Jizzax davlat pedagogioka institut

4. Burjua sport – gimnastika tizimining vujudga kelishi.
Fransuz burjua revolyusiyasidan oldin o‘tgan kishilarning g‘oyalari daniyalik Frans Naxtegal (1777-1871-yillar)ni jismoniy tarbiya sohasida faol harakat qilishga rag‘banlantirdi. 1799-yilda u Daniyada “Jismoniy tarbiyani rag‘batlantirish jamiyati” tashkil qildi, 1800-yilda esa gimnastika maktabini tuzdi. Napoleonning bostirib kirish xavfi Daniya hukumatini harbiy tayyorgarlikni kuchaytirishga da’vat etdi, shuning uchun 1807-yili bu hukumat Yangi harbiy o‘quv yurtlari tashkil qildi va gimnastikani kadet korpuslariga kiritdi. Gimnastika o‘qituvchilari havaskorlik to‘garaklarida gimnastikadan dars beradilar. Maktabning ommaviyligi oshib bordi, shuning uchun u qayta tashkil etib, gimnastika institutiga aylantirildi.
Tayyor gimnastika o‘qituvchilarining borligi Daniyadagi grajdan o‘quv yurtlarining hammasiga jismoniy tarbiyani majburiy fan sifatida kiritishga imkon berdi (1827-yil). Naxtegal va uning izdoshlari chorak asr davomida Guts-Muts gimnastikasiga doir qo‘llanmani aniqladilar va mukamallashtirdilar. 1831-yili Naxtegal qishloq va shahar xalq maktablari uchun maxsus gimnastika darsligi yozdi. Bundan tashqari, u individual gimnastika doir kitob ham yaratildi. Biroq Naxtegal o‘zining bu kitoblarida gimnastikaning o‘qitish nazariyasi yoki metodikasini ilgari surmadi, balki filantropinlarning metodik ko‘rsatmasini ommalashtirdi. Daniya yoshlari maktab gimnastika o‘qituvchilari rahbarlik qilayotgan to‘garaklarda gimnastika mashqlari bilan shug‘ullandilar.