Joba : bina ha’m inshaatlardin’ tiykarg’i ju’k ko’teriwshi konstrukciyalari

BINANIN’ KONSTRUKTIV ELEMENTLERI

Bınalardin' konstruksiyaları, olardıń atı hám wazıypaları tómendegishe:

1. Tiykarlar — bınanıń jer astındaǵı bólegi bolıp, olar jay salmaǵın ózine qabıl etip, onı tıykarǵa uzatıwshı konstruksiyalar bolıp tabıladı.
2. Diywallar — óz wazıypasına hám jaylasıwına kóre ishki hám sırtqı tosıq, yaǵnıy xananı sırtqı ortalıq tásirinen qorǵaytuǵın yamasa xanalardi bir-birinen ajıratıp turıwshı elementler.
Diywallar júk ko'teriwshi hám júk kótermeytuǵın túrlerge bólinedi: Júk ko'teriwshi diywallar joqarıda jaylasqan konstruksiyalar, úskeneler, mebeller hám sol sıyaqlılardan túsetuǵın salmaqtı kóterip turadı.Ha’m ishki, ha’m sırtqı diywallar júk ko'teriwshi bolıwı múmkin. Bınalardi kishi-kishi xanalarg’a ajıratıwshı tosıq (perde) diywallar júk kótermeytuǵın esaplanadı. Bunday diywallar, ádetde, tiykarsız boladı. Tosıq wazıypasın o’tewshı diywallar tiykarlarǵa yamasa tiykar tosınina súyenip, ózin kóterip turıwshı hám ústinlerge ilingen aspa diywallar formasında da bolıwı lazim.


3. Bólek tayanshlar – to’be bastirma hám aralıq bastirmalardan túsip atırǵan júkti tiykarǵa uzatıwshı vertikal jaǵdaydaǵı júk ko'teriwshi elementler bolıp tabıladı (ústinler, tirekler).
4. Qabatlarara bastirmalar — bınanıń ishki boslig'in qabatlarǵa bo’ledı hám ústinlerge arnawlı bekkemlengen rigel yamasa «progon xari» deliniwshi bórenelerge jatqızıladı, ayırım jaǵdaylarda bolsa tuwridan-tuwri ústinge bekkemlenedi. Qabatlarara bastirmalar turaqlı jáne waqtınshalıq júklerdi kóteriw menen birge diywallardı óz-ara baylanıstıradı, olardin’ u’stinligin támiyinleydi hám pútkil bınanıń keńislikdegi qattilig’in asıradı. Aralıq bastirmalar bınada jaylasqan ornina qaray tómendegishe boladı :
— qabatlarara bastirma (bınanı qabatlarǵa ajratadı );
-jertóle ústi araliq bastirmasi (birinshi qabattı jertóleden ajıratıp turadı)
— cherdak bastirmasi


5. To’be bastirma — jay konstruksiyasin hám bólmelerdi, atmosfera jawın-shashinlari hám basqa hár qıylı unamsız tásirlerden saqlaytuǵın konstruksiya. Ol tóbe qabat bastirmasi, cherdakli hám cherdaksiz bastirma hám de to’be bastirmalardan ibarat boladı. Cherdak — bınanıń tóbe qabatı bastirmasi menen to’be bastirma arasında jaylasqan boslıq bólekten ibarat. Cherdaksiz tóbede bınanıń tóbe qabat bastirmasi menen to’be birlesken boladı.