning xalqimiz an’analari va qadriyatlariga xos bo‘lgan usuli. Mahalla kichik ma’muriy hudud bo‘lib, turmush tarzi, qadriyatlar, an’analar, urf-odatlar umumiyligi bilan birlashgan kishilar jamoasidir.
Mahalla arabcha so‘zdan olingan bo‘lib, “o‘rin”, “joy” ma’nolarini bildiradi. Mahallani mahalla raisi boshqaradi. Mahalla raisi 3 yilga mahalla aholisi tomonidan saylanadi.
Nihol Yurtdoshim, bog‘ingga bir nihol qada, Bu nihol nomini yaxshilik ata. Niholning yoniga bir gul ekib qo‘y, Bu gulning nomini go‘zallik deb qo‘y.
Gul-u niholingga baxsh etib hayot, Suv ber va bu suvga mehr deb qo‘y ot. Sendan farzandingga bog‘ qolsin, ey do‘st! Bog‘ing Vatan deya nom olsin, ey do‘st!
Erkin Vohidov
Daraxt yaprog‘i bilan ko‘rkam, Odam – mehnati bilan. Aytilgan so‘z – otilgan o‘q.
O’zbek xalq maqollari
• Bilim barcha kulfatlarga qalqon. • Odamlar qalbining charog‘i bilim,
Balodan saqlanish yarog‘i bilim. Abu Abdulloh Rudakiy
“Bilimning o’zi yetarli emas, uni amalda qo’llayolish ham kerak; istakning o’zi yetarli emas, harakat qilish kerak”
Gyote, nemis faylasufi
Olimlarning ta’kidlashicha, dunyoda 40 mingdan ortiq kasblar bor.
Jo’rayev Maqsadjon Rahimjon o’g’li +99894 551 15 31 DANG’ARA TUMANI 18-MAKTAB MMIBDO’ Jamoliddin Hayitmatov – yi girma yillik tajribaga ega bo‘lgan o‘t o‘chiruv chi. Jamo liddin Hayitmatov yong‘in ichidan olti nafar o‘quvchini qutqargani uchun “Jasorat”medali bilan taqdirlangan.
Sergey Toblas . Otolaringolog (quloq, tomoq, burun kasalliklarini davolovchi shifokor) Raqamli olam – zamonaviy axborot texnologiyalari va qurilmalar, ular orqali taqdim qilingan turli xizmatlar. Media – axborotni saqlash, qayta ishlash va uzatish uchun xizmat qiluvchi vositalar. Raqamli media – elektron axborot va aloqa vositalari. Masalan, kompyuter dasturlari, raqamli video va audio, veb-saytlar, electron kitob, gazeta va jurnallar.
“Badanning salomat va quvvatli bo‘lmog‘i insonga eng kerakli narsadur. Chunki o‘qimoq, o‘qitmoq, o‘rganmoq, o‘rgatmoq uchun insonga kuchli tana lozimdir”.
Abdulla Avloniy Abu Ali ibn Sino “Sizlarni 5 ta buyuk tabiblarga qoldirib ketyapman. Agar ularning gaplariga doimo amal qilsangiz, bir umr kasal bo‘lmaysiz”, – deb javob qaytaribdi. Shogirdlar bu javobdan yanada hayratda qolib: “Doimo Siz bilan birga, ilmingizni qunt bilan egallab yurgan bo‘lsak, biz bu 5 ta tabibni hech ko‘rmaganmiz”, – deyishibdi. Ibn Sino: “Bularning birinchisi – ozodalik
, ikkinchisi – badantarbiya , uchinchisi – parhez
, to’rtinchisi - mijoz , beshinchisi- kayfiyat .
Badanni baquvvat va chiniqtirish uchun 3 ta ishonchli vosita bor : badantarbiya, sport, ochiq havodagi mashg‘ulot.
Amir Temur haqida zamondoshi tarixchi Ibn Arabshoh so‘z bilan ifodalagan surati bor: “Temur qad-qomati kelishgan, baland bo‘yli, tik qomatli, keng peshanali, bag‘oyat kuchli, salobatli, yuzi oq-qizildan kelgan, lekin bironta dog‘i yo‘q, bug‘doyrang emas, qo‘l-oyoqlari baquvvat, yelkalari keng, barmoqlari yo‘g‘on, boldir va poychalari semiz, sersoqol, ikki ko‘zi bamisoli sham bo‘lsada, shodligi bilinmas, yo‘g‘on ovozli edi, ...badani to‘la va pishiq, xuddi toshmisol qattiq edi...”.
“Barcha yukni ko’tardim, burchdan og’roq yukni ko’rmadim. Barcha lazzatni totib ko’rdim, ammo salomatlikdan mazaliroq lazzatni totmadim. Eng shirin lazzat sog’- salomatlikda ekanini angladim”
Stress
– turli tashqi ta’sirlar natijasida sodir bo‘ladigan jismoniy yoki ruhiy toliqish.
“Do‘stlik qiyin kunlarda sinovdan o‘tadi. O‘zaro hamkorlik do‘stlik emas, u shartlarga asoslangan o‘zaro kelishuvdir. Unda do‘stlik rishtalari bo‘lmaydi”.
Mahatma Gandi
“Og’zi bo’sh tulki” hikoyasi Pedro Pablo Sakriston qalamiga tegishli.
-yilda eng birinchi axborotni “ New York Sun “ nashri e’lon qilgan.
Oila – jamiyatning bir qismi. Oila nafaqat birga yashaydigan qarindosh lar, balki qiziqishlari, his-tuyg‘ulari, maqsadlari, hayotga bo‘lgan munosabati bir- biriga yaqin bo‘lgan odamlardir. Aynan oilada inson hayoti davo mida qiyinchiliklarni yengishga
Jo’rayev Maqsadjon Rahimjon o’g’li +99894 551 15 31 DANG’ARA TUMANI 18-MAKTAB MMIBDO’ yor dam bera digan “immunitet” hosil bo‘ladi.
Oilaviy qadriyatlar – bu oilaning barcha a’zolari tomonidan qadr lanadigan, ular uchun muhim bo‘lgan, hur mat qilinadigan an’ana va urf-odatlar.
Qadriyat – bu insoniyatning hayoti davomida turli sinovlardan o‘tib kelayotgan urf-odat, an’analar umumlashmasi sanaladi.
“Oila jamiyatning asosiy bo‘g‘inidir hamda jamiyat va davlat muhofazasida bo‘lish huquqiga ega”.
Konst. 63-modda “Hech bir xalq oilaviy munosabatlarsiz mavjud bo‘la olmaydi.Oilani yaratish barcha millat va elatlar uchun tabiiydir” Abu Rayhon Beruniy Oila tinch – yurt tinch. Oila – qo‘sh ustunli ayvon.
Agar yolg‘iz esang, hamdam kitobdur, Bilim subhidagi nur ham kitobdur.
Abdurahmon Jomiy Har ko‘ngilning orzusi shul erur obihayot, Qadrini bilgan kishiga, shubhasiz, jondir kitob.
Hamza Hakimzoda Niyoziy Muhandislik sohasidagi eng nufuzli xalqaro mukofot – “ Jeyms Uatt ” oltin medali sovrindorlaridan biri Ivan Ivanovich Artobolevskiy.
Dunyodagi eng katta kitob payg‘ambarimiz Muhammad (s. a.v.) ga
bag‘ishlangan. Og‘irligi 1,5 tonna bo‘lgan mazkur kitobni yaratish uchun 30 nafar olim va 300 nafar ishchi mehnat qilgan. Ular bu kitobni to‘rt yil davomida yaratishgan. Ayni paytgacha ushbu kitob 22 ta xalqaro va mahalliy mukofotlarni qo‘lga kiritgan, Shuningdek, Ginnesning rekordlar kitobidan faxrli o‘rinni egallagan.
Ekslibris ” savdo belgisi, muhr, imzo sifatida kitob ma’lum bir odamga tegishli ekanligini tasdiqlaydi.
Kimki sog‘lom turmush tarziga erishmoqchi, o‘z sog‘lig‘ini saqlamoqchi va mustahkamlamoqchi bo‘lsa, ovqatlanish tartibi, iste’mol qilinayotgan ovqatning sifati, miqdori, ovqatni iste’mol qilish vaqti va uning hazm bo‘lish jarayoniga asosiy e’tiborini qaratmog‘i lozim.
Abu Ali ibn Sino Oz demak – soz demak, Oz yemak – soz yemak. Taom tuz bilan, Tuz o‘lchov bilan. Suv ichadigan qudug‘ingga tupurma. Taom lazzati o‘zida – odam lazzati so‘zida.
Jo’rayev Maqsadjon Rahimjon o’g’li +99894 551 15 31 DANG’ARA TUMANI 18-MAKTAB MMIBDO’
O’zbek xalq maqlollari
Yer sayyorasida deyarli har kuni tabiat hodisalari – kataklizmlar sodir bo‘ladi. So‘nggi asrda kataklizmlar soni qariyb 20 baravar ko‘paydi. Yigirmanchi asrning boshlarida dunyoda yil davomida o‘ndan ortiq, asrning o‘rtalarida esa ellikka yaqin tabiiy yoki texnogen hodisalar ro‘y bergan. Bu gungi kunda esa bu ko‘rsatkich yil davomida ikki yuzdan ortmoqda. Har kuni jamiyatning ekologik xavfsizligiga tahdid soluvchi bu kabi hodisalar tobora ko‘payib bormoqda.
O‘zbekistondagi umumta’lim maktablari o‘quvchilarining umumiy soni taxminan 6 119 440 nafar bolani tashkil etadi.
I bob. Men insonman
II bob. Men fuqaroman
III bob. Men va mening do‘stlarim
IV bob. Oila-kichik Vatan
Jo’rayev Maqsadjon Rahimjon o’g’li +99894 551 15 31 DANG’ARA TUMANI 18-MAKTAB MMIBDO’
TARBIYA 7 BAXT VA MUVAFFAQIYAT SIRLARI
«Men ko‘rgan Rim paxsa devorli edi, ɦen qoldirayotgan Rim go‘zal imoratlardir» Yuliy Sezar
«Qudratimizga shubha qilsangiz, biz qurgan imoratlarga bo qing»,
Amir Temur
VATAN TUYG‘USI Biz turkistonliklar o‘z vatanimizni jonimizdan ortiq suyganimiz kabi, arablar arabistonlarini, qumlik, issiq cho‘llarini, eskimular shimol taraÀ arini, eng sovuq qor va muzlik yerlarini boshqa yerlardan ziyoda suyarlar. Agar suymasalar edi, havosi yaxshi, tiriklik oson yerlarga o‘z vatanlarin tashlab ketmas edi. Bobolarimiz: «Kishi yurtida sulton bo‘lguncha, o‘z yurtingda cho‘pon bo‘l», – demishlar.
Abdulla Avloniy
“Yaxshi odam yurt tuzar, yomon odam yurt buzar”.
Amir Temur
ORZULAR IZDOSHI hikoyasi muallifi J. Kenfild
«Taqdir go‘zal orzulariga ergashganlarni yorqin tole bilan siylaydi», – degan fikrni menga do‘stim Monti Roberts singdirgan.
Jeyms Dayson . Britaniyalik bu tinib-tinchimas odam eng yaxshi changyutkichni yaratish uchun 15 yil davomida roppa-rosa
5126 xil changyutkich namunasini ixtiro qilgan. O‘z yurtida uni hech kim qo‘llamagan. Yaponiyalik sarmoyadorning yor dami bilan o‘zi istaganidek be kam-ko‘st changyutkichni yara tishga erishgan.
«Muvaffaqiyatni o‘rganib bo‘lmaydi, biroq muvaffaqiyatsizlik katta bilim va qunt», degan edi ixtirochi.
Sharq donishmandlarining bir gapi bor: «Bir harom luqma deb, ming halol luqmani yo‘qotasan».
Dunyoda hech yengib bo‘lmaydigan kuch – bir daqiqadir .
to‘xtab qolmaslik”. Jo’rayev Maqsadjon Rahimjon o’g’li +99894 551 15 31 DANG’ARA TUMANI 18-MAKTAB MMIBDO’
Konfutsiy
“ DORBOZ” she’ri muallifi Abdulla Oripov .
«Uddalay olmayman» tushunchasi miyani qulfaydi. Shu tobda: «Buni qanday amalga oshirsam bo‘ladi?» – deb aytish, aksincha, ishlashga majbur etadi.
Robert Kiyosaki
«Mo‘jiza emasdir falakda oftob, Mo‘jiza aslida beminnat kitob».
Jaloliddin Rumiy Po‘lat iroda sohibi
1939-yilda ki chik avtomobil ustaxonasini ochdi. Bu bilan u to‘xtab qolmadi. Ustaxonani kengaytirdi. Koreyada birinchi bo‘lib « Poni
» nomli avtomobilni ishlab chiqardi. Keyinchalik bu avtomobil «Hyundai Motors» avto mobilini ish lab chiqarish uchun asos bo‘ldi. 1946-yilda bu ustaxona «Hyundai» (zamonaviy) nomi bilan ishlay boshladi. 1915-yilda Koreya ning chekka qishlog‘ida tug‘ilgan Chung Ju Yung «Po‘lat iroda sohibi» degan nom oldi.
“Ishbilarmon, mardlik va shijoat sohibi, azmi qat’iy tadbirkor va hushyor bir kishi ming-minglab tadbirsiz, loqayd kishilardan yaxshidir”.
Amir Temur
«O‘tgan hayotingni o‘z mual liming deb bil».
Abu Mansur Moturidiy
Yer kurrasida yiliga 20 milliard tonnadan ziyod ko‘mir yoqiladi. 2,5 milliard tonna neftdan yonilg‘i sifatida foydalaniladi. Ulardan havoga 200 million tonna is gazi, millionlab tonna benzin bug‘i va boshqa zaharli gazlar ajralib chiqadi. Bitta transatlantik havo laynerining parvozi 50 tonna kislorodni yo‘q qiladi. Atmosferani zaharlaydigan moddalarning 40%i transportdan, 20%i turli yoqilg‘ilardan, 15%i ishlab chiqarish jarayoni va 25%i boshqa manbalardan chiqadi.
Orol dendizi joyi « Kemalar qabristoni » deyiladi. Orol dengizining qurib bitgan qismi o‘rnida 5,5 million gektardan ziyod maydonda yangi Orolqum sahrosi paydo bo‘lgan. Amudaryo va Sirdaryo suvining Orolga quyiladigan umumiy hajmi keyingi ellik yil ichida qariyb 5 barobar , Orol dengizining suvi esa 14 barobardan ko‘proq kamaydi. Orol dengizi suvining sho‘rlanish darajasi 25 marta ortishi baliq va boshqa dengiz mavjudotlarining butkul qirilib ketishiga olib keldi.
BMT Bosh kotibining «Suv, tinchlik va xavfsizlik muammolari o‘zaro chambarchas bog‘liq» degan pozitsiyasini Sh.Mirziyoyev. BMT Bosh Assambleyasining 72-sessiyasida ilgari urgan.
Jo’rayev Maqsadjon Rahimjon o’g’li +99894 551 15 31 DANG’ARA TUMANI 18-MAKTAB MMIBDO’
Preventiv diplomatiya – tomonlar o‘rtasida kelishmovchiliklar paydo bo‘lishining oldini olish, mavjud kelishmovchiliklarning mojaroga aylanishiga yo‘l qo‘ymaslik, shuningdek mojaroning tarqalishini cheklashga qaratilgan diplomatik harakatlar.
Poster
(suratlar jamlanmasi)
O‘zining aybini bilganda odam,
Boshqalar aybini so‘zlamasdi ham. Abulqosim Firdavsiy
“Biror kimsaga yaxshilik qilsang, shuni bilki, sening saxovatingdan u behad shod bo‘lgani kabi, senga ham shunchalik zavq nasib etadi”.
Kaykovus «Qobusnoma»
“Inson o‘zining his-tuyg‘ulariga hukmron, ularni o‘z gartirishga, boshqarishga qodir, o‘z ruhi va tanini tarbiyalar ekan, salbiy jihatlarni maqtaydigan narsalarga aylantirishga, uni tibbiy usul bilan ma’naviy davolashga hamda asta-sekin axloq haqidagi kitoblarda ko‘rsatilgan usullar bilan illatlarni bartaraf etishga qodir bo‘ladi”.
Abu Rayhon Beruniy
Obro‘ga erishishning eng halol yo‘li – kamtarlik .
kintsugi » san’ati bor. Qadimiy va qimmatbaho chinni idish sinib qolsa, uni kintsugi (bizda qadimiy hunarlardan biri « chegachilik ») .
“To‘g‘ri so‘zlash va to‘g‘ri ishlash, halollik, insofli va adolatli bo‘lish, xushmuomala va shirinsuxanlikni odat qilish, nafsga berilmaslik, fozillar suhbatidan bahramand bo‘lish, kattalarning hurmatini joyiga qo‘yish, kichiklarga shafqatlilik, samimiy do‘stlik, muhtojlarga yordam berish va in’om-ehson qilishni unutmaslik, nodonlarga nasihat, maslahat berish kabi fazilat lar barcha ezgulikning asosidir”.
Abu Ali ibn Sino
Kishi uchun eng foydali va dilni yorishtiruvchi narsa qanoatdir .
ezgulikning mukofoti faqat ezgulikdir.
Bundan 2300 yil avval yashagan buyuk faylasuf Arastu o‘z hayoti davomida «Insonning yashashdan maqsadi – baxtiyorlik», degan xulosaga kelgan. Baxtiyor bo‘lish uchun inson axloqli bo‘lishi lozim. «Baxtiyorlik ichimizdadir, – deydi Arastu o‘zining « Axloq
» asarida. – Inson uni egallashi uchun yashashdan maqsadini anglamog‘i lozim. Bilim nsonga nafs ustidan g‘olib kelishiga yordam beradi», – deya ta’kidlaydi faylasuf.
Inson vujudi o‘rmonga o‘xshaydi. Vujudimizda minglab bo‘rilar, to‘ng‘izlar..., yaxshi- yomon, halol-harom sifatlar bor. Ularning qaysi biri ustun bo‘lsa, inson shuning qulidir. Tanga tarkibida oltin misdan ko‘proq bo‘lsa, bu tanga oltin hisoblanadi. Vujudingda ham shunday – qaysi tabiat ustun bo‘lsa, sen shunga aylanasan. Inson ba’zan bo‘ri bo‘lsa, ba’zi lahzalarda Yusufdek xushsurat va xushxulq bo‘ladi. Ko‘ngilda har lahza boshqa bir tuyg‘u bosh ko‘taradi...
Jaloliddin Rumiy
Jo’rayev Maqsadjon Rahimjon o’g’li +99894 551 15 31 DANG’ARA TUMANI 18-MAKTAB MMIBDO’ Abu Homid G‘azzoliy : «Ilmning avvali sukut qilish, keyin tinglash, keyin uni yod olish, keyin unga amal qilish, keyin esa tarqatish, so‘ng – boshqalarga o‘rgatishdir. Ilmni faqat qalbi ezgulikka to‘la insonlarga o‘rgatish lozim».
“O‘zingga ravo ko‘rmaganni boshqaga ham ravo ko‘rma”
Konfutsiy «Senga yomonlik qilishlarini istamasang, sen ham birovga yomonlik yomonlik qilishlarini istamasang, sen ham birovga yomonlik istama» Hind donishmandi
101 NAFAR O‘ZBEK ASKARINING JASORATI
Niderlandiyaning Amersfort shahridagi Lyozdin qabristonida ommaviy bir qabr bor. Bu yerda 101
nafar o‘zbek askarlari dafn qilingan. Har yili 9-aprelda yuzlab niderlandiyaliklar qabr dafn qilingan. 24 o‘zbek askari vafot etadi. 77 nafari esa qatl etiladi. Ham ruhan, ham jismonan og‘ir qiynoqlarga solinsa-da, mag‘rur boshini dushman poyiga qo‘ymagan, oxirgi nafasigacha bir-birini suyagan o‘zbek askarlarining matonati golland xalqining hurmat-ehtiromini qozondi. 101 nafar o‘zbekistonlik askarlarga hurmat-ehtiromini qozondi. 101 nafar o‘zbekistonlik askarlarga alohida hurmat ko‘rsatilib, 9-aprel kuni Xotira marosimi sifatida belgilandi.
Buddaviylikda o‘z joniga qasd qilish insonning hayotga nisbatan qilgan noshukurligi sifatida baholanadi.
Xristianlik dinining pravoslav yo‘nalishida o‘z joniga qasd qilish og‘ir gunoh lardan
sanaladi. Mazkur ishga qo‘l urgan kishining dafn marosimida marsiya (otpevaniye) o‘qilmaydi. Agar o‘z joniga qasd qiluv chining aqli noraso bo‘lsa, bundan mustasno. Bu din vakillari o‘z joniga qasd qilganlarni « nopoklar
» deb ataganlar. Bunday kishilarning ruhi tiriklarga ozor beradi, balo keltiradi, azobga qo‘yadi, deb ishonganlar.
Islom dini ta’limotiga ko‘ra, hayot ne’mati insonga Alloh tomonidan beriladi. Bu ne’matning qadriga yetish, har soat, har daqiqada xayrli va savobli ishlarni qilish talab etiladi.
Ayni kunda sayyoramizda 1,1 milliard nafar kashanda bor. Har yili ularning 6 million nafari kasalliklarga chalinib, hayotdan ko‘z yumadi. Tamaki tarkibidagi 400 turdagi zaharli unsurlar bor.
“Badanning salomat va quvvatli bo‘lmog‘i insonga eng kerakli narsadur. Chunki o‘qumoq, o‘qutmoq, o‘rganmoq va o‘rgatmoq uchun insonga kuchlik, kasalsiz jasad lozimdur. Sog‘ badanga ega bo‘lmagan insonlar barcha amallarinda kamchilik qilurlar”.
Abdulla Avloniy
O‘g‘ridan qo‘rqma, nari borsa molingni olar, qotildan qo‘rqma, nari borsa joningni olar. Ammo befarq, loqayddan qo‘rq, chunki u ikkisiga yo‘l qo‘yib berar.
Jaloliddin Rumiy
BESH NARSANI BESH NARSADAN AVVAL G‘ANIMAT BILING: – bemor bo‘lishdan avval sog‘liqni; Jo’rayev Maqsadjon Rahimjon o’g’li +99894 551 15 31 DANG’ARA TUMANI 18-MAKTAB MMIBDO’ – keksalikdan avval yoshlikni; – faqirlikdan avval boylikni; – mashg‘ul bo‘lib qolishdan avval xotirjamlikni; – o‘limdan avval hayotni g‘animat bil.
Birlashgan Millatlar Tashkiloti ma’lumotlariga ko‘ra, ho zirda dunyo aholisining 4,1 milliardi internet tarmog‘idan foydalanadi. O‘zbekistonda bu ko‘rsatkich taxminan 12,2
millionni tashkil etadi. Statistik ma’ lu motlarga ko‘ra, yer yuzidagi o‘smir lar ning 42 foizini axloqsizlik, 38 foizini zo‘ravonlik, 26 foizini millatchilik va ayirmachilik kabi tahdidlarni targ‘ib qiluvchi veb-sahifalardan foydalanuvchilar tashkil qilmoqda. Dunyo aholisining 55–60 foizi ijtimoiy tarmoqlardan foydalanadi.
“
” hikoyasi Habibulla Qodiriy
Kommunikativlik – to‘g‘ri muomala qila bilish qobiliyati; insonlar bilan yaqinlasha olish, samarali o‘zaro munosabat o‘rnatish.
Kaykovus o‘g‘liga nasihat qilib, deydi: «Xalq oldida gapiradigan so‘zing go‘zal bo‘lsin, bu so‘zni xalq qabul qilsin. Xaloyiq sening so‘zing bilan baland darajaga erishganingni bilsin, chunki har kishining ahvoli o‘z so‘zi ostida yashiringan bo‘ladi. Ya’ni bir so‘zni bir ibora bilan aytsa bo‘ladi, eshitgan kishi ning ko‘ngli parishon bo‘ladi, shu so‘zni boshqa bir ibora bilan aytsa, eshitgan kishining ko‘ngli bahra oladi...»
Har bir kishi kasb-korni mukammal bilmog‘i, yaxshi tarbiya olmog‘i va yaxshi xulq- odob, fazilatlarga ega bo‘lmog‘i kerak.
Abu Nasr Forobiy
Odamlar bilan olovga muomala qilgandek munosabatda bo‘l, foydalaridan olgin-u, kuydirishlaridan ehtiyot bo‘l!
Alisher Navoiy
Ilmli kishi xazina bo‘lsa, savol uning kalitidir. Yaxshi do‘st oynadir, unda kishining butun yaxshi va yomon tomonlari aks etadi.
Abu Ali ibn Sino
Shoir Erkin Vohidovning do‘stlik haqidagi fikrini tahlil qiling:
Agar do‘sting bilan teng ko‘rsang baham, Shodlik teng ko‘payar, teng bo‘linar g‘am.
Mashhur shoir Kamol Xo‘jandiyning ruboiysi bo‘lib, mazmuni quyidagicha ekan: «Zulm bilan dunyoda nom qoldirib bo‘lmaydi. Jamshid, Sulay mon, Iskandarlar o‘tib ketdi. Navbat senga ham yetishi tayin. Dunyoga keldingmi, yaxshilik bilan nom qoldir».
Volontyor – bu ixtiyoriy, beminnat, beg‘araz, ijtimoiy ahamiyatga ega faoliyatni amalga oshiruvchi shaxs hisoblanadi.
O‘zbekiston Respublikasining 2019-yil 2-dekabr kuni qabul qilingan «Volontyorlik faoliyati to‘g‘risida»gi Qonun qabul qilingan.
Jo’rayev Maqsadjon Rahimjon o’g’li +99894 551 15 31 DANG’ARA TUMANI 18-MAKTAB MMIBDO’
Insoniylik fazilatlarini o‘zida mujassam etgan inson kibr-havo, manmanlik, razolat, johillik kabi illat lardan saqlanishni o‘ziga odat qiladi.
Abdurahmon Jomiy «
Bag‘rikenglik » so‘zining ma’nodoshi «tolerantlik» so‘zi bo‘lib, bu o‘zgalarning fikr- g‘oyalari, e’tiqodi, his-tuyg‘ulari, turmush tarzi va xulq-atvoriga nisbatan sabr-toqatli bo‘lish, ularni qanday bo‘lsa shundayligicha qabul qilish fazilatidir.
«Barchamiz bu hayotga yaxshilik qilish uchun kelganmiz», Irena Sendler
Men bu bolalarni qahramon bo‘lish uchun qutqarmadim. Bu insoniylik burchim bo‘lgani uchun ham ularga yordam qo‘lini cho‘zdim. Inson yordamga muhtoj boshqa insonga, uning millati va dinidan qat’i nazar, yordam be rishga doimo shay turishi kerak. Barchamiz bu hayotga yaxshilik qi lish uchun kelganmiz.
Irena Sendler
Hushyor va zakovatli odam uldurki, uning fikr doirasi keng, uzoqni yaqindek ko‘ra oladigan, g‘ayrat uyqusidan yiroq, balki hamisha ¿ kr-u zikri bilan uyg‘oq, nozik ishoratdan ham o‘ziga xulosa chiqara oladigan kishidur.
Mahmud Zamaxshariy
I bob. Oliy maqsad II bob. Axloq va tarbiya asoslari III bob. Hushyorlik va ogohlik
IV bob. Muomala va muloqot asoslari V bob. Birlashgan o‘zar
Jo’rayev Maqsadjon Rahimjon o’g’li +99894 551 15 31 DANG’ARA TUMANI 18-MAKTAB MMIBDO’
TARBIYA 8-SINF
BAXT VA MUVAFFAQIYAT SIRLARI “Tarbiya biz uchunyo
hayot- yo mamot,yo najot-yo halokat,yo
saodat-yo falokat masalasidir”.
Abdulla Avloniy
Abdulla Avloniy
o‘z
asarlari orqali vatanparvarlik, insonparvarlik g‘oyalarini ilgari surib, yoshlarni Vatanga, xalqqa sadoqatli qilib kamol toptirishga
undagan.
«O‘zi vatanparvar bo‘lgan inson boshqalarni ham shunday ezgu
maqsad
sari yashashga undaydi va
buni jamiyat
oldidagi
asosiy burchi deb biladi»,
Abdulla Avloniy
“Tarbiya qancha mukammal bo‘lsa, xalq shuncha baxtli yashaydi, deydi donishmandlar. Tarbiya mukammal bo‘lishi uchun esa
bu masalada bo‘shliq paydo bo‘lishiga mutlaqo yo‘l qo‘yib bo‘lmaydi”.
Shavkat MIRZIYOYEV
“Kimki yurtni sevmasa, u hech kim va hech nimani sevmaydi”.
Mahmud Zamaxshariy
Koreys madaniyati markazi rahbari Viktor Pak
o‘zining bir murojaatida «Biz birlashib yengamiz» deganda,
Vatanga mehr qo‘yishning darajasi, bahosi bo‘lmaydi, ya’ni biroz kam
biroz ortiq sevilmaydi. Chunki Vatan yagona, Vatan bittadir!
Respublikamizda 16
ta diniy konfessiya
vakillari ahil-inoq yashamoqdalar.
Jo’rayev Maqsadjon Rahimjon o’g’li +99894 551 15 31 DANG’ARA TUMANI 18-MAKTAB MMIBDO’
«Qaysi bir millatning orasida birlik ko‘tarilub, nifoq va adovat
qavmning inqiroz dunyosiga yuzlanganligi tarix
sahifalaridan ma’lumdir».
Abdulla Avloniy
“Mustaqillikning dastlabki yillaridan boshlab bag‘rikenglik va
insonparvarlik madaniyatini rivojlantirish, millatlararo va konfessiyalararo hamjihatlikni, jamiyatda fuqarolar totuvligini mustahkamlash, barcha fuqarolarga millati va diniy e’tiqodidan qat’inazar, teng
huquq va
imkoniyatlar yaratish, yosh avlodni vatanparvarlik, milliy va
umuminsoniy qadriyatlarga hurmat, Vatanga muhabbat va sadoqat ruhida tarbiyalash O‘zbekistonda davlat siyosatining muhim ustuvor
yo‘nalishlaridan biri etib
belgilangan”.
Shavkat MIRZIYOYEV
yurtimizda
138 ta milliy madaniy markaz faoliyat ko‘rsatmoqda.
Xalqimizning moddiy va ma’naviy boyliklari juda
ko‘p, lekin
bizning eng katta boyligimiz – bu
jamiyatimizda hukm surayotgan
millatlararo totuvlik va
hamjihatlikdir. Millatlarning o’zaro totuvligi
va
hamjihatligi do‘stlikka asoslanadi.
bir odam haqiqiy baxtga erishishi uchun o‘z shaxsiy
manfaatini xalq manfaati bilan birlashtirishi, xalq baxti uchun kerak bo‘lsa jonini ham ayamasligi kerak. Inson oliy axloqiy sifatlariga, chunonchi,
beg‘arazlik, oliyjanoblik, vijdoniylik, mehnatsevarlik, mardlik fazilatlariga ega
bo‘lishi lozim “.
Berdaq
“Vatan” Minhojiddin MIRZO
1999 -yil
yurtimizda Jaloliddin Manguberdi tavalludining 800
yilligi keng nishonlandi. 2000-yil 30-avgust
kuni
« Jaloliddin Manguberdi » ordeni
ta’sis etildi. 2003 -yili
shu orden bilan Xorazm
«Vatan – bu insonga ato etilgan eng qutlug‘ ne’mat, halol nasibamiz, ajdodlarimiz uyg‘oq ruhi kezib yurgan tabarruk go‘sha, ularning nafasi ufurib turgan muqaddas tuproqdir!» Minhojiddin MIRZO
Insonning burchlari to‘rtga bo‘linadi: o‘z
oldidagi burch; oilasi oldidagi
burch; davlat oldidagi burch; o‘zga odamlar oldidagi burch. Mana shu
to‘rt zarurat ado etilsa, vatanparvarlik amalga oshadi.
Suyima G‘aniyeva navoiyshunoslik sohasida o‘ziga xos ilmiy maktab yaratdi. 20
dan ortiq kitoblar va 350
dan ortiq ilmiy-nazariy maqolalar
yozdi. Oqila ayol, mehribon ona, serharakat olimaning xizmatlari davlatimiz
tomonidan munosib taqdirlanib, u «El-yurt hurmati», «Buyuk xizmatlari uchun» ordenlari va
O‘zbekiston Qahramoni unvoniga sazovor
bo‘lgan.
Jo’rayev Maqsadjon Rahimjon o’g’li +99894 551 15 31 DANG’ARA TUMANI 18-MAKTAB MMIBDO’ Akmal Saidovning bobosi «Har bir behuda o‘tgan vaqtning uvoli bor, uvol
bo‘lgan
umrni ortga qaytarib bo‘lmaydi», degan o‘giti Akmal
Saidov 2019-yil 17-oktabrda Belgrad shahrida (Serbiya) bo‘lib o‘tgan Parlamentlararo ittifoqning 141-Assambleyasida 2020-2023-yillarga Tashkilot Ijroiya qo’mitasining a’zosi etib saylandi, 2020-yil 30-yanvarda Parlamentlararo
Ittifoq Raisi o‘rinbosari etib
tayinlandi. Islom Hamkorlik Tashkiloti (IHT) Tashqi ishlar vazirlari
kengashining 2017-yil 10-11-iyul
kunlari Kot-d’Ivuarda bo‘lib o‘tgan 44-sessiyasida IHTning Inson huquqlari bo‘yicha mustaqil
doimiy komissiyasi tarkibiga Osiyo qit’asidan O‘zbekiston vakili sifatida a’zo
bo‘lgan. Bir yildan so‘ng IHT Komissiyasining raisi
etib saylangan.
“Sen
taqdiri azalni emas, avvalo o‘zingni yengishga
harakat qil. Dunyoni
tartibga solishga urinma.
Eng avval o‘z istaklaringni boshqara bil”.
Rene Dekard
«So‘zlagandan so‘zlamagan yaxshiroq, so‘zlagandim tegdi boshimga tayoq»
«Inson maqomi fe’l-atvor, iroda bilan qo‘lga kiritiladi». Alisher Navoiy
mashhur Minorai
Kalon obidasi yoki Toshkentdagi «Toshkent» teleminorasi, Minorai Kalonning balandligi 47,5
metr, uning
asosi yer sathidan 11,5
metr chuqurlikda joylashgan. Sharq
donishmandlarining «Kaloming belgilar kamoling» degan hikmati bor.
Harvard
universiteti tadqiqotlariga ko‘ra, odamning ishga kirishi yoki
ishda mavqei ko‘tarilishida fe’l-atvorning o‘rni 85 foiz,
bilim va tajriba, bilgan raqam
va dalillarning o‘rni 15 foiz ekan.
Yaxshi fe’l-atvor bilan yashagan inson o‘zini yomon
qiliqlardan saqlaydi.
Ahmad Yugnakiy
Inson shu qadar buyukki, uning fazilatlarini o‘lchash dunyodagi eng
baland tog‘ning eng baland cho‘qqisiga emaklab chiqish zahmati
bilan teng. Inson shu qadar tubanki, uning illatlarini o‘lchash
dunyodagi eng baland tog‘ning eng baland cho‘qqisidan emaklab
tushish zahmati bilan teng.
O‘tkir Hoshimov
“ So‘zingizga vafo qiling, ishda qat’iyatli bo‘ling. Sadoqat va
samimiyatni saqlab qolmoq – cho‘qqining qorni ushlab qolishidek chiroylidir. Ezgulik uchun yaralgan yoki ezgulikdan mutlaqo mosuvo insonni
ko‘rmadim. Kimki ezgulikka intilar ekan, hamisha hurmatda bo‘lur”.
Konfutsiy
1968
-yilda yozilgan « O‘zbegim
» qasidasi o‘zbek
adabiyotining eng yaxshi asarlaridan biri.
Shoir bo‘sh yurganidan
foydalanib Gyote
- bo‘lmish « Faust » asarini o‘zbek tiliga tarjima qildi.
“Zamin sayyorasi” E.Vohidov yozgan. Jo’rayev Maqsadjon Rahimjon o’g’li +99894 551 15 31 DANG’ARA TUMANI 18-MAKTAB MMIBDO’
His-tuyg‘ular insonlarda quyidagi holatlarda namoyon bo‘lishi mumkin:
–
ijobiy (quvonch, baxt, sevgi); – salbiy (qayg‘u, umidsizlik, yo‘qotish hissi); –
ikki ma’noli, ya’ni aralash (hasad va quvonch, ko‘tarinkilik va
tushkunlik). “Hayotda hamma narsa muvaffaqiyatli bo‘lishi uchunsiz hamma narsaga ijobiy va yaxsho kayfiyat bilan munosabatda bo‘lishingiz kerak”.
Benedikt Spinoza
Statistik ma’lumotlarga ko‘ra, giyohvandlik oqibatida
har
yili 200
mingdan
ortiq odam hayotdan ko‘z yumadi.
U M
R
Umid – ato
etilgan hayotni munosib, baxtli yashab o‘tishga ahd
qilmoq! Mas’uliyat – hayot yuklaydigan mas’uliyatni zimmaga olmoq va uni
sharaf bilan ado etmoq!
Riyozat – hayotda o‘z o‘rnini topish uchun harakat qilmoq.
«Kim mashaqqat chekdi – topdi g‘azna ham, Kim tirishqoq bo‘ldi – ko‘p topdi karam».
Jaloliddin Rumiy
Telegram va Vkontakte ijtimoiy tarmoqlari asoschisi
Durov 1984-yil Sankt-Peterburg shahrida tavallud topgan. U 11 yoshidan boshlab
dasturlashga qiziqqan. Durov 2006-yilda ikkita internet
loyiha yaratadi (durov.com, Spbgu.ru). Ikkovi ham o‘zining universiteti (SPbDU)
va Rossiyaning boshqa universitetlari o‘rtasida referat va g‘oyalarni almashish imkonini beradigan
loyiha edi. Bu loyihani dastlab u Student.ru deb nomlamoqchi bo‘ladi, keyin kontakte nomiga o‘zgartiradi. Vkontakte yaratilgandan so‘ng (2006-yil, 1-oktabr), bu
sayt faqat barcha universitet talabalarining anketalarini saqlash uchun ma’lumotlar bazasi sifatida ish boshlagan,
keyinchalik ijtimoiy tarmoq sifatida rivojlanib ketgan. 2013-yil Durov
Digital Forest kompaniyasiga asos soladi va shu kompaniya Telegram
messenjerini ommaga taqdim etadi.
“Tabiiy boyliklarimiz cheklangan, biroq ijodkorligimizning chegarasi yo‘q”.
Janubiy Koreya Posco kompaniyasining shiori
O‘zi uchun o‘zi saroy qurgan pochtachi Fransiyalik Ferdinand
Sheval ni «pochtachi» deyishar edi. U
va noodatiy
shakldagi toshlarni yiqqan. 43 yoshlikpochtachi 1879-yilda o‘ziga
tegishli bir parcha yerda orzusidagi «Palais Ideale» («Bekamu-ko‘st
saroy»)ni qura boshladi. Savodsiz pochtachining qarorini
atrofdagilar masxara qilishadi.
Jo’rayev Maqsadjon Rahimjon o’g’li +99894 551 15 31 DANG’ARA TUMANI 18-MAKTAB MMIBDO’ Jami 26 metrlik san’at namuna laridan iborat toshsaroyni
tarashlash uchun Ferdinand Sheval
9 ming kun yoki 65 ming soat tinimsiz mehnat qildi. Bugun Fransiyaning Valans
shahri shimolidagi Hoterives qishlog‘iga bu noyob majmuani ko‘rish uchun yiliga yuz ming nafar sayyoh tashrif buyuradi. Pochtachi 33 yil davomida o‘zi orzu
qilgan saroyni qurib bitkazdi.
1912-yilda bahaybat qurilishni tugatdi va qasrga kirish eshigiga
«Plus opinivtre que moi
semettre à l’oeuvre» («Endi ishni
mendan ko‘ra qat’iyroq kishi davom ettirsin») deb yozib qo‘ydi.
Ixtirochilikning 10 foizi tasavvur bo‘lsa, 90 foizi
mashaqqatli mehnatdir.
Tomas Edison
Xirosima. Gembaku gumbazi
Ketmas boylik
Menda bir so‘m bor. Sizda ham bir so‘m bor... Men sizga o‘zimning pulimni berdim. Siz
ham menga o‘zingizning pulingizni
berdingiz… Hech nima o‘zgarmadi. Sizda ham bir so‘m pul qoldi, menda ham... Esli odam pul almashmaydi, fikr almshadi.
O‘tkir
Hoshimov
Luqmoni hakim
aytadiki, odam uchun dunyoda bilimdan yaxshiroq
do‘st yo‘q va bilim xazinadan ham
afzaldir. Chunki sen
ehtiyot qilishing kerak. Bilim esa seni qutqaradi va
muhofaza qiladi.
Tadqiqotlarga ko‘ra, yoshlar kuniga o‘rtacha 3 soat-u 49 daqiqa vaqtlarini
smartfonda o‘tkazar ekanlar.
Abbosiylar
davlatining poytaxti hisoblanmish Bag‘dod
ilm-fanning markaziga aylangan. Abbosiylar sulolasining tarixda nom qozongan
xalifasi Horun ar-Rashid va
uning o‘g‘li Ma’mun
ilm-fanning fidoyi homiylari bo’lishgan. Ularning tashabbusi bilan “Hikmatlar uyi” tashkil etilib, ko‘plab
qadimiy qo‘lyozmalar tarjima qilingan.
X asr oxiridan Xorazmda
« Dorul hikma va maorif»,
keyinchalik « Ma’mun akademiyasi » bilan nom qozongan.
Xorazm
Ma’mun Akademiyasining 1000 yillik yubileyi keng
nishonlandi. Hofizu Abruning “Zubdat ut-tavorix” deb nomlangan tarixiy asarida shunday
ma’lumot beriladi: «Amir Sohibqiron maktabda o‘z
tengqurlaridan
saboqda o‘zib ketardi. Balog‘at yoshiga yetguncha ilm,
va suxanvorlik kasb etdi. Undagi
teran bilim shijoatga
payvand bo‘ldi va shundan
so‘ng amirlik mansabini egalladi».
«Amir Temur xazinasi»dan
Beruniy – ilk
analog kompyuterlar ixtirochisi
Jo’rayev Maqsadjon Rahimjon o’g’li +99894 551 15 31 DANG’ARA TUMANI 18-MAKTAB MMIBDO’
Volvelle yoki
«g‘ildirakli tasvir» – bugungi kompyuterlar va
elektron kitoblarning ajdodi. Volvelle o‘z
navbatida analog
kompyuterlarning ilk qog‘oz namunasi hisoblanadi. Volvellelarning rivoji
va takomillashtirilishi jahon olimlari tomonidan buyuk vatandoshimiz
Abu
Rayhon Beruniy
nomi bilan chambarchas bog‘lanadi.
Ilm bilan aziz bo‘lgan olim Albert Eynshteynning
yoshlikyillari og‘ir o‘tgan. O‘sha davrlarda ba’zi hukmron
doiralar Eynshteynga nisbatan tazyiq o‘tkazishadi va oqibatda u bir
muddat
muhojirlikda umr kechirgan. Bu sinovlar uning yetuk olim bo‘lib yetishishiga to‘sqinlik qila olmadi.
Eynshteyn optik tola va
tarmoqlarida, quyosh batareyalari rivojiga turtki bo‘lgan
fotodiod qurilmasini yaratib, insonlar turmushini o‘zgartirib yuborgan.
Buninguchun olim 1921-yilda Nobel mukofotini qo‘lga kiritgan.
Umar
Xayyom
1077-yil (a+b) binom yoyilmasining umumiy formulasini
kashf etgan. Nasriddin at-Tusiy
1265-yil (a+b) binom yoyilmasini
istalgan ko‘rinishida keltirgan. Nyuton esa
bu qonunni
umumlashtirgan.
harakati, ma’rifatparvar bobolarimiz merosini chuqur
o‘rganishimiz kerak. Uni qancha ko‘p o‘rgansak, bugun bizni tashvishga
solayotgan juda ko‘p savollarga to‘g‘ri javob topamiz”.
SHAVKAT MIRZIYOYEV
“Dunyoda turmoq uchun dunyoviy fan va
ilm lozimdur,
zamona ilmi va
fanidan bebahra
millat boshqalarga poymol
bo‘lur”.
Mahmudxo‘ja Behbudiy
ilm-u fanda, mehnatda kamolot cho‘qqisiga
erishishi – hosil, ushbular orqali el nazariga tushishi –
hosil to‘plangan xirmondir.
o‘rganaman»
Aflotun
« Cambridge » o‘quv markazi asoschisi Jahongir Po‘latov mashaqqatlarni
tajriba deb biladi. Xato – to‘xtash uchun sabab emas, bu yana
urinib ko‘rish uchun imkoniyat. U o‘zi
qilayotgan ishni yaxshi ko‘rgani
uchun undan huzurlanadi, har kuni 20 daqiqa mutolaa uchun vaqt
ajratib, maqsadlarini tartiblab oladi. “Ko‘p til bilish – bitta
qulfga tushadigan bir necha kalitga ega
bo‘lish degan gapdir”. Fransua
Volter
Buyuk mutafakkir Mahmud
Zamaxshariy arab
grammatikasi bizgacha yetib kelgan. Makka shahrida yozilgan « Mufassal » (1121-yil) nomli asari
arab tili grammatikasiga bag‘ishlangan yirik qo‘llanmadir. Allomani
chuqur hurmat va mehr bilan « Ustoz ul-arab val-ajam » («Arablar va g‘ayri Jo’rayev Maqsadjon Rahimjon o’g’li +99894 551 15 31 DANG’ARA TUMANI 18-MAKTAB MMIBDO’ arablar ustozi»), « Faxru
Xarazm » («Xorazm faxri») kabi sharafli nomlar bilan ataganlar.
iqtisodchi Raufxon
Salaxo‘jayev 2017-yilda so‘nggi
besh yil ichida jahondagi eng
kuchli yosh iqtisodchilar yuztaligiga
kiritildi. U 1987-yilda Namangan viloyatining Kosonsoy tumanida
tug‘ilgan. Mazkur reytingdan asosan Harvard, Yel
universitetlari,
London iqtisodiyot maktabi
kabi nufuzli ta’lim muassasalari
bitiruvchilari joy olib kelgan. O‘zbekistonlik olim mazkur reytingdan
joy olgan Mustaqil Davlatlar Hamdo‘stligidagi yagona iqtisodchi
bo‘ldi. Ilk o‘qigan badiiy kitobi – «Robinzon Kruzo»
unga bir haqiqatni anglatdi: qunt
va harakat bo‘lsa, inson har qanday
ham muammolarni hal qiladi, maqsadiga yetadi. Kichik orzular
kattalashib, ulkan maqsadlarga aylandi. Uning hayotdagi shiori: «Nashr
etish yoki halokat».
Jahon miqyosida eng ko‘p foydalaniladigan Webster lug‘ati yaqin- yaqingacha juda noyob kitob hisoblangan. Uni aratishga 36 yil kerak bo‘lgan ekan. Fransuz faylasufi Blez Paskalning
ta’sirli ma’ruzasidan so‘ng universitet talabalardan biri unga «Agar menda sizning donoligingiz bo‘lganida bormi, men ham
«Sen avval kuchli odam bo‘l, ana shunda mening aql-zakovat senda ham
bo‘ladi», dedi faylasuf tabassum bilan. Taniqli skripkachi
Fritz Kreysler navbatdagi konsertidan so‘ng sahnada gulduros
olqishlarni qarshi olar ekan, muxlislaridan birining gul berayotib aytgan so‘zlarini eshitdi.
«Skripkani siz kabi chalish uchun umrimni navqiron yillarini bergan bo‘lar
edim!» «To‘g‘ri qaror! Men ham xuddi shund bag’ishlagan!» javob
Namangan viloyatida Isxoqxon Ibrat
nomidagi xorijiy tillarga
ixtisoslashgan maktab-internati 2017-yilda tashkil etildi. 7 ta xorijiy tillarni o‘rganish bilan birgalikda quyida to‘garaklarga ham
qatnashadilar. “Ko‘rdimki, vaqtini «essiz», «qaniydi», «koshki»lar bilan o‘tkazgan
kishining umri eng
qisqa ekan”.
Najmiddin Kubro
Taym menejment
–
o‘z shaxsiy
ish vaqtini boshqarish
mahoratidir.
Taym menejment
–
faqatgina zarur ishlar ro‘yxatini tuzish
va yuklamani to‘g‘ri taqsimlash hamdir.
Agar bir umrning qadrini bilmoqchi bo‘lsang – kapalaklardan so‘ra.
Agar 10 yilning qadrini bilmoqchi bo‘lsang – 20
yoshida nogiron bo‘lib qolgan 30 yoshli odamdan so‘ra.
Jo’rayev Maqsadjon Rahimjon o’g’li +99894 551 15 31 DANG’ARA TUMANI 18-MAKTAB MMIBDO’
Agar 1 yilning qadrini bilmoqchi bo‘lsang – imtihondan yiqilgan
talabadan so‘ra.
Bir kunning qadrini bilmoqchi bo‘lsang – hosili kuz yomg‘irida qolgan dehqondan so‘ra.
Bir soatning qadrini bilmoqchi bo‘lsang – uyiga bir soat
kech kelgan tarbiyali farzanddan so‘ra.
5 daqiqaning miqdorini bilmoqchi bo‘lsang – poyezdga
kech qolgan yo‘lovchidan so‘ra.
Bir daqiqaning qadrini bilmoqchi bo‘lsang – mehmon kutayotgan yolg‘izdan so‘ra.
Bir daqiqaning o‘ndan
bir miqdorini bilmoqchi bo‘lsang –
kasalxonaga olib kelayotgan haydovchidan so‘ra.
Umrining eng qimmatli cho‘qqisi qirq
yoshdir.
Qirq yoshdan keyin sekin-asta pastga tushish boshlanadi.
“O‘tgan
kun haqidagi: «Men uni qanday o‘tkazdim, nimalar
qildim-u, nimalarga ulgurolmadim?» –
top maguncha ko‘zlaring uyquga ketmasin. Pifagor
«O‘g‘il dono bo‘lsa, ota rohatga
yetadi». Mahmud
Qoshg‘ariy
Abdulla
Avloniy
yaxshi xulqlar qatoriga: matonat, diyonat, islomiyat,
nazokat, g‘ayrat, riyozat, qanoat, shijoat, ilm, sabr, hilm, intizom,
zako,
hifzi lison, iqtisod, viqor, itoat, haqshunoslik, xayrixohlik, munislik, sadoqat,
muhabbat, avf kabilarni kiritadi. «Emdi bu yaxshi xulqlarni
qo‘lga olmak uchun ota-ona, muallim, ustodlarimiz hazratlarining hikmatli
nasihatlarini jon qulog‘i birla tinglab, doim xotirda tutmoq, axloqi
yaxshi kishilar birla ulfat bo‘lmak, axloqi buzuq, yomon kishilardan qochmoq
lozimdur».
Abu Rayhon
Beruniy
ta’kidlaydiki, ilm cho‘qqilarini egallashning muhim yo‘llaridan biri – kishi o‘zini hammaga do‘st, yaxshilik qila
olish darajasiga yetkazishdan boshlanadi. Ta’lim bilan tarbiya bir butunlikni ko‘rsatadi, faqat shunga amal qilgan shogirdlar kamolot sari
bora oladi.
Ibn Sino farzand axloqi haqida: «Farzand go‘zal axloqli bolalar o‘qiydigan
maktabda tahsil olmog‘i lozim. Chunkibola boladan o‘rganadi», deydi.
«Zulm bilan dunyoga nom
qoldirib bo‘lmaydi. Dunyoga keldingmi,
yaxshilik bilan nom qoldir...» “Amir Temur xazinasi” kitobidan
Jo’rayev Maqsadjon Rahimjon o’g’li +99894 551 15 31 DANG’ARA TUMANI 18-MAKTAB MMIBDO’
( Sohibqiron Amir Temur ushbu ming oltinga teng ruboiyga hayoti davomida
amal qilgan)
“Tarbiya hayotning eng
muhim tayanchi bo‘lib hisoblanishi lozim”.
Zardusht, «Avesto»
kitobidan. “O‘ldirma va hech kimga zarar yetkazma, yolg‘on
gapirma,
buzg‘unchilik bilan shug‘ullanma, aqldan ozdiradigan ichimliklarni iste’mol qilma. Bilimli bo‘lmoq, degani doimo izlanishda, qalban yuksalishdadir”.
Siddxartxa Gautama (Budda).
“Kimning nutqi zikr , sukuti fikr va Nazari ibrat bo’lsa albatta u menga o‘xshabdi”.
Iso Masih.
Go‘zal xulq musulmon kishiga xos sifatlardandir. Musulmon kishi so‘kib haqorat
qilinsa, u ham
shunday javob qaytarmaslikka, balki tilini
tiyib, sabr qilishga buyurilgan. Agar sizni biror kishi so‘ksa, unga:
«Alloh seni kechirsin», deb ayting.
Muhammad payg‘ambar (s.a.v.).
Abu
Rayhon Beruniyning «Saydana» asarida o‘simliklarning
1118 turi, jumladan, dorivor o‘tlarning 750
101
turiga batafsil ta’rif beriladi. U o‘z
izlanishida arab, yunon, hind, fors,
so‘g‘d va boshqa tillarga oid 4500
ta o‘simlik, hayvon, mineral
nomi va ulardan olinadigan mahsulotlar haqida ma’lumot to‘plab,
o‘sha davr dorishunoslik atamalarini tartibga solishgkatta hissa qo‘shgan.
Beruniy
ning «Agar insonlar tabiatga nisbatan zo‘ravonlik qilib, uning qonunlarini qo‘pollik bilan buzsalar, bir kun
kelib, tabiat ularning
boshiga shunday kulfatlarni solishi mumkinki, buni hech qanday
kuch qaytara olmas», degan.
Taniqli adib Mark Tven bo‘sh vaqtida biror nima ixtiro qilishga qiziqqan.
U
57 turdagi albom va bloknotlarni
patentlab, 50 000
AQSH dollari foyda ko‘rgan.
Tadbirkor Jon Shnatter
pitsa ishqibozi edi. Bo‘sh vaqtlarida turli
pitsalar tayyorlagan. 1987-yildan u o‘zini batamom shu
qiziqishiga
bag‘ishlaydi va shu tariqa «Papa Johns» tamaddixonasi paydo bo‘ldi.
Ayni kunda dunyoning 37 mamlakatida 4700 dan ziyod «Papa Johns»
shoxobchalari bor.
Isrof
har bir
ishda haddan oshishdir. Isrof ne’matning
zavolidir. U go‘zal hayotimizga tushgan qora dog‘ kabidir,
isrofdan tezroq qutulish insonga halovat bag‘ishlaydi.
Yer yuzida har kuni 11
mln. tonna chiqindi hosil bo‘ladi.
Yelim xaltalar o‘rtacha 12 daqiqa ishlatiladi. Ammo ularning
batamom parchalanib yo‘q bo‘lishi uchun 500 yil kerak bo‘ladi.
Jo’rayev Maqsadjon Rahimjon o’g’li +99894 551 15 31 DANG’ARA TUMANI 18-MAKTAB MMIBDO’ “Bukilmas iroda va jasorat namunasini amalda namoyon etib,
o‘z hayotini aziz
Vatanimizning har
tomonlama ravnaq
topishi, bugungi
tinch va osoyishta kunlar uchun jonini fido qilgan ajdodlarning muqaddas
xotirasini yod etib, ezgu ishlarini davom ettirish, safimizda yurgan
keksalarni e’zozlash –
odamiylikning eng oliy
mezoni va bizga
tinchlik, omonlik kerak, deb yashaydigan bag‘rikeng va oliyjanob xalqimizga xos
azaliy qadriyatdir”.
Shavkat MIRZIYOYEV
II jahon urushida
O‘zbekistonimizdan 1 million 433 ming
230 nafar odam ishtirok etdi. 604
ming 52 nafar hamyurtimiz urush
maydonlaridan nogiron bo‘lib qaytdi, 450 mingdan
ortiq
vatandoshimiz esa qonli janglarda halok bo‘ldi.
GLOSSARIY
Adolat (arabcha – odillik, to‘g‘rilik) – insoniyatning azaliy orzusi, ezgu g‘oyasi,
ma’naviyat, axloq va huquqning me’yoriy kategoriyalaridan biri.
Barqarorlik –
tinchlik, osoyishtalik va ijodiy mehnat muhiti qat’iy hamda
mustahkam o‘rnatilgan muhim sharoit.
– (arabcha – ona
yurt, o‘lka) kishilarning yashab turgan, ularning avlod-ajdodlari tug‘ilib o‘sgan joyi, hududi, ijtimoiy muhiti,
mamlakatidir.
Globallashuv
(lot. Globus – shar, yer sayyorasi) – jahon taraqqiyotida shakllangan
yangi umumsayyoraviy tartibotlar, davlatlar va kishilar o‘rtasida o‘zaro
aloqalarning kengayishi, dunyo miqyosida axborot makoni,
kapital,
tovar hamda ishchi kuchi bozoridagi integratsiyalashuv, ommaviy
madaniyat
namunalarining keng tarqalishini ifoda etuvchi tushuncha.
Immunitet –
(lotincha – ozod bo‘lishi, qutulishi) insonniturli
ta’sirlardan himoya qilishga qodir reaksiyalar majmuyidir.
Innovatsiya (inglizcha – innovatsion) yangilik kiritish degan ma’noni
bildiradi.
Imij
(ing. image – qiyofa, tasvir) muayyan shaxs, tashkilot
yoki boshqa ijtimoiy obyektga nisbatan kishilar ongida
U kishilar ongiga, hissiyotlariga, faoliyatiga
hamda xatti -harakatlariga ta’sir o‘tkazadi.
Inson
– olamdagi boshqa biologik mavjudotlardan ajralib turadigan
muhim xususiyatlarga, ya’ni aql, ma’naviyat, madaniyat, axloq, tafakkur,
til va boshqa jihatlarga ega bo‘lgan
ijtimoiy mavjudotdir.
Islohot
– (arabcha «islohot» – yaxshilash tuzatish) –
isloh qilish, tubdan o‘zgartirish, qaytadan qurish, yangidan tashkil qilish.
Komillik
– insonning kamolotga erishuv jarayonidagi barkamolligi darajasini
Jo’rayev Maqsadjon Rahimjon o’g’li +99894 551 15 31 DANG’ARA TUMANI 18-MAKTAB MMIBDO’ ifodalovchi tushuncha. Nodonga
nisbatan oqil, loqaydga nisbatan
sergak, baxilga nisbatan saxiy, tanbalga nisbatan serg‘ayrat, qo‘rqoqqa
nisbatan botirlik kabi xislatlar o‘ziga xos o‘lchov
vositasini
o‘taydi.
Ma’naviy meros –ma’naviy taraqqiyot mahsuli, inson aql-zakovati bilan yaratilgan, kelajak avlodni ezgu taraqqiyot sari yetaklash xususiyatiga ega
bo‘lgan, ajdodlardan avlodlarga o‘tib kelayotgan azaliy qadriyatlar majmuyini
ifodalaydigan tushuncha.
Ma’naviyat – arabcha ma’nolar majmuyi) kishilarning falsafiy, huquqiy, ilmiy, badiiy,
axloqiy, diniy tasavvurlari va
tushunchalari majmuyidir.
Ma’rifat - (arabcha –bilish, bilim, ma’lumot, tanish, tanishish) – tabiat, jamiyat va
inson mohiyati haqidagi bilimlar, ma’lumotlar, ta’lim- tarbiya va
maorif tizimi uyg‘unligini ifodalovchi tushuncha.
Mafkuraviy immunitet –
shaxs, ijtimoiy guruh, millat, jamiyatni turli zararli g‘oyaviy ta’sirlardan himoya qilishga xizmat qiladigan g‘oyaviy-nazariy
qarashlar va qadriyatlar tizimi hisoblanadi.
Mediasavodxonlik (lotincha – media literacy) – mediani
o‘rganish
layoqati va ko‘nikmasiga ega bo‘lish. Ommaviy
kommunikatsiya
xabarlardan foydalanish, tahlil qilish, baholash va
ularni turli
variantlarda (messages) uzatish layoqatidir.
Mentalitet –
(lotincha – «aql», «zehn», «idrok», «zakovat»)
jamiyat, millat, jamoat yoki alohida shaxs, tarixiy tarkib topgan tafakkur
darajasi va ma’naviy salohiyatdir.
Milliylik –
muayyan xalqqa xos bo‘lgan, uni
boshqalardan farqini
ko‘rsatuvchi xususiyatlar majmui.
Millat
– (arabcha – xalq) bir hududda istiqomat qiladigan,
umumiy til, madaniyat, urf-odat, qadriyatlar va ruhiy yaqinlik bilan farqlanuvchi ijtimoiy birlikdir.
Milliy o‘z-o‘zini anglash
– milliy etnik jamiyatning tarixi,
zamonaviyligi, taraqqiyot istiqbollarining dunyo hamjamiyatida
tutgan o‘rni va roli to‘g‘risidagi tushunchalarning xususiyatlari, mazmun
va mohiyatini ifodalovchi qarashlar va
munosabatlar majmuidir.
Strategiya –
amalga oshirishi lozim bo‘lgan va uzoq davrga mo‘ljallangan maqsadni amalga oshirish yo‘li.
Tenglik
– odamlarning jamiyatdagi o‘rni, ularning millati, jinsi,
ijtimoiy kelib chiqishi va
boshqalaridan qat’i nazar bir xilligini
ta’minlaydigan siyosiy va fuqarolik huquqlari, teng
imkoniyatlari.
Qadriyatlar
– borliq va jamiyat, narsalar, voqealar, hodisalar,
inson hayoti, moddiy va ma’naviy boyliklarning ahamiyatini ko‘rsatish
uchun qo‘llaniladigan tushuncha.
Jo’rayev Maqsadjon Rahimjon o’g’li +99894 551 15 31 DANG’ARA TUMANI 18-MAKTAB MMIBDO’
G‘oya
– inson tafakkuri mahsuli
bo‘lib, muayyan maqsadni
amalga oshirish
Etiket
(frans. etiquette – ma’lum joyda o‘rnatilgan tartib - qoida) – inson va jamiyat tashqi madaniyatining asosiy qismi bo‘lib,
asrlar davomida go‘zallik, intizom, aql va
idrokning uyg‘unligi
asosida shakllangan estetik me’yorlar majmuyidir.
I BOB -
TINCH VA XOTIRJAM YASHASH BAXTI
II BOB - O’Z-O’ZINI ANGLASH
II
BOB - O’ZGARISH, MASHAQQATLARNI YENGISH
IV
BOB - TARAQQIYOT VA BIZNES-ILM-FAN VA
YARATUVCHANLIK MEVASI V BOB - OILA VA SALOMATLIK
TARBIYA 9 BAXT VA MUVAFFAQIYAT SIRLARI
Eng katta meros – bu yaxshi tarbiya,
Eng katta qashshoqlik – bu bilimsizlikdir!
SH. MIRZIYOYEV
« Vatan
» atamasi arabcha so‘z bo‘lib, «tug‘ilgan makon», «ona yurt» ma’nosini anglatadi. Vatan – bu insonning tug‘ilib o‘sgan yeri, uning go‘daklik chog‘idanoq mehr qo‘ygan maskanidir.
“Inson Vatanini sevgani bois ham dunyo obod bo‘lgan”. Ali ibn Abu Tolib
Jo’rayev Maqsadjon Rahimjon o’g’li +99894 551 15 31 DANG’ARA TUMANI 18-MAKTAB MMIBDO’ Imom Termiziy rivoyat qilishicha, Payg‘ambar Muhammad (s.a.v.) Makkani tark etishga majbur bo‘lganlarida, shahar chegarasida orqalariga qarab shunday degan ekanlar: «Qandayam yaxshi shaharsan, qandayam menga suyuklisan! Agar meni sendan chiqarib yuborishmaganida, sendan boshqada yashamasdim».
(Sunnani Termiziy) «Behad vafo-u mehr sanga ko‘rsatib edim, Sen ham sog‘ing‘aysen mehr-u vafo bila»
Zahiriddin Muhammad Bobur
sevish tuyg‘usi hamda go‘zal tarbiyadir.
Sharq hikmati
«Singiljon, – dedi shoir hayajon bilan, – mana siz, o‘qishni tugallab shifokor bo‘lasiz. Bemorlarni davolaysiz. Ayting-chi, jonsiz tanani davolash mumkinmi? Yo‘q. Vatan men uchun – jon. Jonsiz yashab bo‘lmaganidek, Vatansiz ham yashab bo‘lmaydi. «Jon shirin» deyishadi. Vatan – jondan ham shirin. Hayotimni, olayotgan har nafasimni, bosayotgan har qadamimni, aytayotgan har so‘zimni shu shirin jonsiz tasavvur qila olmayman. Men Vatanni shundoq tushunaman...» O‘zbekiston xalq shoiri Muhammad Yusuf 1998-yili
“Iqror sheri M.Yusuf qalamiga mansub.
Iogann Dmitriy Ajiniyoz Mahmudxo‘ja Gutenberg Mendeleyev Qosiboy o‘g‘li Behbudiy (1400–1468) (1834–1907) (1824–1878) (1875–1919)
Rizamat ota Vera Pak Abdulla Oripov Dilbar Ikromova Musamuhamedov (1938–2018) (1941–2016) (1947–2020) (1881–1979)
“Bu dunyoda abadiy qolmoq mumkin emas, biroq yaxshi nom qoldirmoq katta saodatdir”.
Alisher Navoiy
“Dunyoda yashamoq uchun dunyoviy fan va ilm lozimdur, boy bo‘lmoq u yoqda tursin, ro‘zg‘or tebratish uchun ham ilm kerak”.
Mahmudxo‘ja Behbudiy
“Hayot yo‘lida birinchi masala – maktab masalasidir”.
Abdurauf Fitrat
“Hurmatga erishish uchun ko‘plab yaxshi ishlar qilish kerak. Lekin birgina yomon ish undan mahrum qiladi”.
Benjamin Franklin
Jo’rayev Maqsadjon Rahimjon o’g’li +99894 551 15 31 DANG’ARA TUMANI 18-MAKTAB MMIBDO’
Lev Tolstoy
“Odamlarga beminnat yordam qo‘lini cho‘zish – bu dunyoda yashayotganing uchun Yaratganga shukronadir”.
Muhammad Ali, boks ustasi
Axloq – insonlarni yaxshilikg‘a chaqirguvchi, yomonlikdan qaytarguvchi bir ilmdur. Agar bir kishi yoshligida nafsi buzilub tarbiyasiz, axloqsiz bo‘lib o‘sdimi, bunday kishilardan yaxshilik kutmak yerdan turub yulduzlarga qo‘l uzatmak kabidur. Axloqimiz binosining go‘zal va chiroyli bo‘lishiga tarbiyaning zo‘r ta’siri bordur. Tarbiyaning axloqga, albatta, ta’siri bo‘ladur. Oramizda masal borki, «sut ila kirgan, jon ila chiqar». Mana bu so‘z to‘g‘ridur. Yaratgan insonlarni asl xilqatda iste’dod va qobiliyatli, yaxshi ila yomon, foyda ila zarar, oq ila qorani ayiradurgan qilub yaratmishdur. Lekin insondagi bu qobiliyatni kamolga yetkurmak tarbiya ila bo‘ladur. Qush uyasinda ko‘rganin qiladur. Inson javhari qobildur. Agar yaxshi tarbiya topib, buzuq xulqlardan saqlanub, go‘zal xulqlarga odatlanub katta bo‘lsa, har kim qoshida maqbul, baxtiyor bir inson bo‘lub chiqar. Agar tarbiyatsiz, axloqi buzulub o‘ssa, Allohdan qo‘rqmaydurgan, shariatga amal qilmaydurgan, nasihatni qulog‘iga olmaydurgan, har xil buzuq ishlarni qiladurgan, nodon, johil bir rasvoyi olam bo‘lub qolur. Alhosil, tarbiya bizlar uchun yo hayot – yo mamot, yo najot – yo halokat, yo saodat – yo falokat masalasidur.
Abdulla Avloniyning «Turkiy guliston yoxud axloq» asaridan
Buyuk ma’rifatparvar va iste’dodli pedagog Abdulla Avloniy (1878–1934) o‘zbek xalqi maorifi, madaniyati, ma’rifatini yuksaltirishga ulkan hissa qo‘shgan.
Yoshligidan tarbiyasiz o‘sgan kishilardan yaxshilik kutish – yerdan turib yulduzlarga qo‘l uzatmoq kabidir. Axloqimizning go‘zal va chiroyli bo‘lishiga tarbiyaning zo‘r ta’siri bordir. Kishi yaxshi tarbiya olib, go‘zal xulqlarga odatlansa, u baxtiyor inson bo‘lib voyaga yetar.
“Tarbiya bizlar uchun yo hayot – yo mamot, yo najot – yo halokat, yo saodat – yo falokat masalasidir”.
“ Odamlarning botiri kelajakdagi ishlardan qo‘rqmaydi. Kamolot hosil qilishdan chetlangan kishi – odamlarning eng qo‘rqog‘idir”.
Abu Ali ibn Sino
pm.gov.uz – O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining virtual qabulxonasi. meningfikrim.uz – Jamoaviy murojaatlar portali.
“ Wikipedia ” electron ensiklopediyasida bugun 4.7 milliondan ziyod maqolalar mavjud. Ularni tayyorlash uchun 100 million soat vaqt sarflangan
“Ikki narsa borki, ko‘pchilik uning qadriga yetmaydi. Biri – sog‘lik, ikkinchisi esa – bo‘sh vaqt”.
Hadis
Jo’rayev Maqsadjon Rahimjon o’g’li +99894 551 15 31 DANG’ARA TUMANI 18-MAKTAB MMIBDO’ “Oilaning har bir a’zosi bir-biriga xizmat qilishni ham burch, ham savob deb bilsa, o‘sha xonadonda baxtiyorlik hukmron bo‘ladi”.
Konfutsiy
Tomas Edisonni « kashfiyotlar dahosi » deyishadi. Uning cho‘g‘lanma chiroq, fonograf (tovushni yozib oladigan va qayta eshittiradigan asbob), telegraf, telefon va kinetograf (harakatlantiradigan tasvirni tasmaga yozadigan apparat) kabi ixtirolari insoniyat hayotini o‘zgartirib yuborgan. Edison bolaligida qizilcha kasalligi bilan og‘rib, eshitish qobiliyati zaiflashgan. Bu esa uning maktabdagi tahsiliga ta’sir qilgan. Uni kamsitishgan, mazax qilishgan. Maktabda u bor-yo‘g‘i 3 oy o‘qigan. Qolgan saboqlarni uyda – onasidan olgan. U o‘n yoshida uyining yerto‘lasida laboratoriya ochib, kimyo, fizika fanlarini amaliy mashg‘ulotlar orqali o‘rgangan. U bo‘sh vaqtlarida ilmiy-tajribaviy kitoblarni o‘qigan.
“Xalqning aniq maqsad sari harakat qilishi, davlatmand boʻlishi, baxtli boʻlib izzat- hurmat topishi, jahongir boʻlishi yoki zaif boʻlib xorlikka tushishi, baxtsizlik yukini tortishi, e’tibordan qolib, oʻzgalarga tobe va qul, asir boʻlishi ularning oʻz ota-onalaridan bolalikda olgan tarbiyalariga bogʻliq”.
Abdurauf Fitrat
Bizlarni unutmangiz, maktab-maorifni taraqqiy ettiringiz.
Mahmudxo‘ja Behbudiy
«Taraqqiyot ilm-u ma’rifatda»
Mahmudxo‘ja Behbudiy
Harvard universiteti 1938 -yildan boshlab baxtiyorlik sabablarini o‘rganib keladi. Bugungacha uning doirasida 700 kishining hayoti o‘rganilgan. Ma’lum bo‘lishicha, inson baxtiyorligiga ikki omil katta salbiy ta’sir ko‘rsatar ekan. 1. Tamaki chekish. Bu illat insonda ko‘plab kasalliklarni qo‘zg‘atadi. 2. Spirtli ichimliklar iste’moli. Bu illat tushkunlikka bo‘lgan moyillikni oshiradi va xastaliklarni keltirib chiqaradi.
“Baxtni sa’y-harakatda, baxtsizlikni esa loqaydlik va dangasalikda, baloni tilda, halovatni sukutda ko‘rdim”.
Najmiddin Kubro
“Birgina qandil orqali minglab qandillarga charog‘onlik ulashish mumkin. Bu bilan o‘sha qandilning umri qisqarib qolmaydi”.
Budda
«Hayot, bu – yashash degani. Yashayotgan kishi o‘zgarishlarga tayyor turishi lozim», – deydi faylasuf Gyote.
«Ta’lim – muvaffaqiyat va omadning bezagi, nochorlikdagi ishonchli panohdir»
Arastu . Jo’rayev Maqsadjon Rahimjon o’g’li +99894 551 15 31 DANG’ARA TUMANI 18-MAKTAB MMIBDO’
«Yoki ilmli bo‘l, yoki ilmga tayanib ish tutadigan bo‘l, loaqal ilmni tinglab eshitadigan bo‘l, biroq ilmdan tashqarida bo‘lma»,
Mahmud Zamaxshariy.
G‘arbda « Avitsenna » nomi bilan dong‘i ketgan alloma ham aynan O‘zbekiston zaminining farzandi hisoblanadi. Arastu asarlariga sharh yozgan, musiqa fani to‘g‘risida ulkan ilmiy asarlar bitgan va ilm-fan rivojiga munosib hissa qo‘shgan yana bir buyuk olim Abu Nasr Forobiy ham Markaziy Osiyodan yetishib chiqqan.
Frederik Starr
«…u faqatgina o‘z davrining buyuk matematigi emas, balki butun insoniyat tarixidagi buyuk matematikdir» Jorj Sarton, tarixchi olim
Xorazmiyni algebra fanining asoschisi sifatida hurmat bilan tilga olishadi. « Algebra » so‘zining o‘zi esa uning «Al-kitob al-muxtasar fi hisob al-jabr va al-muqobala» nomli risolasidan olingan. Uning «Arifmetika» nomli risolasi hind raqamlariga asoslangan bo‘lib, hozirgi kunda foydalaniladigan o‘nlik tizimi va undagi amallarning Yevropada tarqalishiga sabab bo‘ldi. Olimning «Xorazmiy» nomi esa «algoritm» shaklida fanda abadiy muhirlanib qoldi. Xorazmiyning arifmetik risolasi XII asrda Ispaniyada lotin tiliga tarjima qilingan. Tarjimaning XIV asrda ko‘chirilgan yagona qo‘lyozmasi Kembrij universiteti kutubxonasida saqlanadi. Risola « Diksit Algorizmi », ya’ni «Xorazmiy shunday deydi» iborasi bilan boshlanadi.
Har gal qo‘lingga mobil telefoningni olganda, unutma! Har bir qo‘l telefoni ichida o‘zbek bor. Bu allomaning ismi esa – Muhammad ibn Musо al-Xorazmiy. Barchamiz xayolan undan minnatdor bo‘lishimiz shart.
Endryu Marr, ingliz jurnalisti
«Har bir qo‘l telefoni ichida o‘zbek bor»
ILMGA UMRINI BAG‘ISHLAGAN ZOT Islom ilmlari bilimdoni sifatida tanilgan Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf 1952-yilning 15-aprelida Andijon viloyatida tavallud topgan. Maktabni a’lo baholarga tamomlagan. Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf Buxorodagi « Mir Arab
» madrasasi, Imom Buxoriy nomidagi Toshkent islom instituti, shuningdek, Sharq mamlakatlari dagi yirik islom universitetlarida tahsil olgan. U doimo kitob mutoalaa qilgan. Butun umrini yangi manbalarni izlash, ularni o‘rganish va asarlar yozish bilan o‘tkazgan. Olim Islom dini asoslari, tafsir, hadis, aqida, fiqh, tasavvuf va qator ilmlarga oid ko‘plab asarlar yozgan. Olimning ilmiy merosida olti jildlik «Tafsiri Hilol» asari alohida o‘rin egallaydi, Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf O‘zbekistonning birinchi
Jo’rayev Maqsadjon Rahimjon o’g’li +99894 551 15 31 DANG’ARA TUMANI 18-MAKTAB MMIBDO’ muftiysi bo‘lgan, o‘z asarlari bilan yurtimiz va xorijiy davlatlarda yirik islomshunos olim sifatida tanilgan. Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf 2015-yilning 10-mart kuni Toshkent shahrida vafot etgan. 2019-yilda O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti tashabbusi bilan Toshkent shahrida Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf nomidagi muhtasham majmua bunyod etildi. Universitetda kutubxona mudiri bo‘lib ishlagan Tohir Nous shunday degan edi: «Muhammad Sodiqqa kitob tashib charchaganman».
“Tarbiyali va odobli inson har qanday holatda ham gunoh va beodob likni o‘ziga ep ko‘rmaydi. Iymon va axloqi qayerda, qachon va qanday holatda bo‘lsa ham, uni faqat yaxshilikka chorlaydi”.
Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf
« Farhod va Shirin » dostonida shunday satrlar bor: G‘aroyib ko‘p huvaydo bo‘lg‘usidir, Bas, anda shakl paydo bo‘lg‘usidir...
Ko‘runib har zamone – ko‘zga bir shakl, Ko‘z olg‘och bo‘lg‘usidir ... o‘zga bir shakl!..
1892-yilda amerikalik kashfiyotchi Jesse Reno tomonidan yasalgan va bugun yirik binolarda mavjud qurilmaning ilk chizgilari edi. Bu qaysi qurilma? «
Saddi Iskandariy »
dostonida Iskandar suv tubiga tushish uchun shishadan yasatgan maxsus idishga o‘xshash suvosti qurilmasi 1948-yilda shveysaryalik olim Ogyust Pikkar tomonidan yaratilgan.
«Aqlning chinakam belgisi bilim emas, tasavvurdir» degan edi taniqli olim
Albert Eynshteyn . Olim ko‘pchilik uchun ijodkor daholarning yorqin timsoli bo‘lgan. U nisbiylik nazariyasi orqali fizika fanini manguga o‘zgartirib yubordi. Eynshteynda boshqacha – o‘ziga xos ijodiy va mustaqil fikrlash ko‘nikmasi bo‘lganini ko‘pchilik bilmaydi.
EHTIMOLIY O‘YLASH
Eynshteynning idrok qilishdagi bosh yondashuvi tasavvurni ishga solish va voqelikdan qochish bo‘lgan. U hamma narsani tasavvur qiladi. Tasavvur qilib o‘rganadi va muammoga ham tasavvur orqali yechim topadi. Shu orqali u bilimlari chegarasini kesib o‘tishga muvaffaq bo‘ladi. O‘zimiz bilgan va ishongan g‘oyalardan qochish qanchalik g‘alati bo‘lmasin, boshqa ehtimoliy yechimlarni topishga ko‘maklashadi. Buning uchun olimning o‘ziga xos texnikasi bo‘lgan. U buni «tafakkur tajribasi» deb atagan. Bu tajriba uning miyasida sodir bo‘lgan. Olimning aytishicha, nisbiylik nazariyasi aynan shu tajriba mahsuli. Tadqiqotchi yorug‘likka va uning tezligiga, vaqt bilan bog‘liqligiga qiziqar edi. U bu to‘g‘rida o‘ylayotganida o‘zini quyosh nuri ustida ketayotgan chavandozdek his qilgan. Bu ko‘pchilik uchun g‘ayrioddiy va telbanamo bo‘lishi mumkin, ammo kashfiyotchi tasavvuriga shu yo‘sinda erkinlik berib, yorug‘lik hamda vaqt o‘rtasidagi aloqadorlikni topgan. Vaqtni his qilishimiz qayerdamiz va nima qilayotganimizga daxldor. Eynshteyn buni shunday ta’riflaydi: «Yaqin do‘stimiz bilan bir soatlik suhbat bir daqiqa tuyulsa, cho‘g‘ni tutganimizda bir daqiqa bir soatdek tuyuladi».
Jo’rayev Maqsadjon Rahimjon o’g’li +99894 551 15 31 DANG’ARA TUMANI 18-MAKTAB MMIBDO’ «Men oylab, yillab o‘ylab yurar edim. Xulosalar 99 foiz asossiz bo‘lib chiqar, oxir- oqibat yuzinchi marta yechimni topar edim», – deydi olim.
A.Eynshteyn
1939-yil. Bir kuni Kaliforniya universiteti talabasi Jorj Bernard Dansig statistika darsiga kech qoladi. U o‘quv xonasiga yetib kelganida dars allaqachon tugagan va doskada 2 ta masala chala yozib qoldirilgan edi. Jorj Bernard ularni uyga vazifa deb xayol qilib shosha-pisha ko‘chirib oldi. Keyingi bir hafta u besaranjom bo‘ldi: masalalarni yechish uchun kutubxonaga qatnadi, tunlari ishladi. U masalalarning odatdagidan biroz mushkulroq ekanini pay qadi, ammo qunt bilan ularni yechishga kirishdi. Biroq kelasi darsda o‘qituvchi bu masalalar haqida og‘iz ochmadi. U har ehtimolga qarshi ishlanmalarini professorga qoldirib ketdi. Keyingi kun, erta tongda Jorj Bernardning yotoqxona eshigi taqilladi. «Sen ishlagan masalalarga taqriz yozdim. Iltimos, buni o‘qib, maqola tayyorla va chop etish uchun biror nashrga yubor», – dedi ostonada hansirab turgan professor Neyman. Jorj nima gapligini tushunmay ustozining qo‘lidagi qog‘ozga ko‘z tashladi. «Yechilmagan ikki statistik masalaning javobi topildi» deb yozilgan edi unda. Shu taxlit Jorj Bernard Dansig o‘zi bexabar holda ikki yechimsiz masalaga javob topgan edi.
Kreativlik – ijodkorlik, ijodiy yondashuv ko‘nikmasidir.
Rassom va haykaltarosh Mikelanjelodan o‘z asarlarini qanday qilib bu qadar shukuhli va mukammal yaratishini so‘rashganida, u shunday javob bergan: «Men har gal ijod jarayoniga kirishar ekanman, ulkan marmar ichida qamalib qolgan qahramonlarni ko‘raman va ularni ozod qilishni istayman». degan.
Fizik olim Pyotr Kapitsaning ajoyib fikri bor: «Boshqarish – bu yaxshi xodimlarga ishlashlariga xalaqit qilmaslikdir». Bu ko‘nikmaning bahosi oltinga tengdir. Odam larni boshqarish – ularga bor salohiyatlarini namoyon etish lariga xizmat qiladigan shart-sharoit yaratib berishni anglatadi. Odamlarni boshqarishda o‘zingiz namuna bo‘ling.
«Odamlar bilan ishlash – qum ichidan tilla izlashga o‘xshaydi: tomog‘ingni achishtirgan changni emas, topayotgan tillani o‘ylashing kerak», degan edi taniqli milliarder Endryu Karnegi . Ish jarayonida har xil vaziyat bo‘ladi. Kim bilandir tortishasiz, xafalashasiz. Shunda ham unga bo‘lgan insoniy munosabatingizni o‘zgartirmang. Odamlarning yaxshi jihatlariga e’tibor qaratish ham muhim ko‘nikma.
“G‘azabdan saqlaning, chunki g‘azab odamzod ichida yonib turgan bir cho‘g‘dir. Sizlardan biringiz g‘azablanganingizda ko‘zlari qizarib, tomirlari bo‘rtib chiqqanini ko‘rmadingizmi? Agar qay biringiz o‘zida g‘azab alomat larini sezsa, yotib olsin yoki o‘tirib olsin”.
Hadis
« Ehtiyoj –
kashfiyotning onasi », – degan edi qadimgi yunon faylasufi Aflotun
1600
-yilda yaratilgan bu ixtironing nomi finikiyaliklarning «elēkrŏn», ya’ni «yonar tosh» so‘zidan olingan va kahrabo (zargarlikda foydalaniladigan qimmatbaho tosh)ga nisbatan ishlatilgan.
1440 -yillarda esa Germaniyada bu qurilma yaratilishi bilan Yevropa ilm-fan markaziga aylandi. Chunki unda kitoblar bosila boshlandi.
Jo’rayev Maqsadjon Rahimjon o’g’li +99894 551 15 31 DANG’ARA TUMANI 18-MAKTAB MMIBDO’ “Muvaffaqiyatni – sa’y-harakatda, muvaf faqiyatsizlikni esa – loqaydlik va dangasalikda ko‘rdim”.
Najmiddin Kubro
ILMGA CHANQOQ BOLANING KOMPANIYA RAHBARIGA AYLANISHI
mehnatning natijasidir. Sundar Pichai 27 yil avval Stenford universiteti grantini qo‘lga kiritgan. Hindistondan u yerga uchib borishga mablag‘ yo‘qligi bois, kambag‘al otasi bankdan qariyb bir yillik maoshiga teng pul olib, unga chipta xarid qiladi. Yigit umrida birinchi marta samolyotga chiqib, okean ortiga uchib ketadi va musofirlikda o‘qib-izlanadi. Bugun uning yillik maoshi qariyb 300 mln. dollarga teng. «Google»ning bo‘lajak rahbari yoshligidanoq ilmga chanqoqligi bilan tengdoshlaridan ajralib turgan. U maktabda kamgap, ammo so‘zlari ma’noga to‘la, uyatchan o‘quvchi bo‘lgan. Elektronika mahsulotlarini «titkilash» uning uchun eng sevimli mashg‘ulot edi.
2004 -yilda « » kompaniyasidagi faoliyatini oddiy menejerlik lavozi midan boshlagan Pichai 2015-yilda kompaniyaning rahbariga aylandi. Pichai «Google Chrome», «Chrome OS», shuningdek, « Google Drive » kabi dasturiy mahsulot va loyihalarning menejmenti bo‘yicha mas’ul lavozimlarda faoliyat ko‘rsatgan. U kompaniyaning «Gmail» hamda «Google Maps» loyihalarining rivojiga katta hissa qo‘shgan. Innovatsion mahsulotlarni yaratishda Sundar Pichai ning sa’y-harakatlari yuqori. Sundar juda kamsuqum va kamtarin inson. U bilan suhbatlashayotgan inson uning xalqaro ahamiyatga ega kompaniyaning rahbari ekanini his qilmaydi.
“Ota-onam boshqa million lab insonlar kabi, topgan-tut ganlarini, umrlarini farzand larining ta’limi uchun sarf qilganlar. Shu tufayli hozirgi darajaga yetishdim”.
Sundar Pichai
Jamshid Xoliqulov jurnalistika sohasida tahsil olayotgan davridayoq «raqamli dunyo»ga qiziqib qoldi. Envato, CreativeMarket, Shutterstock platformalarida jahon miqyosida har kuni yuz minglab kompaniyalar tadbir yoki reklama mahsulotlarining grafika-tasvirlari uchun tanlovlar e’lon qilishadi. Jamshid frilanser sifatida, ishdan bo‘sh vaqtida bu platformalar orqali qo‘shimcha mablag‘ ishlab topadi. Undagi tanqidiy va ijodiy fikrlash qobiliyati ham ilasi, ham davlatga daromad keltirmoqda.
“Fikr insonning sharofatli, g‘ayratli bo‘lishiga sabab bo‘ladi”. Abdulla Avloniy
bu – fikrga monand harakat qilishdir” “Tafakkur qilish – bilishdan qiziqroq, ammo tekshirib ko‘rish undan ham qiziq”.
Iogann Volfgang Gyote
“Hech bir muammo barqaror tafakkur hujumiga dosh berolmaydi”.
Volter
ORZULARI USHALGAN BOLA
Soichironing otasi temirchi edi. U bolaligidan otasiga yordamlashib ulg‘aydi. Onda-sonda ularnikiga ishdan chiqqan mototsikllarni olib kelishardi. Soichiro bu g‘alati Jo’rayev Maqsadjon Rahimjon o’g’li +99894 551 15 31 DANG’ARA TUMANI 18-MAKTAB MMIBDO’ transportga hayrat bilan tikilar, tuzatishga qarashar edi. U ba’zida ustaxonadagi temirlarni bir-biriga payvandlab shunday transport yaratishga intilardi. Soichironing orzulari ummondek cheksiz bo‘lgan. U orzusiga erishish uchun 15 yoshida Tokioga yo‘l oladi. Ish izlab taniqli «Toyota» kompaniyasiga kelganida uni ishga olishmagan. U mashaqqat va haqoratlarga qaramay, orzularidan voz kechmadi. Soichiro 22 yoshida o‘zining avtomobil ta’mirlash ustaxonasini ochadi. Kunlarning birida u mototsikl yasashga kirishib, oxir-oqibat orzusiga yetadi. 1948-yilda Soichiro Honda tomonidan asos solingan «Honda Motor» kompaniyasi jahondagi eng qimmat avtomobil va mototsikllarni ishlab chiqaradi.
“Qila olaman deb o‘ylasangiz ham, qila olmayman deb o‘ylasangiz ham – to‘g‘ri o‘ylagan bo‘lasiz”.
Genri Ford
ENG BUYUK YO‘LBOSHCHI
Amerikalik olim Maykl Xartning « Tarixdagi 100 buyuk odam » nomli asari G‘arb dunyosida katta shov-shuvga sabab bo‘lgan. Xartning bu asarida keltirilgan 100 nafar buyuk insonlar orasidan insoniyat tarixini yaxshi tomonga o‘zgartirgan eng muhim shaxs kompyuter tizimi orqali aniqlandi. Kompyuter dunyo liderlari ichidan eng buyuk yo‘lboshchi deb Muhammad (s.a.v.)ni tanlab berdi . «Dunyo tarixini o‘zgartirgan eng yetakchi shaxslar ro‘yxatining boshiga Muhammad (s.a.v.)ning yozilgani bejiz emas. U dunyoviy va diniy sohalardagi samarali ishlari bilan tarix sahnasidagi ana shu ulug‘ maqomga munosibdir». Maykl XART, amerikalik olim
«Boshqalarni boshqarish – kuch, o‘z-o‘zini boshqarish – qudratdir».
Xitoy faylasufi Lao Szi “Ojizlar kechirishni bilishmaydi. Kechira olish – kuchlilarga xos fazilat. Kechirimlilik – ruhiy kamolot belgisi”.
Mahatma Gandi
«BOKS QIROLI» – MUHAMMAD ALINING KUCHLI JIHATLARI
«Mashqlardan charchab ketardim. Lekin og‘ir paytda o‘zimga: «To‘xtama! Hozir azoblansang ham, hayotingning keyingi qismida chempion bo‘lib yashaysan» deyishni kanda qilmadim. Kuchli ezgu istak meni o‘zim xohlagan manzilga olib borishini bilar edim. Chempionlar mashq zallarida yetishib chiqmaydilar. Ular, avvalo, o‘zlarining qalblarida kuchli xohish, orzu tufayli tug‘iladilar. Sportda g‘alaba uchun mahoratdan ko‘ra istakning ahamiyati yuqori. Omading kelgani sari odamlarga yaxshilik qo‘lini cho‘z. Odamlarni baxtli qilish – mening burchim bo‘lgan. Men doimo odamlarni baxtli qilish uchun bir finjon muhabbat, bir qoshiq sabr, bir choy qoshiq saxiylik, yana birozgina g‘amxo‘rlik yetarli ekanini aytaman».
“Yaxshi fazilatli insonni hech kim omaddan ayira olmaydi. Yomon xulqli kishiga yer yuzidagi hech kim yordam berolmaydi”.
Hikmat
« SMART
» maqsad texnologiyasi
Jo’rayev Maqsadjon Rahimjon o’g’li +99894 551 15 31 DANG’ARA TUMANI 18-MAKTAB MMIBDO’ «
SMART » – ingliz tilidagi Specific (aniq), Measurable (o‘lchash mumkin bo‘lgan), Achievable (erishsa bo‘ladigan), Relevant (ahamiyatga ega) hamda Time-Bound (amalga oshirish muddati aniq) so‘zlarining qisqartmasi.
MUVAFFAQIYATNING TO‘LOVI OG‘IR, AMMO GASHTI BEQIYOS
2003
-yillarda Internet foydalanuv chilari soni ortishi barobarida Internet xizmatlariga ehtiyoj oshib borardi. 18 yoshli Akmal axborot texnolo giya lari sohasiga qiziqar, biror yangilik qilish payida edi. U avvaliga Internetdan foydalanish markazini ochdi. Kunduz biznes tashvishlari, tunda yangi texnologiyalar va marketing haqida o‘qib- izlandi. Bir kuni unda manzil va joyni ko‘rsatuvchi elektron tizim ishlab chiqarish g‘oyasi tug‘ildi. NaviMax loyihasi O‘zbekistondagi ilk GPS-navigatsiya tizimi edi. Ammo birinchi bo‘lish doim ham oson emas. O‘sha yillarda unga xarita maxfiy axborot ekanini aytishdi. U bir necha marta «yo‘q», «mumkin emas» degan javoblarni eshitdi. Akmal maqsadi yo‘lidan qat’iy borib, xaritani jamoasi bilan yangidan chizishga qaror qiladi. Kartograf yollab, yillab o‘zining mashinasida ko‘chama-ko‘cha yurdi. Kuch, vaqt, sabr-toqat va harakat mevasini berdi – 2009-yilda Akmal Fayziyev O‘zbekistonda xaritaga guvohnoma olgan ilk tadbirkorga aylandi. Kuchli xohish, bilim va sa’y-harakat natijasida u 2015-yilda «MyTaxi» xizmatini ishga tushirdi. Muvaffaqiyatga erishishning tayyor retsepti yo‘q. Sizning muvaffaqiyatingizga xizmat qiluvchi g‘oyalar har yoqda sochilib yotgan g‘ishtlarga o‘xshaydi. Ularni to‘g‘ri tanlab, bino ko‘tarish uchun bilim, tajriba va to‘g‘ri odamlar kerak. Ana shunda siz qurgan bino uzoq turadi.
Akmal Fayziyev, tadbirkor
TANIQLI DENGIZCHI JAK-IV KUSTONING KECHINMALARI
«Imkonsiz tuyulgan ishlarni uddalashni muvaffaqiyat deyish mumkin. Buning uchun kelajak tomonga aql bilan harakatlanish lozim. Kelajak uni kashf etganlarga nasib qiladi. Harakatchan insonlarga birinchi qadamni tashlashga qiziquvchanlik turtki beradi, uning ortidan esa ilm ergashadi. Jamiki hayrat ona tabiat qo‘ynida yashiringan. Uning go‘zalligi bizni hayotga bog‘lab turgan eng mustahkam rishtadir. Tarixning katta qismida inson omon qolish uchun tabiat bilan kurashishga majbur bo‘lgan. Endi esa u tirik qolish uchun tabiatni himoya qilishi kerakligini anglay boshladi. Afsuski, Yer
insonlardan butun tarixga nisbatan XX asrda ko‘proq aziyat chekdi. Vaholanki, tabiat – biz yashayotgan umumiy uyimizdir. Suvda yoki quruqlikda bajarayotgan amallarimizning qadr-qiymati boylikka intilish bilan emas, atrof-muhitga hurmat ko‘rsatish bilan baholanishi kerak. Dengiz ustida ham, tubida ham asosiy tashvishimiz insoniyatning kelajagi bo‘lishi zarur ».
MUVAFFAQIYATSIZLIK – VOZ KECHISH UCHUN SABAB EMAS
Stiven Spilberg Kaliforniya kinofilm universitetiga kirishni orzu qilgan. Biroq 12 yoshida 8 daqiqali film yaratgan Stiven uch marta urinib ham bu o‘quv yurtiga kirolmagan. Shunday bo‘lishiga qaramay, u rejissorlikdan voz kechmadi. O‘n ikki marotaba Oskar mukofotining «Eng yaxshi film uchun» nominatsiyasida taqdirlangan ijodkorni bugun yosh-u qari yaxshi taniydi. Bir vaqtlar uni qabul qilmagan universitet 1994-yilda Stivenga faxriy diplom berdi. 1996-yilda esa rejissor iqtisodiy qiyinchilikka uchragan bu universitetni otaliqqa oldi. Jo’rayev Maqsadjon Rahimjon o’g’li +99894 551 15 31 DANG’ARA TUMANI 18-MAKTAB MMIBDO’
Muvaffaqiyat , bu – yerga urilgach, iloji boricha balandroqqa sakrash degani.
MUVAFFAQIYAT KALITI – MEHNATSEVARLIK
Ravshan bolaligidan otasiga ergashib, «Paxtakor» stadioniga borishni xush ko‘rar edi. Haybatli stadionda u ilk orzulariga duch keldi – taniqli sportchi bo‘lish. «Muvaffaqiyat orzularining chin va chiroyli ekaniga ishonganlarga nasib qiladi», degani rost ekan. Futbolga mehr va o‘z ustida mehnat uni taniqli «Paxtakor» jamoasining yoshlari tarkibiga qo‘shdi. Ravshan o‘n yetti yoshidan boshlab futbol bilan jiddiy shug‘ullana boshladi. Qishning ayozli kunlarida kuyunchaklik bilan bugun stadionga bormay qo‘ya qolishini so‘ragan onasiga xavotir olmasligini aytib, xotirjam qilar edi. Lekin o‘n to‘qqiz yoshida olgan jarohati tufayli u katta futbol bilan xayrlashishga majbur bo‘ldi. Ravshan uchun qiyin davr boshlandi – tushkunlik. Bir kuni Ravshan otasi bilan birgalikda sportda muvaffaqiyatga erishishga oid muhim rejani ishlab chiqdi. Unga ko‘ra, olti yo‘nalishda vazifalar belgilab olindi: Ravshan
Ermatovning uzoqni ko‘zlagan muvaffaqiyatli rejasi Xorijiy tillarni o‘rganish
Jismoniy tayyorgarlikni yaxshilash Sport yo‘nalishida chuqur o‘qib-izlanish Professional hakamlik salohiyatini oshirish O‘z-o‘zini boshqarish ko‘nikmalarini shakllantirish Taniqli hakamlarning tajribasini yaqindan o‘rganish
Uzoq muddatli maqsad – strategiya ish berdi. Ravshan 25 yoshidan boshlab xalqaro futbol o‘yinlarini boshqarish uchun taklifnoma oldi. Otasi uning yaqin ustozi bo‘ldi – har bir o‘yindan keyin ular natijalarni, tafsilotlarni tahlil qilishdi. Oldindagi muvaffaqiyatlar nafaqat uning oilasi, balki butun O‘zbekistonning iftixoriga aylandi. Futbol olamida O‘zbekistonning faxri bo‘lgan Ravshan Ermatov 1977-yil 9-avgust kuni Toshkent shahrida tavallud topgan. U uch marta Jahon chempionatida 11 ta o‘yinni boshqargan va bu borada rekordchi sanaladi. U 5 karra «Osiyoning eng yaxshi hakami» deb tan olingan. Ravshan Ermatov 2015-yilda nufuzli «Globe Soccer Awards» tadbirida «Yilning eng yaxshi hakami» nominatsiyasida mukofotlangan.
Piter Pen filmini barchamiz sevib tomosha qilganmiz. Shu bilan asardagi bir fikr juda muhim: «Ucha olishingga shubha qilgan mahaling sen bir umrga bu imkoniyatni qo‘ldan boy berasan».
Fransuz olimi Bleyz Paskal ning universitetdagi ta’sirli ma’ruzasidan so‘ng talabalardan biri unga: «Ilm-fan kelajagi haqida ishonch bilan gapirishingiz tahsinga sazovor. Agar men ham sizdagi kabi ishonchni egallaganimda bormi, ilm-fan haqida shunday yuksak ishonch bilan so‘zlar edim», dedi havas bilan. «Sen avval ilm-fanni egalla, ana shunda mendagi kabi ishonch senda ham bo‘ladi», dedi faylasuf tabassum bilan. Aristotel aytgani kabi, «Inson uchun hayotda eng ishonchli panoh – bilimdir».
MUVAFFAQIYAT KALITI – BILIM VA HARAKAT
Kolumbiya universiteti dunyoning eng nufuzli ta’lim maskanlaridan hisoblanadi. Bu yerda o‘zbekistonlik professor – Aziza Shonazarova ham dunyoning har tarafidan kelgan talabalarga dars beradi. O‘zbek olimasi Kolumbiya universitetiga 500 nafar nomzod orasidan tanlab olingan. Jo’rayev Maqsadjon Rahimjon o’g’li +99894 551 15 31 DANG’ARA TUMANI 18-MAKTAB MMIBDO’ Aziza siz kabi maktabda o‘qib yurgan kezlaridayoq tirishqoqligi, qat’iyati bilan ajralib turgan. U oldiga qo‘ygan maqsadi sari sabr bilan intildi. Bunda uyidagi kutubxonaning hissasi katta bo‘lgan. Kitoblar Azizaning eng yaqin suhbatdoshlari edi. Kitoblar unga dunyoning jamiki sirlarini aytib berishardi. U kitoblar orqali yurtimiz tarixi qanchalar boyligini angladi. Ana shu tarixni dunyoga ko‘rsatib berishni maqsad qilib, ilm bilan shug‘ullandi. Uning bilimi ustozlarida ham havas uyg‘otar edi. Aziza hozir ham ko‘p kitob o‘qiydi, izlanishdan to‘xtamaydi. U arab, fors, turk, rus, ingliz, fransuz, nemis, polyak tillarida erkin muloqot qila oladi. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining farmoniga muvofiq, Aziza Shonazarova 2020-yilda « Do‘stlik
» ordeni bilan mukofot landi.
O‘ZIGA ISHONCH – IJODIY FIKRLASH MEVASI “Hamma qobiliyatlardan eng yaxshisi – fikrni chiroyli va tushunarli qilib ifodalamoqdir. Nutqi tushunarli kishining atrofida uni tushunadiganlar ham ko‘p bo‘ladi”.
Kaykovus
So‘zlash – bilimli kishining odati. Tinglash – dono kishining fazilati.
Sharq hikmati
“Insonning eng katta ehtiyoji – tushunish va tushunarli bo‘lishdir. Buning uchun tinglay bilish kerak”.
Konfutsiy
Halol mehnat – mo‘l daromad.
O‘zbek xalq maqoli
“Puldan tashqari hech nimani tan olmaydigan tadbirkorlik – kasoddir”.
Henri Ford
“Tadbirkorlikning siri boshqalar bilmagan tadbirdan boxabar bo‘lishdir”.
Arastu
JEK MANING HAYOTINI O‘ZGARTIRGAN QAROR
«Erishgan yutuqlarim ortida izlanish va mehnat yotadi. Uch yil urinib universitetga kira olmaganman. Harvardga kirish uchun o‘n marta urindim, omadim kelmadi. Oxir-oqibat o‘qituvchilar tayyorlaydigan kollej talabasi bo‘ldim. O‘sha kezlarda ish topish muammo edi. 1994-yilda o‘qituvchilar o‘n dollar evaziga bir oy ishlashga rozi edilar. Kollejda ingliz tilidan saboq berar ekanman, hayotimni o‘zgartirishga bo‘lgan orzular menga tinchlik bermadi. Shunda «Internet» degan yangilik haqida eshitib qoldim. Ko‘pchilik uning nimaligini bilmas edi. Men esa kun-u tun bu yangilikni o‘rgandim, istiqboli haqida olimlarning bashoratlarini o‘qidim. Menda internet do‘koniga asos solish g‘oyasi tug‘ildi. O‘zimga yaqin do‘stlarim bilan rejalarim haqida gaplashdik. Do‘stlarimning aksariyati mening g‘oyalarimga shubha bilan qaradilar. Bankda ishlaydigan birgina do‘stim menga bu Jo’rayev Maqsadjon Rahimjon o’g’li +99894 551 15 31 DANG’ARA TUMANI 18-MAKTAB MMIBDO’ ishni chindan qilgim kelayotgan bo‘lsa, urinib ko‘rishimni aytdi. Tuni bilan o‘zim bilan o‘zim tortishib, tongga yaqin qaror qabul qildim va o‘sha kuniyoq ishga kirishdim». “Biz bu yerga – hayotga o‘zimizdagi kuchning bir qisminigina sarflash uchun kelgan emasmiz! Tug‘ildikmi, undan to‘liq foydalanish zarur”.
Jek Ma
Jahonning eng boy insonlaridan biri Jek Ma haqida nimalarni bilasiz?
1964-yilda Ingliz tilini
Avstraliyalik
To‘rtinch urinishda
Bir
necha Xitoyda tug‘ildi xorijliklardan
sayyoh unga
universitetga kirib,
marta
urinib,
o‘rganish uchun «Jek» deb
1988-yilda tamomladi ishga har kuni
nom berdi kirolmadi
mehmonxonaga bordi
1999-yil Alibaba 3 yilda kompaniya 1 995-yilda Internet Tarjimon Kollejda
Internet do‘koniga
xodimlari soni
Internet
haqida
sifatida
ingliz tilidan
dars berdi
asos soldi 100 mingdan oshdi biznesini eshitdi ishlay
boshladi boshladi
17 ta do‘sti
sarmoyador bo‘lib unga qo‘shildi
79 mln. faol xaridorlarga ega bo‘ldi
eBay kompaniyani bir necha marotaba sotib olishga urindi Kompaniyaga Yahoo 1 mlrd $ sarmoya kiritdi 2020-yil kompaniya daromadi 72 mlrd $ ga yetdi 2020-yil Jek Maning
daromadi 48,8 mlrd $ ga yetdi
ODAMLAR HAYOTINI OSONLASHTIRGAN O‘ZBEK
Kech bo‘lib qolgani tufayli Botir do‘kondan qo‘l telefoni hisobini to‘ldirish uchun karta topa olmadi. Shunda uning xayolida kartaning o‘rnini bosuvchi elektron to‘lov tizimini yaratish g‘oyasi tug‘iladi. Mobil kompaniyada ishlagan hamkasblari uning bu fikrini kulgi bilan qarshi olishsa-da, Botir g‘oyasining o‘ziga xosligiga ishondi. Shuning uchun u qayta-qayta mutaxassislar bilan uchrashdi, rejalarini muhokama qildi. Rad javoblar, moliyaviy mavzudagi natijasiz muzokaralar uning umidini so‘ndirolmadi. Nihoyat, g‘oyani qo‘llab-quvvatlaydigan sarmoyador topildi. Xomaki g‘oya izlanishlar natijasida ilg‘or fikrga va keyinchalik yirik biznesga aylandi. 300 ming AQSH dollari miqdorida kiritilgan sarmoya 6 oyda o‘zini oqlagani biznes olamidagilarni hayratga soldi. Bu g‘oya O‘zbekistondan tashqari yana bir nechta davlatlarda ham joriy qilindi. Botir Orifjonov –
1978 -yilda Toshkent shahrida tug‘ilgan. 2005-yilda PAYNET to‘lov tizimiga, 2017-yilda LeBazar internet do‘koni, 2018-yilda bepul ta’lim platformasi – Khan Academy O‘zbek loyihasiga asos solgan. Botir xorijiy tilni yaxshi bilgani va universitetda biznes boshqaruvi yo‘nalishida faolligi uchun Angliyada magistraturada tahsil olish imkoniga ega bo‘ldi. Jo’rayev Maqsadjon Rahimjon o’g’li +99894 551 15 31 DANG’ARA TUMANI 18-MAKTAB MMIBDO’
«Muvaffaqiyat sari intilayotgan bo‘lsangiz, g‘oyangizni asrab qoling. Boshqalar taslim bo‘lganida, siz mo‘jizaga ishoning. Bu hayo tingizni bir umrga o‘zgartiradi».
HAR QANDAY G‘OYA ESKIRADI VA UNI YANGILASH MUMKIN
1970-yilda Bernard Sadov jomadonlarning ostiga g‘ildirak qo‘yish g‘oyasini o‘ylab topdi. Natijada ularni ko‘tarib emas, tortib yurish imkoni paydo bo‘ldi. Ammo o‘sha yillarda jomadonlar kichik bo‘lgani tufayli bu g‘oya o‘zini oqlamagan. Yigirma yil o‘tgach, uchuvchi Bob Platning ikki g‘oyasi g‘ildirakli jomadonlarni ommalashtirib yubordi. Birinchidan, u jomadon g‘ildiragini oldinroqqa o‘rnatdi. Ikkinchidan, jomadonlarga tortib yurish uchun dastak qo‘ydi. Ushbu kichik o‘zgar tirishlar bilan, hatto katta va og‘ir jomadonlarni ham osongina sudrab yurish mumkin edi. Miloddan avvalgi 460-yillarda yashagan yunon faylasufi Demokrit « hamma narsa atom yoki eng kichik bo‘linmas zarradan iborat » degan g‘oyani ilgari surgan. Oradan 2 ming yildan ko‘proq vaqt o‘tib, milodning XIX asrida ingliz kimyogari Jon Dalton (1766–1844) hamma narsa atomlardan iborat ekanini isbotladi. 1897-yilda fizik Jozef Tompson doimiy harakatlanuvchi elektronlar bilan o‘ralgan proton va neytronlarning yadrosiga ega bo‘lgan atom tuzilishini tasvirlab berdi. Miloddan avvalgi 4000-yilda Mesopotamiyada ilk arava yaratilgan bo‘lsa, 1672- yilda Yevropada bug‘da harakatlanuvchi aravalar paydo bo‘ldi.
1917 -yilda Osaka Elektr Chiroqlari kompaniyasining yosh xodimi rahbar oldiga kashfiyoti bilan kirdi. Biror rasmiy ta’lim guvohnomasiga ega bo‘lmagan 22 yoshli xodimning g‘oyasiga bepisandlik bilan qaralgach, kashfiyotchi izlanishlarini mustaqil ravishda uyining yerto‘lasida olib bordi. Bu yerto‘la jahondagi millionlab insonlar hayotini o‘zgartirib yuborgan g‘oyaning beshigi bo‘ldi.
Konosuke Matsushita – Yaponiyaning kichik qishlog‘ida tug‘ilgan. U 9 yoshidan do‘konda ishlab, quyosh chiqmasidan uyg‘onar, do‘konni supurib-sidirar, hammayoqni saranjom qilib, kuni bilan xo‘jayinning bolalariga qarar edi. Yillar o‘tib, u elektr tarmoqlari kompaniyasidan ish topdi. Konosuke bu yerda chiroq va rozetkalarga qiziqib, tunlari tajribalar qilar, kitoblarni titkilab, izlanar edi. Bir kuni u takomillashtirilgan chiroq rozetkasini yaratadi. Konosuke o‘zining g‘oyasiga ishondi va shaxsiy kompaniyasiga asos solishni o‘yladi. Ko‘pchilik uning bu fikrini qo‘llab- quvvatlamadi. Konosuke Matsushita ishini tashlab, uyida tur mush o‘rtog‘i bilan rozetkalar ishlab chiqaruvchi kichik korxona ochdi. Uning yaratgan mahsulotiga birorta ham do‘kon qiziqish bildirmagach, ular uyma-uy yurib, mahsulotlarni sota boshlashdi. Oylar o‘tsa hamki, Konosuke biror hamkor topolmadi. Yosh oila uydagi mebellarni sotib, qarz ko‘tarib, yana biroz sabrli bo‘lishga qaror qildi. Kunlarning birida unga o‘zi yaratgan rozetkadan 1000 dona buyurtma qilishdi. Bu muvaffaqiyatning boshlanishi edi. Keyinchalik Konosuke akkumulyatorli velosiped lampalari va boshqa elektron kashfiyotlar qildi. Konosuke Matsushita asos solgan, «Panasonic» nomi bilan tanilgan kom paniyada bugun 250 000 nafar xodim ishlaydi. Bularning barchasi ikki muhim omil tufayli sodir bo‘ldi – g‘oya va unga bo‘lgan ishonch.
“E’tiborga loyiq g‘oyalarni yarata oladigan odam – boshqalardan ko‘p narsalarni o‘rgangan insondir”.
Konosuke Matsushita
Jo’rayev Maqsadjon Rahimjon o’g’li +99894 551 15 31 DANG’ARA TUMANI 18-MAKTAB MMIBDO’
Veb-frilanser – mijozlariga masofadan turib xizmat ko‘rsatuvchi, o‘z-o‘zini ish bilan ta’minlagan shaxs. Veb-frilansing xizmati, odatda, biznes vakillariga Internet platformalari orqali ko‘rsatiladi.
BOLA BOSHIDAN ...
Jahonning eng boy kishilaridan biri bo‘lgan Uorren Baffet 6 yoshidan bosh- lab ulgurji narxda salqin ichimliklar, saqich va gazeta-jurnal xarid qilib, eshikma-eshik yurib pullagan. U bobosining baqqollik do‘konida ham ish lagan. Yuqori sinflarda o‘qib yurgan kezlarida gazetalar tarqatish, golf koptoklari, markalar sotish va mashinalarni tuzatish orqali bo‘lajak sarmoyador ancha-muncha pul jamg‘aradi. Kollejni tamomlash arafasida Baffetning hisobida 90 ming dollardan ko‘proq puli bo‘lgan. 1950- yillarda bu katta pul edi. Tajriba va bilim unga keyinchalik muayyan soha va kompaniyalarning istiqbolini ko‘rish imkonini berdi. Natijada Uorren Baffet jahonning muvaffaqiyatli sarmoyadoriga aylandi. «Mening ilhom manbaim mening otam edi. Bolaligimdanoq undan tongni to‘g‘ri odatlar bilan boshlashni o‘rgandim» , deydi milliarder. «Ota- onalar farzandlariga 3 yoshdan boshlab pul haqida gapirishlari va pulga nisbatan ularning to‘g‘ri munosabatini shakllantirishlari kerak. Pulni tejash – otam menga 6 yoshimga qadar o‘rgatgan muhim saboq bo‘lgan». Bankdagi hisobida milliardlab dollari bo‘lishiga qaramasdan, Baffet hashamatli qasrda yashashda ma’no ko‘rmaydi va 1958- yilda xarid qilgan shinam va oddiy 5 xonali uyida yashaydi.
oladimi?» O‘z-o‘zini savolga tutishni odat qilgan Stiv Jobs 1976-yil 21 yoshida Apple kompaniyasiga asos solgan.
«Hayotdagi eng mudhish qashshoqlik – puldan boshqa narsani tan olmaslikdir»
“ Agar ilm o‘rgansam nima topaman? Agar kichik bo‘lsang, ulug‘ va mashhur bo‘lasan, kambag‘al bo‘lsang, boylik orttirasan, mashhur bo‘lsang, yanada mashhurroq bo‘lasan”. Buzurgmehr MILLIARDERNING SAXOVATI
Alisher Usmonov saxovatpeshaligi bilan ja honga tanilgan. U katta boylikka ega bo‘lsa ham, o‘zini oddiy inson sanaydi. «Men uchun pullar, bu – vosita, ular yordamida nari borsa nimagadir erishish mumkin», deydi u. Unga ko‘ra, baxt boylikda emas, balki baxtiyor yashay olish qobiliyatida, baxtiyorlik pulning miqdori bilan o‘lchanmaydi. Alisher Usmonov 2008- yildan «San’at, fan va sport» xayr-saxovat tashkilotini tuzib, xasta bolalar, teatr va san’at, muzey hamda sport muassasalariga beminnat yordam berib keladi. 2014-yilda taniqli olim Jeyms Uotson ga yangi tadqiqotlar uchun pul kerak bo‘ladi. U o‘ziga tegishli Nobel medalini auksionga qo‘yganida, saxovatpesha o‘zbek medalni 4,1 mln. dollarga sotib olib, uni yana olimning o‘ziga qaytaradi. Alisher Usmonov fondi yurtimizdagi xayr-saxovat tadbirlariga ham hissa qo‘shib kelmoqda. “Tartibli odam bo‘lsanggina, senga berilgan boylik o‘zini oqlaydi. Baxtli bo‘lish uchun boylikni ezgu ishlarga sarflashning o‘zi kifoya”. “Biznesda haqiqat shuki, qancha ko‘p ulashsang, senga shuncha ko‘p qaytaveradi”.
Jo’rayev Maqsadjon Rahimjon o’g’li +99894 551 15 31 DANG’ARA TUMANI 18-MAKTAB MMIBDO’ Alisher Usmonov.
MA’RIFATPARVAR MILLIARDER
Bolaligida oilasi bilan Shotlandiyadan Amerikaga ko‘chib kelgan Endryu kunduz kuni ko‘chada o‘tkinchilarning oyoq kiyimlarini artib pul topardi. U topgan puliga yaxshi kitoblar xarid qilib, tuni bilan chiroq shu’lasida o‘qir edi. Oradan yillar o‘tib Endryu Karnegi «po‘lat sanoati otasi»ga va jahonning eng boy kishisiga aylandi. Mol-dunyosi ko‘paygach, Endryu Karnegi hayotining oxirigacha o‘z nomi bilan ataluvchi 2811 ta kutubxona qurdirgan. U buning uchun 26 million AQSH dollari sarf qilgan. Bugun amerikaliklarning 40 foizi ushbu kutubxonalardan foydalanishmoqda.
“ TARIX SAHNIDA…” she’rini Nosirjon Jo‘rayev, hoir, Yozuvchilar uyushmasi a’zosi
I bob. YASHASHDAN MAQSADMUNOSIB HAYOT II bob. ILM-MARIFAT. INNOVATSIYA III bob. ORZU, MAQSAD VA MUVAFFAQIYAT IV bob. TADBIRKORLIK,G’OYA VA BOYLIKDAN FOYDALANISH MEZONLARI
Umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 9-sinf Tarbiya darsligi asosida tayyorlangan ma’lumotlar Tarbiya fani o’qituvchilar uchun attestatsiya testlariga tayyorgalik uchun beminnat yordam. Ushbu qo’llanma hech qanday moddiylik talab qilmaydi. Faqatgina duo qilib qo’ysangiz kifoya.
Download 462,15 Kb. Do'stlaringiz bilan baham:
|
Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha
yuklab olish