Jámiyettiń barlıq ekonomikalıq hám sociallıq xızmetlerin úyreniw hám alıp barıwda fundamental mashqalalarǵa dus kelemiz

Frikcion jumıssızlıq-bularǵa jumıs izlep atırǵanlar yamasa jaqın waqıtlar ishinde jumıs penen támiyinleniwin kútiwshi jumıs kúshleri kiredi. Jumıssızdıń bul túri máwsimli jumıslar, óndiristegi yeski modellerdiń jańası menen almastırılıwı, jumıs yamasa turaq jayların ózgertiwshiler, oqıw orınların tamamlap hám usınday basqa sebeplerden kelip shıǵadı. ol barlıq waqıtta bar bolǵan jaǵday bolıp, belgili bir dárejede kerekli bolıp tabıladı.
Strukturalı jumıssızlıq-bularǵa tiykarınan jumıssızlardıń mamanlıǵın ózgeriwi hám arttırıwı, bilim alıwı, kásip iyelewi tiyisli bolǵan jumıssızlar toparı kiredi. Frikcion jumıssızlıq penen strukturalı jumıssızlıqtıń negizgi parqı sonnan ibarat, birinshisinde belgili bir mamanlıq hám tájiriybeleri bar boladı hám onnan paydalanıp jumıs orınların tez tawıp aladı, yekinshisinde bolsa, jumıs kúshi birden hám tez jumıs orınların tawıp alaalmaydı. Strukturalı jumıssızlıq tutınıw bazarı belgili bir ónimler menen toltırılǵanda hám usı ónimge zárúrlik bolmaǵanda (qalmaǵanda) payda boladı.
Dáwirli (cikllı)jumıssızlıq-bul tiykarınan islep shıǵarıwdıń tómenlewi nátiyjesinde jumıs kúshine bolǵan talaptıń kemeyiwinen payda boladı. Dáwirli tómenlewler tovar hám xızmetlerge bolǵan jalpı usınıstıń kemeyiwi, soǵan muwapıq, jalpı usınıstıń kemeyiwine hám aqıbetinde xalıqtıń jumıs penen bántliginiń qısqarıwı, jumıssızlıqtıń artıwın bildiredi.
Tolıq jumıs penen bántlik-barlıq jumıs kúshiniń 100% jumıs penen támiyinlengenligin bildirmeydi. Tolıq bántlik jaǵdayında jumısızlıq dárejesi frikcion hám strukturalıq jumıssızlıqtıń summasına teń boladı.
Egerde cikllı jumıssızlıq bolmasa, ol jaǵdayda ekonomika tolıq jumıs penen bántlikke yerisiledi. Tolıq jumıs penen bántlik dáwirindegi jumıssızlıqqa jumıssızlıqtıń tábiyiy dárejesi delinedi. oǵan jumıs izlewshilerdiń sanı bos jumıs orınlarınıń sanına tuwrı kelse ǵana yerisiw múmkin.
Jumıssızlıq tábiyiy dárejesi túsinigi yeki aspekten qaraladı. Birinshiden, ol ekonomikanıń óndiris potencialınan tolıq paydalanıp atırǵanlıǵın kórsete almaydı. Sebebi ámelde jumıssızlıq dárejesi “jumıssızlıqtıń tábiiy dárejesi”nen kóp boladı. yekinshiden, jumıssızlıqtıń tábiyiy dárejesi turaqlı yemes, sebebi ol nızam hám milliy tradiciyalar menen (ananalar) baylanıslı túrde ózgeriwin biliwimiz tiyis.
Ulıwma jaǵdayda jumıs kúshi-jumıs penen bánt hám aktiv jumıs izlep júrgen jumıssızlarǵa bólinedi.