Jobasi: Tsink haqqinda mag’liwmat

Tsink haqqinda mag’liwmat

Umumiy ma'lumotlar
Nomi	Rux;
Formulasi	Zn
Raqami	30, IV-davr, II guruh;
Atom xossalari
Atom massasi	65.38(2) m.a.b. (g/mol);
Elektron konfiguratsiyasi	[Ar] 3^d10 4s^2
Atom radiusi	138 pm;
Kimyoviy xossalari
Kovalent radiusi	125 pm;
Ion radiusi	(+2e) 74 pm;
Elektromanfiyligi	1.65 (poling shkalasi bo‘yicha);
Elektrod potensiali	−0.76 V;
Oksidlanish darajasi	0, +2;
Ionizatsiya energiyasi (birinchi elektron)	905,8 kJ/mol; (9,39 eV);
Termodinamik xossalari
Zichligi (m.sh.)	7.133 g/sm^3;
Erish harorati	419.6 °C, 692.75 K;
Qaynash harorati	906.2 °C; 1179.35 K;
Erish issiqligi	7,28 kJ/mol;
Bug‘lanish issiqligi	114,8 kJ/mol;
Molyar issiqlik sig‘imi	25,4 kJ/(K·mol);
Molyar hajmi	9,2 mol/sm^3;
Issiqlik o‘tkazuvchanligi	(300 K) 116 Vt/(m·K);
Debay harorati	234 K;
Struktura panjarasi shakli	Geksagonal;
Panjara parametrlari	a=2,6648 c=4,9468 Å
c/a nisbati	1.856

Rux óz birikpelerinde 2 valentli. Rux oksid ZnO hám rux gidroksid (ZnOH) 2 amfoter qasiyetke iye. Rux gidroksid sıltılar menen reaksiyaǵa kiriwgenida sinkatlar, Mas, K2[Zn (OH) 2], kislotalarda erip rux duzların payda etedi. Rux pirometallurgiya hám gidrometallurgiya usılları menen alınadı.

Dúnyada islep shiǵarılatuǵın ruxning 40% i polattı korroziyadan saqlaw ushın sarplanadı. Rux untaqı járdeminde kadmiy, mıs hám kemde-kem ushraytuǵın metallar birikpelerden ajıratıp alınadı. Ruxdan islengen listlar konstruksion material retinde, sonıń menen birge, qurǵaqlay elementlerdiń ıdısların tayarlawda qollanıladı.

Rux birikpeleri. Rux oksid, ZnO — ruxning kislorod menen birikpesi. Aq reńli kristall element. Qısıqlıǵı 5, 7 g/ sm3; 1800° de sublimatsiyalanadi. Suwda az eriydi; kislotalarda erip tiyisli duzlardı beredi. Amfoter — ishkrrlarda erip sinkatlar ónim etedi. Tábiyaatda cinkit (kizil rux rudası ) mineralı kórinisinde ushraydı. Sırlar tayarlawda, aq boyaw, kauchuk, sellyuloza, plastmassa, rezina toldırgichlari, medicinada malham hám sepma dári retinde isletiledi. Uwlı zatlı, onı hidlaganda ısıtpa shıǵaradı, bas og'riydi, ko'ngil ayniydi hám jótel tutadı.

Ruxning 2 silikata málim: m ye tasilikat ZnSiO3 — aq reńli geksagonal yamasa romb torlı kristall element. Suyuklanish trasi 1429°, qısıqlıǵı 3, 52 g/ sm3 Orto s i l i kat Zn2 Si04 (villemit) — aq reńli geksagonal torlı kristall element. Suyukdanish trasi 1510°, qısıqlıǵı 4, 2 g/sm3. Rux silikatlari rux oksidi menen kvars qumini birge joqarı trada (1350—1400°) kúydiriw jolı menen alınadı. Ashıq, bo'g'iq reńli, arnawlı shıyshe hám sırlar i. ch. de qollanıladı.

Rux sulfat, ZnSO4 — rangeiz ortoromb torlı kristall element ; qısıqlıǵı 3, 74 g/sm3. 800—900° de ZnO hám SO2 ge ajraladi`. Suwdaǵı eritpelerinen suwlı kristallogidrat ZnSO47 H2 O — rux kuporosi kórinisinde ajralıp chikadi. viskoza i. ch. de, boyawchilikda, shıtlarǵa gúl basıwda, elektrolitik usılda rux metalı alıwda, mikroo'g'it retinde hám medicinada isletiledi.

Rux sulfid, ZnS — ruxning altıngugurt menen birikpesi. 2 modifikatsiyası bar: a — ZnS (sfalerit) — kub torlı kristall element. r — ZnS (vyursit) — geksagonal torlı kristall element. Suyukdanish trasi 1850° (150 atm basım astında ), qısıqlıǵı 3, 98—4, 092 g/sm3, 1185° de sublimatsiyalanadi. Suwda erimeydi, kislotalarda jaqsı eriydi. Sfalerit rux alıwda zárúrli sheki onim esaplanadı. Lyuminoforlar komponenti, bariy sulfat menen qospası aq boyaw — litopon alıwda, kadmiy sulfid menen qospası televizor kineskoplari tayarlawda isletiledi.

Rux xlorid, ZnCl2 — ruxning xlor menen birikpesi, rangeiz kristall element. Suyukdanish trasi 318°, qaynaw trasi 732°, qısıqlıǵı 2, 91 g/sm3. Suwda jaqsı eriydi. Rux konsentratiga palaw tuzini qosıp qızdırıw, aydaw jáne onı shań jaǵdayında tutıp jıynaw, sonıń menen birge, rux oksidi yamasa metall bóleklerine xlorid kislota tásir ettiriw, keyininen puwlatıw usılları b-n alınadı. Aǵashnı shırıwdan saklashda shimdiriluvchi quram retinde, metallarni sabıwda (oksid perdelerden tazalawda ), pergament i. ch. de qollanıladı.

Insan organizmi ushın rux qanshellilik áhmiyetke iye?

Tap victory kompaniyası Ferǵanada Ecosink — biologiyalıq aktiv qosımshalardı islep shıǵara baslaǵanı haqqında xabar berilgen edi. Ol kapsula hám tús payıtı formasında bolıp, onıń tiykarǵı quramı rux (sink ) statyası hám askorbin kislota (C vitamini) den shólkemlesken.

Kompaniya qánigeleri bul maqalada Ecosink dárivor quralı quramındaǵı rux statyası insan organizmi ushın qanshellilik áhmiyetke iye ekenligi haqqında maǵlıwmat berdi.

Rux (sink ) - barlıq fermentler quramına kiretuǵın birden-bir metall bolıp, onıń ornın basqa metall basa almaydı. Rux kóplegen element almasinuvi processlerinde qatnasıw etip, dene degi barlıq kletkalardıń normal islewin támiyinleydi.

Ruxning organ hám toqımalar daǵı muǵdarı sol aǵzalardıń iskerliginde qanshellilik áhmiyetke egaligini ańlatadı.

Ruxga bay bolǵan aǵzalar : gipofiz, kóz tor perdesi, prostata bezi (150 mg den aslam ), bawır, búyrek, bulshıq et, shash, suyek (100 mg den aslam ).

Bas miyadagi metallar ishinde rux hám temir eń kóp bólegin quraydı, rux\temir indeksi 1 ge teń, basqa aǵzalarda bul koefficient talay tómen boladı.

Uglevodlar, maylar, beloklar hám nuklein kislotalar sintezi hám bólekleniwi organizmdi rux menen támiyinleniwine tikkeley baylanıslı.

Organizmdegi rux rezerviniń 20 procenti suyek toqımasında jaylasqan boladı. Ruxning suyek toqımasına kirisiw tezligi kalsiyga salıstırǵanda joqarı boladı hám suyek toqımasında bulshıq et toqımasına salıstırǵanda uzaq saqlanadı.

Anıqlanıwınsha, rux kalsiy hám fosfor sıpalishini hám de almasınıwın kúshaytadı, sonıń menen birge, kollagen talshıqlar sintezini da kúshaytadı. Bul bolsa teri elastikligin asıradı hám suyek maydanın qáliplesiwin támiyinleydi. Sol sebepli sink jetispewshiligi osteoporoz rawajlanıwına alıp keliwi múmkin.

Ruxning biologiyalıq tásirinleri:

Antioksidant;

Belok, DNK, RNK sintezida;

Kletkanı bóliniwi, ósiwi hám regeneratsiyasida;

Teri, tırnaq hám shashlardıń normaında ósiwi;

Jaralardı pıtıwı hám epitelizatsiya procesin tezlatadi;

Dene hám skelet salmaǵın asıwında ;

Ósiw gormoni, gonadotropin hám kortikotropin sintezida;

Kalsiy hám fosfor almasinuvi hám sıpalishida;

Teri elastikligin támiyinleytuǵın kollagen talshıqlar payda bolishida;

Bo'g'im maydanın qáliplesiwinde;

Sarı daq degeneratsiyasi hám Kataraktani aldın aladı ;

Immunitetti asıradı ;

O'smalarga qarsı (áyyemgiansirogen) tásiri;

Insulin sintezida qatnasadı hám may-uglevod almasınıwın basqarıwda ;

Miydiń normal iskerligi hám eslep qalıw qábiletin kúsheytiw ushın ;

Íshtey hám dám biliw sezimsin normaǵa keltiredi;

Qan óndiriste qatnasadı hám az qanlılıqtı aldın aladı ;

Er adamlıq gormoni - testosteronni óndirisinde hám sperma payda bolishida;

Alkogoldı organizmden shıǵarıp taslawda ;

Rux - kúshli tábiy antioksidant.

Rux kúshli tábiy antioksidant bolǵan superoksidismutaza fermentin aktiv bólegine kiredi. Bul ferment organizmde turaqlı payda bolıp turatuǵın, oǵada zıyanlı bolǵan superoksid erkin radikalini zıyansizlentiredi.

Askorbin kislota rux menen birge isletilingende antioksidant tásiri taǵı da asadı. Rux hám askorbin kislotasınıń antioksidant ózgesheligi názerde Katarakta rawajlanıwı hám de sarı daq degeneratsiyasini aldın alıwda isletiledi.

Rux kózdiń tor perdesinde jıynalıp, A vitaminining ózlestiriliwine járdem beredi. Kóz tor perdesindegi retinol baylaw belok jumıs iskerligi de ruxga tikkeley baylanıslı.

Ruxning belok sintezidagi wazıypası

Rux elementi organizmde zárúrli biologiyalıq processler (belok, DNK hám RNK sintezi, kletkalardı bóliniwi, ósiwi hám regeneratsiyasi) de qatnasadı. Ruxning bul ózgesheligi trofik hám basqa jaralardıń pıtıwı hám de epitelizatsiyasida júdá zárúrli bolıp tabıladı.

Bunnan tısqarı, ruxning regeneratsiya procesi ketib turǵan toqımada kollagen hám belok sintezini kúsheytiwi, ateroskleroz hám júrek ishemik keselliginde unamlı tásir kórsetedi.

Rux insulin quramına kirip, onıń islep shıǵarıw natiyjeliligin ańlatadı. Qandli diabet keselligi bar nawqaslarda qan daǵı rux muǵdarı kem boladı hám ruxning sidik menen ajırasıwı kúsheyip ketedi. Sol sebepli qandli diabet keselliginde rux jetispewshiligi kóp gúzetiledi.

Gormonlarga tásiri

Gipofiz bezinen islep shiǵarılatuǵın somatotropin, gonadotropin hám kortikotropin gormonlarini sintez intensivligin hám de pútkil organizmdegi gormonal status tikkeley ruxning muǵdarı menen baylanıslı.

Hámledarlıqta rux jetispewshiligi gúzetilgende, tuwılajak gódekte gidrotsefaliya, omırtqa qıysıqlıǵı, túrli churralar hám tańlay nuqsanı bolıwı múmkin.

Tez o'suvchi balalarda mudam rux mikroelementini jetispewshiligi gúzetiledi.

Tómende birpara keselliklerde ruxning tásir mexanizmi haqqında maǵlıwmatlardı keltirip ótemiz:

Tımaw hám gripp - askorbin kislota hám sink immunitetti asırıwshı eń kerekli strukturalıq bólim. Sink interferon (viruslarǵa karshi gúresiwshi organizmde bar element ) hám antitela (mikrobǵa qarsı gúresiwshi element ) islep shıǵarıw ushın kerek. Sink - bul tábiy immunomodulyator (immun sistemanı kúshaytiruvchi) bolıp tabıladı. Sink jergilikli immunitetke juwap beretuǵın makrofaglarni iskerligin asıradı. Sonıń esabına bala tez dúzeledi hám kesellik qaytalanmaydi. Sink immun sistemanı barlıq zvenolariga kerek boladı. Sol sebepli OITS keselliginde de isletiledi.

Diareya - Pútkil dunya den sawlıqtı saqlaw shólkemi usınısına kóre diareyada 14 kún dawamında 10 mg den sink preparatlarini berilgende diareya tez dúzeledi hám qaytalanmaydi. Tásiri: tikkeley mikroblardı óltiredi, ishek diywalındaǵı mikrovorsinkalar (surgichlar) tikleniwin tezlatadi.

Bawır keselliklerinde (gepatit hám cirrozda ) - sink bawır daǵı fermentler quramına kiredi. Olardı normada islewi ushın sink statyası kerek. Bul bawırninng detoksikatsiya (uwlı zattan tazalaw ) iskerligin jaqsılaydı. Bunnan tısqarı, immunitetti asırıwı esabına virusqa qarsı gúresishiga járdem beredi.

Íshteyni asırıwı - askorbin kislotası hám sink ıshteyni asıradı hám as qazan ishek iskerligin jaqsılaydı. Sink tildegi dám biliw hám murın daǵı iyis biliw receptorların (sezuvchi nerv aqırları ) iskerligin kúshaytadı.

Túrli qan ketiwler (jatır, murın, ókpe) - askorbin kislotası qan-tamır diywalinı bekkemleydi hám qan jibisiw procesin kúshaytadı.

Prostata bezi kesellikleri - prostatit — prostata beziniń isiwi, prostata adenomasi — prostata beziniń qawipsiz o'smasi (úlkenlesiwi). Sink organizmde 5 alfa reduktaza fermentin aktivligin pasaytiradi. Bul ferment er adamlıq gormonini (testosteronni) qáwipli formaǵa (degidrotestosteron) aylantıradı. Degidrotestosteron prostata bezinde adenomani rawajlantıradı. Sonday eken sink adenomani patogeneziga (kesellik rawajlanıw mexanizmi) tásir etedi hám adenomani aldın alıwda hám emlewde isletiledi. Sink jergilikli immunitetke juwap beretuǵın makrofaglarni iskerligin asıradı hám prostatitning aldın alıwǵa hám emlewge járdem beredi.

Biypushlıq - sink jınıslıq gormonlarning hám er adamlıq urıwın (spermatozoid) shiyki zatı esaplanadı. Sink jetispese jınıslıq jası tolıwǵa jetiw artta qaladı, er adam jınıslıq quwatı pasayadi (impotensiya), biypushlıqqa alıp keledi.

Qandli diabet - sink as qazan astı bezi langergans kletkalarında insulinni sintezi (islep shıǵarılıwı ), toplanıwı hám ajralıp shıǵıwında zárúrli áhmiyetke iye. Qandli diabet keselliginde sink statyası sidik menen normadagiga salıstırǵanda 2—3 ese kóp shıǵadı. Sol sebepli nawqas turaqlı sink preparatini qabıllawı kerek. Kóz gáwharında Kataraktani aldın aladı.

Jınıslıq rawajlanıw daǵı patologiyalar (PMS, kriptorxizm, gipogonadizm, moyak gipotrofiyasi) - er adam hám hayallıq gormonlarini iskerligin normalastırıwtiradi.

Akusherlik hám genekologiya - Sink hayal organizmindegi jınıslıq gormonlarni normalastırıwtiradi hám ay kóriwdi, máyek kletka (pallıqula) jetiwishini normallastıradı.

Qóllaw usılları :

Kapsulalar: Úlkenler sutkada 1 kapsuladan 1 mezgil awqattan keyin.

Tús payıtı : 1-18 jas sutkada 2, 5 ml den 1 mezgil, úlkenler sutkada 5 ml den 1 mezgil awqattan keyin.

Zárúrat bolǵanda tús payıtın suw, shay yamasa sherbette eritib qabıllaw múmkin. Qabıllaw stul individual belgilenedi.

Ecosink — shıpaker reseptisiz qollanıladı. Dárixanalardan so'rang. Ónim sertifikatlanǵan. Xızmet litsenziyalanǵan. Den sawlıqtı saqlaw ministrligi tárepinen dizimge alınǵan. Dizimge alıw nomerleri:

001091 — ECOSINK 100 ml (sirop)

001092 — ECOSINK 500 mg, 10 -50 (kapsula)