|
5. Áynekler — bólmelerge jaqtılıq, quyash nurı túsiwi hám de bólmelerdi samallatıw ushın xızmet etedi.
6. Pollar — túrli tiykarlarǵa, mısalı, kóbinese lagalarg’a, temir-beton bastirma paneli ústinen yamasa «podval»siz ımaratlarda birinshi qabattıń astına tuwrıdan-tuwrı ızǵar o’tkizbeytug’in tiykar ústine ornatiladi.
Poldin’ eń joqarı qatlamı, qaplama yamasa haqıyqıy pol dep ataladı. Pol materialı aldınan tayarlanǵan maydan júzesine ornatıladı. Bunda astina salınǵan tegisleytuǵın qatlam betonnan, cement-qum aralaspasinan, asfalttan yamasa gipsdan ibarat bolıwı múmkin.
Qabatlar ara araliq bastirma pol tiykari bolıp, araliq bastirma ko’teriwshi konstrukciya esaplanadı. Bunda astina salınatuǵın beton qatlamı bolmaydı.
Pol konstruksiyasına dawıs ótkermeytuǵın, ıssılıq hám suw ótkizbeytug’in qatlamlar qosımsha bolıp kiriwi múmkin. Bınanıń wazıypasına hám islep shıǵarıw processleri xarakterine kóre pollar bekkem bolıwı, jilliliqti kem ótkeriwshi su’ykelmeytug’in, izg’arlang’anda isinip ketpeytug’in, kórinisi shıraylı, shań almaytuǵın, júrgende dawıs shıǵarmaytuǵın, ańsat tazalaniwshi, industrial hám arzan bolıwı kerek.
Ízǵarlıq joqarı dárejede bolatug’in bólme pollari ızǵarlıq tásirine shıdamlı hám suw o’tkizbeytug’in, órtden qáwipli ımaratlarda bolsa janbaytuǵın bolıwı kerek.
Qaysı materialdan isleniwine kóre pollar aǵash taxtalı, parketli, linoleumli, keramik plitkali, cementli sıyaqlı túrlerge bólinedi. Pútin quyma pollarg’a cementli pol, mozaik pol, asfalt pol, mastika pol hám topıraq pollar kiredi.
BINANIN’ KONSTRUKTIV SHESHIMLERI
Bınanı kóterip turıwshı konstruksiyalar, yaǵnıy tiykarlar, diywallar,bólek tayanshlar, qabatlarara bastirmalar keńislik bir-biri menen baylanisıp,jay negizin quraydı.
Jay negizi-kóterip turıwshı elementlerdin’ keńislikte qanday jaylastırilg’anina qaray, ımaratlardı tómendegi konstruktiv túrlerge ajıratıw múmkin:
— karkassız ımaratlar óz-ara baylanısqan sırtqı diywallar hám qabatlarara bastirmalardan ibarat. Bınanıń sırtqı hám ishki diywalları araliq bastirmalar hám de to’be salmaǵın qabıl etedi. Turar -jaylar, mektepler hám basqa jámiyetlik ımaratları qurılısında áne sol konstruktiv turi keń tarqalǵan:
— karkaslı ımaratlarda ústinler sisteması gorizontal bóreneler menen birgelikte jay skeletin quraydı. Bınanıń karkası bınaǵa tásir etetuǵın barlıq kúsh hám salmaqlardi qabıl etedi. Karkaslı jay konstruksiyaları wazıypasına kóre bir-birinen parq etip, kóterip turıwshı hám qorǵaytuǵın gruppalarǵa bólinedi. Bul halda sırtqı diywallar tek qorǵaytuǵın
funksiyanı atqarıp, olar óz-ózin kóteriwshi yamasa asip qoyılǵan bolıwı múmkin;
— eger ishki boylama yamasa ko’ndelen’ diywallar ornına ústinler sistemasın jaylastirip, olarǵa tayanǵan gorizontal tosinlarg’a qabatlarara bastirmalar jaylastırılǵan bolsa, bunday ımaratlar yarım karkaslı jay dep ataladı. Bul túrdegi ımaratlarda ishki karkas benen birgelikte sırtqı diywallar da araliq bastirma hám tóbeden túsetuǵın júkti qabıl etedi. Ramalı karkasda ústin hám tosın óz-ara taza túyinli baylanisıp, vertikal hám gorizontal tásir etiwshi hámme júklemeni ózine qabıl etiwshi kese hám bóylama rama payda etedi.
Baylanısqan karkaslarda ústin hám tosın arasındaǵı túyinler taza bolmaǵanlıǵı ushın gorizontal tásir etiwshi kúshlerdi qabıl etiwshi qosımsha baylanıslar ornatıw talap etiledi. Bunday baylanıslar wazıypasın kóbinese diafragmanı quraytuǵın hám de gorizontal kúshtı taza vertikal diafragmaǵa uzatıwshı qabatlar ara bastirmalar atqaradı.
Keyingi waqitlarda qurılıs ámeliyatında kombinatsion, yaǵnıy ramali baylanisqan karkaslar kóbirek ku’ztilmekte. Bunda bir jóneliste baylanıslar ornatılsa, ekinshi jóneliste ramalar ornatiladi.
Sonı da aytıw kerek, iri panelli jámiyetlik hám turar-jay ımaratları qurılısında karkaslı ımaratlar qollaw kóbirek paydali bolıp tabıladı. Bulardan tısqarı, turar-jay ımaratları qurılısında zavodlarda tayarlanǵan iri kólemli bloklar keń ko’lemde qollanılıp atır.
Ulıwma alǵanda, jay hám imaratlar konstruksiyaları retinde karkas konstruksiyalar menen bir qatarda panel, iri panel, monolit, temir-beton, hám de kombinatsiyalastırılg’an konstruksiyalar qollanıladı.
Do'stlaringiz bilan baham: |
