РЛ. VEBER SOTSIOLOGIK TA’LIMOTI
Reja:
1. Maks Vyeber hayoti va ijodi
2. Ideal tip tushunchasi
3. «Tushunuvchi» sotsiologiya va sotsial harakat tipologiyasi
4. Ratsionallik tamoyili va kapitalizm nazariyasi
5. Hukmronlik turlari
6.
Din sotsiologiyasi
7. Veber ijodining ahamiyati
1.
Maks Veber 1864-yil 21-aprelda Germaniyaning Erfurt
shahrida o ‘rta cinfga xos oilada tugilgan. Ota-onasi o‘rtasidagi
muhim
farq uning
intellektual
orientatsiyasi
va psixologik
ishlanmalariga chuqur ta ’sir ko‘rsatgan.
Uning otasi yurist boiib,
kelib chiqishi jihatidan Vestfaliyalik savdogar va tijoratchilar
oilasidan edi. Mazkur shaharda u keyinchalik hokimiyat lavozimiga
saylangan. Maks 5 yoshligida uning oilasi Berlinga ko‘chib o‘tadi. Bu
shahar uning hayotida muhim o ‘rin tutgan, chunki u keyinchalik bu
yerda ijodiy intelligensiya vakillari - faylasuf,
tarixchi, iqtisodchi.
huquqshunoslar bilan tanishadi. Ular orasida Diltey, Mommzen,
Treychke, Zibellar boigan.
Siyosiy hokimiyat tarafdori boigan to‘ng‘ich Veber hayot
lazzatlaridan rohatlanuvchi kishilardan boigan. Shuning uchun ham
xotini bilan keskin farqlanib turardi. Maks Vebeming onasi Ellen
Fallenshteyn taqvodor boigan. Ota-onasi o‘rtasidagi
chuqur tafovut
oilaviy zo‘riqishlarni keltirib chiqarardi, va ular Veberga katta ta’sir
ko‘rsatgan. Veberga farzand sifatida tanlov qabul qilishga to‘g‘ri
keldi. Veber awaliga, otasining yo‘nalishini tanlagandek ko‘rindi,
lekin keyinchalik u onasining chizgan yoiidan yurdi. Qanaday tanlov
tanlarnasin, bu Maksning ruhiyatiga yomon ta’sir qildi.
Veber 18 yoshida Geydelberg universitetining huquq fakultetiga
o‘qishga kiradi. Geydelberg universitetida
huquq bilan birgalikda
tarix, iqtisod, falsafa va dinshunoslik fanlarida saboq oladi, o'z
intellektual salohiyatini namoyon etadi, lekin u ijtimoiy darajada
rivojlanmaydi. Bu hoi u otasining hayotiy y o ii tomon intilgani va
otasini eski jamoasiga qo‘shilganidan keyin tez o‘zgardi.
Norasmiy
253
guruhning ramziy belgisi bo‘lgan chandiqlami o‘z tanasida aks ettirdi.
Veber nafaqat hayot yo‘lida, balki huquq sohasida kar'era qilishda
ham o‘z otasiga o‘xshadi.
Uch semestrdan keyin Veber harbiy xizmat tufayli Geydelbergni
tark etadi. Strasburgda, keyinchalik imperiya amiiyasida xizmat
o‘taydi va bu bilan doim fahrlangan. 1884-yik'ia
Berlinga ota-
onasining uyiga qaytadi. A w aliga Berlindagi, keyinchalik esa
Gettingen universitetlarida o‘qiydi hamda PhD d.arajasini olish uchun
tadqiqotlarini yakunladi, 1886-yilda huquqshur.oslik diplomini oladi.
Vebeming qiziqishlari
butun umri davomida iqtisod, tarix va
sotsiologiyaga tomon o ‘zgarib bordi. Berlindagi hayoti davomida
Veber о z otasiga iqtisodiy tomonlama tribe edi. Shu vaqtning o‘zida u
onasiga nisbatan iliq munosabatda bo‘lvt boshladi., va otasiga nisbatan
antipatiyasi yanada kuchaydi. U askp/ak hayot kechira boshladi va o‘z
ishiga chuqur sho‘ng‘ib ketdi.
Do'stlaringiz bilan baham: