Jámiyettiń barlıq ekonomikalıq hám sociallıq xızmetlerin úyreniw hám alıp barıwda fundamental mashqalalarǵa dus kelemiz

2-súwret.
Bul jerde: L – talap yetilgen miynettiń muǵdarı;
W/R - real miynet haqınıń muǵdarı;
LD- miynetke bolǵan talaptıń iyri sızıǵı.
Miynettiń usınıs funkciyasında individ óz xızmetin miynet haqınıń puldaǵı kórinisinen kelip shıǵıp yemes, al miynet haqınıń ólshemlerinen kelip shıǵıp usınıs yetiledi. Bunı biz kelesi súwrette kóriwimiz múmkin.
Bul jerde: LS – miynet usınısınıń iyri sızıǵı;
W/P - real miynet haqısı;
L – usınıs yetilip atırǵan miynettiń muǵdarı.
3-súwret.
Real miynet haqınıń muǵdarı úlken bolsa, oǵan sáykes ráwishte miynettiń usınısıda joqarı, yeger kishi bolsa, onda tómen boladı.
Talap hám usınıstıń iyri sızıǵın ulıwmalastırıp tómendegi grafikda berip ótemiz.
4-súwret.
Grafikdan kórinip turıpti, (W/P) ye ge teń bolǵan miynet haqısı kóleminde miynet bazarıda teńsalmaqlılıq júzege keledi. Bunıń mánisi sonnan ibarat, yeger miynet haqınıń usı kóleminde kim jumıs izlep atırǵan bolsa, ol jumıs penen támiyinlenedi, yekinshi tárepten, barlıq waqıtta isbilermenler ózlerine kerek bolǵan jumıs kúshi muǵdarın tabıw imkaniyatına iye boladı. ye háribi menen belgilengen toчka tolıq jumıs penen bántlik jaǵdayın bildiredi.
Real jumıs haqınıń basqa kórinisinde miynet bazarında teńsalmaqlılıqtı ornatıp bolmaydı:
1. yeger miynet haqı teńsalmaqlılıq toчkadan joqarı bolsa, (W*/P)* toчkada miynettiń usınısı A*V*-koordinatalarındaǵı talaptan artıp ketedi, yaǵnıy, L** > L2*;
2. yeger miynet haqı teńsalmaqlılıq toчkasınan tómen bolsa, (W**/P )** toчkada miynetke bolǵan talap “A”, “V”-koordinatalarındaǵı usınıstan artıp ketedi, yaǵnıy L1** > L2**.
Birinshi jaǵdayda jumıssızlıq júzege keledi, yekinshi jaǵdayda bolsa, jumıs orınları bosap qaladı.
Ámelde xalıqtıń “tolıq jumıs penen bántligi” degen túsinik bar. Lekin bunday nátiyjege óz-ózinen yeristip bolmaydı, sebebi 100% xalıqtıń jumıs islemekshi bolǵan bóleginiń barlıǵın jumıs penen támiyinlep bolmaydı. Sonıń ushında belgili muǵdarda xalıqtıń jumıssız bolıwı ekonomikalıq jaqtan normal jaǵday yekenligi tiykarlanǵan.
Jumıssızlar-bul jumıs kúshleriniń bir bólegi bolıp, sociallıq islep shıǵarıwda bánt bolmaǵan, biraq jumıs islewdi qálewshi hám jumıs izlewshilerden ibarat.
Jumıssızlardıń tómendegi túrleri bar: