Jismoniy tarbiya

0 ‘quvchilarning  tasniflashmagan  musobaqalari
0 ‘quvchilar  jism o n iy   tarbiyasida  m u sob aq alarnin g   ah a- 
miyatini  baholash  qiyin.  Sport  va  sport  musobaqalari  o ‘rni 
haqida  quyida  so‘z  boradi.  Bu  yerda  biz  faqat  klassifikatsiya 
(tasnif)  qilinm agan  m usobaqalarning  aham iyati  va  tavsifiga 
to ‘xtalamiz.
0 ‘qish  faoliyatida  musobaqa  element(unsur)laridan  foyda­
lanish,  j o ‘shqinlik  yuzaga  kelib,  o ‘quvchilar  faolligi  u chun 
keng  imkoniyatlarni  ochib  beradi.  0 ‘quvchilar  musobaqalarda 
qatnashib,  yangi  taassurotlarga  ega  b o ‘ladilar,  o ‘zini,  o ‘z  o ‘r- 
toqlarini  yaqinroq  biladi,  g ‘alaba  quvonchi  va  m ag ‘lubiyat 
nim aligini  bo sh id an  kechiradi.  M u so b a q a  muhiti  jism o n iy  
mashqlar  mashg‘ulotining  ahamiyatini  tushunish  imkoniyatini 
beradi.
135

---

Y ag o n a  sport  tasnifi  va  m u s o b a q a   q o id a la ri  aso sid a 
o ‘tkaziladigan  musobaqalar,  uzoq  muddatli  tayyorgarlikni  talab 
eta d i.  S h u n in g   u c h u n   q a t o r   m u s o b a q a l a r   tu rid a:  yengil 
atletika,  voleybol,  basketbol,  g im n astik a d a  oz  o ‘quvchilar 
qatnashadilar,  quyi  sinf  o ‘quvchilari  deyarli  qatnashmaydi.
Bir  vaqtning  o ‘zida  m aktabda  shunday  sharoit  yaratish 
kcrakki,  o ‘quvchilar  yiliga  8 — 10  musobaqa  turlarida  qatnashish 
im koniga  ega  b o ‘lsin.  S h u n in g  u c h u n   h am   respublikaning 
ko‘pgina  maktablarida  tasniflashgan  musobaqalar  o ‘tkaziladi.  Bu 
musobaqalarda  razryadlar  beriladi,  ularning  dasturi  butunlay 
yoki  qisman  yagona  sport  tasnifiga  taalluqli.  Musobaqa jarayonida 
esa  b a’zi  qoidalami  chetlab  o ‘tish  mum kin.  Bunday  musoba- 
qalarga  h am m a  mini  o'yinlar,  m aydonning  qisqartirilganligi, 
vaqtning  qisqartirilganligi,  nostandart  asbob-anjom larni  q o ‘l- 
lash,  o'yinchilar  sonini  qisqartirish,  ruxsat  bilan  b a ’zi  qoida- 
larni  q o ‘llamaslik  va  boshqalar  kiradi.  M usobaqalar  o ‘qituvchi 
to m o n id an   maxsus  tuzilgan  dastur  asosida  o ‘tkaziladi.
Hozirgi  vaqtda  qator  maktablarda  keng  tarqalgan  quyidagi 
musobaqa  turlari  diqqatga  sazovor.