Jizzax politexnika instituti «qurilish materiallari va konstruksiyalari»

Qo‘llaniladigan  ta'lim  texnologiyalari:  kompyuter  texnologiyalari  (grafiklardan, 
testlardan  foydalanish),  klaster,  besh  minutlik  esse,  ko‘rgazmali  ta'lim  metodlari  (  namoyish, 
illyustratsiya, videousul, slaydlar); 
Darsni o‘tishda qo‘llaniladigan pedagogik metod turlari: 
- 
Aqliy hujum, klaster, besh minutlik esse,  blits-so‘rov. 
Darsni o‘tishda qo‘llaniladigan texnik vosita turi: 
- 
Ko‘rgazmali qurol 
- 
Proektor 
- 
Slayd 
- 
Tarqatma material 
 
 

---

 
 
9-mavzu (4 soat) 
Qurilish qorishmalari uchun  qo‘shimchalar (superplastifikatorlar). 
Reja: 
1.  Qurilish qorishmalari uchun  qo‘shimchalar 
2.  Superplastifikator “Poliplast R” 
Superplastifikator  “Poliplast  R”  ni  tarkibi  metalril  kislotasini  hosilalari  va  naftalin 
kislotasini asosida aralashmadan iborat. 
Qo‘llanish sohasi.   
-  toshli  maydasonli  buyumlardan  binolarni  konstruksiyalarini  ko‘tarishda  yirik  blokli  
va  yirik    panelli    binolar  va  inshootlarni    qurishda    qo‘llaniladigan    qurilish    qorishmalarini  
ishlab chiqarishda; 
- suvoq qorishmalarini  ishlab chiqarishda; 
- pardozlash  plitkalarini  mahkamlash uchun  truba  o‘tkazuvchilar  bo‘yicha  o‘tadigan 
maxsus  qorishmalar uchun.  
Qo‘llanish samaradorligi: 
-  qorishmani  xarakatchanligini  Pk1  dan  Pk  4  ga  chan  ko‘paytiradi  (mustahkamligini 
qotishni pasaytirmasdan);  
-  suv  bilan  biriktirilganda  suv  talabchanligini  20-25%  pasaytiradi  (teng  xarakatchan 
qorishmalarda); 
-  qurilish  qorishmasini    suv  ajralishini    va  qatlamsizlanishini    pasaytiradi    shu  bilan 
birgalikda  vaqt davomida  harakatchanligini  saqlanishini ta’minlaydi.   
Qurilish  qorishmalarni  yakuniy  mustahkamlik  xarakteristikalarni  15-  20%  ga  oshiradi 
(teng xarakatchan qorishmalar). 
Surtish yuzasiga qurilish qorishmasini yopishqoqlik qobilyatini oshiradi. 
Qorishmada havoni miqdorini oshiradi. 
Qotgan  qorishmani  yuzasida  tuzlarni  hosil  bo‘lishiga  yordam  bermaydi.  Qo‘llanishni 
o‘ziga xos xossalari. 
Qo‘shimchani  tavsiya  etiladigan  miqdori  quruq  mahsulotga  hisoblanganda  bog‘lovchi 
massasidan 0,3-0,6 ni tashkil qiladi. 
 Qo‘shimchani  miqdorini  qorishmani  markasiga  ishlab  chiqarish  texnologiyasiga, 
to‘ldirg‘ichlarni  xarakteriga  ko‘ra  tasdiqlash  tavsiya  etiladi.  Superplastifikatorni  qorishmani 
tarkibiga kiritilishi har xil usullari bilan amalga oshiriladi: 
- kiritilayotgan suvni birinchi qismi bilan; 
-  oldindan  aralashtirilgan  qorishma  aralashmasiga  aralashtirishni  oxiridan  oldin 
qo‘shiladigan suvni (10  20%) qismi  bilan. Berilgan usul katta plastifisirlovchi  effekt  olinishini 
imkonini beradi. 
Normativ texnik xujjat.  
Texnik shartlar –TU 5745-45-029-58042865-2008. 
GOSTR tuzimiga moslanish sertifikati. 
Mahsulotga sanitar epidemiologik xulosa. 
11.2.  “Poliplast R tip 2” superplastifikatori 
 Superplastifikator “Poliplast R tip 2” ni tarkibi polimetilen naftalin sulfonat va alkilsulfat 
natriy tuzlarini aralashmasidan iborat. 

---

Qo‘llanish soxasi. Yirik panelli binolar va inshoatlarni va  yirik bloklar  yig‘ishda, toshli 
mayda  donali  buyumlardan  binolar  konstruksiyalari  qurishda  qullanadi.  Qurilish  qorishmalarni 
ishlab chiqarish. 
Suvoq qorishmalarni ishlab chiqarish: 
- pardozlash plitkalarni maxkamlash uchun; 
- truba o‘tkazuvchilarda maxsus qorishmalarni o‘tkazish uchun. 
Qo‘llanish samaradorligi: 
-  qorishmani  xarakatchanligini  Pk1  dan  Pk4  gachan  ko‘paytiradi  qotishni  xamma 
muddatlarda  pasaytirmaydi;  
- suvga talabchanligini  20-25% pasaytiradi; 
-  qurilish  qorishmani  yakuniy  mustahkamlik  xaraktiristikasini  15-20%  ga  oshiradi  (teng 
xarakatchan qorishmalarda); 
-  poliplast  kompaniyasini  ishlab  chiqaradigan  xamma  plastifisirlovchi  qo‘shimchalar 
bilan moslashadi, xususan  qorishmani  reologik xarakteristikalarini  yaxshilash uchun:  
-  qurilish  qorishmasini  suv  ajralishini  va  qatlamlanishini  pasaytiradi,  shu  bilan  vaqt 
davomida xarakatchanligini uzoq saqlanishini ta’minlaydi; 
-  tortilgan  havoni  hajmida  issiqlikni  saqlash  hisobiga  qorishmani  sovuqqa  qarshi 
xossalarini yaxshilash; 
-  sovuqqa  chidamligi,  darzlikka  qarshi  suv  o‘tkazmasligi  oshirilgan  qorishmalar  olishga 
yordam beradi; 
- surtish yuzasiga qurilish qorishmasini adgeziya qobiliyatini oshiradi. 
Qo‘llanishni o‘ziga xos xususiyati. 
Qurilish qorishmalarda qo‘shimchani tavsiya etiladigan qo‘shimcha chegarasi 0,15% dan 
0,40%gachan  bog‘lovchi  massasidan  tabiiy  qorishma  bo‘yicha  tashkil  etiladi.  Qurilish 
qorishmasini  ishlab  chiqarishda  qo‘shimchani  qo‘shish  miqdorini  qorishmani  markasiga, 
to‘ldirg‘ichni  yirikligicha  ishlab  chiqarish  texnologiyasiga  va  qorishmani  aralashtirish 
intensivligiga ko‘ra belgilash tavsiya qilinadi.