Jismoniy tarbiya va sport nazariyasi va metodologiyasi

Darsda qo’llaniladigan vositalarga tavsif 
1. Darsning tayyorgarlik qismidagi vositalar bilan uning bajaradigan funksiyasi orasidagi 
muvofiqlik (maxsus tayyorlovchi va yondashtiruvchi, o’quvchilarni darsga jalb etuvchi 
mashqlarning mavjudligi va yuklamaning etarli bo’lishi). 
2. Darsning asosiy qismi uchun mashqlarni tanlash, shug’ullanuvchilarning imkoniyatlarini 
hisobga olish, o’zlashtirilayotgan materialning ketma-ketligi, mashqlarni bajarish uchun 
engillashtirilgan sharoitlar yaratish, ko’nikma va malakalarni hisobga olish kerak. 
3. Darsning yakunlovchi qismi uchun vositalar tanlashda asosiy qismda bajarilgan ishlarning 
xususiyatlari e’tiborga olingani, organizmning tiklanishi qanchalik ta’minlanganiga e’tibor berish 
kerak. 
4.Uyga vazifalari, ularning to’g’riligi va xususiyatlari, qo’llanishiga bo’lgan asosiy talablarga 
rioya qilingani, oldingi dars topshiriqlarini tekshirish qanday amalga oshirilgani nazorat qilinishi 
kerak. 
O’rgatish usullarining qo’llanishi 
1. O’qituvchining so’zlashuv usulini egallaganligi, mahorati va undan samarali foydalanishi, 
darsda so’zlashuv usulining qanday shakllari qo’llanildi, ularning dars vazifalariga va o’quvchilar 
kontingentiga muvofiqligi, berilayotgan ma’lumotning mazmunliligi (misollar bilan). 
2. So’zlashuv usulining ta’sirini kuchaytiruvchi metodik uslublarning qo’llanishi (qiyoslash, 
takrorlash, ohang va h.k. misollar bilan). 
3. Pedagogning umumiy nutq madaniyati (nutqning ravonligi, boyligi, aniqligi, ta’sirchanligi va 
h.k.). 

---

48 
4. Ko’rsatmalilik usulini to’g’ri qo’llay bilishi (o’quvchilar kontingentiga, darsning mazmuni va 
aniq vazifalariga mos keladigan ko’rsatmalilik qoidalaridan foydalanish). 
5. Ko’rsatmalilik usulining ta’sirini kuchaytiruvchi metodik uslublarning qo’llanishi (tez, sekin 
va h.k.). Misollar. 
6. O’qituvchining so’zlashuv, ko’rsatmalilik usullarini va har xil harakatlarni o’zaro bog’liqlikda 
qo’llay bilishi va bir vaqtning o’zida amalga oshira olishi, jamoa muhokamasi bilan birgalikda olib 
borishi va b. ning dars oldiga qo’yilgan vazifalarni hal etishga ta’siri. 
7. Darsda jismoniy mashqlarni amaliy o’zlashtirish usullarini yaxlitligicha, qismlarga 
(bo’laklarga) bo’lib o’rgatish usullarini qo’llashning samaradorligi (o’quvchilarning tayyorgarligini, 
hal etiladigan vazifalarning, jismoniy mashqlarning xususiyatlarini hisobga olgan holda har bir 
usulni qo’llashning o’ziga xos ketma-ketligiga rioya qilish misollar bilan tasdiqlanadi). 
8. Darsda jismoniy mashqlar texnikasidagi xatolarning oldini olish va tuzatish usullarini qo’llash 
sifati (usullarning ko’pligi: yondashtiruvchi mashqlar usuli, asosiy mashq texnikasini o’zgartirish 
usuli va h.k.). 
9. Xatolarning oldini olish va tuzatish usulini qo’llash, bunda xatolar sababini, ularning 
xususiyatlarini aniqlash, yo’qotishni hisobga olish. 
10. Mashqlar texnikasini o’rgatishda qo’llanilgan metodik usullar (misollar bilan). 
11. Pedagogning o’quvchilarga bo’lgan muomalasi, talabchanligi, qat’iyatliligi, irodasi, o’zini 
tuta bilishi; odobi, xushfe’lligi va o’quvchilarning savollariga hozirjavobligi, ularning yutuqlarini 
ko’rsata olishi, to’g’ri baholay bilishi va h.k.