Jismoniy tarbiya

Rejalashtirishga  qo‘yiIadigan  talablar
R ejalashtirishning  aniq  hujjatlarini  tu zish d a  o 'q itu v c h i 
qator  talablarga  rioya  qilishi  kerak.
1.  Rejalar  xalq  va  hunar-texnika  t a ’limi,  rahbar  tashkilot- 
larining  qarorlari  va  m e ’yoriy  hujjatlariga  muvofiq  b o ‘lishi  kerak. 
Ular  davlat  rejasi  asosida  jismoniy  tarbiya  tizimining  b o ‘g ‘inlari 
uchun  tuziladi.  H a m m a   rejalar  jismoniy  tarbiyaning  um um iy 
maqsadlariga  muvofiq  ham da  Xalq  t a ’limi  vazirligi  to m onidan 
ishlab  chiqilgan  m etodik  tavsiyanomalarga  muvofiq  b o ii s h i 
kerak.
2.  R e ja la s h tir is h d a   ji s m o n iy   t a r b i y a n in g   u m u m iy   va 
metodik-uslubiy  asoslaridan  kelib  chiqish  kerak.  Rejalashtirish 
jarayonida  asosiy  tamoyillar  —  prinsiplarni  amalga  oshirish 
u c h u n   qulay  im koniyatlar  b o la d i:  shaxsni  h ar  to m o n la m a  
rivojlantirish,  jismoniy  tarbiyaning  m eh n at  va  harbiy  amaliyot 
bilan  bog‘liqligi,  muntazamlik,  qulaylik,  mustahkamlik  va  yuk- 
salish.  S hulardan  qaysi  birlari  sogMomlashtirish  samarasini 
bersa  va  shug‘ullanuvchilarga  har  to m o n lam a  ijobiy  t a ’sir  etsa, 
shunisiga  keng  y o ‘l  ochib  beriladi.  M arkaziy  Osiyo  tabiiy 
sharoitida  yillik  dars  soatlarining  k o ‘proq  qismini  ochiq  havoda 
o ‘tkazishni  rejalashtirgan  m a ’qul.
Masalan,  Farg‘ona  viloyatidagi  5-  son  o ‘rta  maktab  jis­
m o n iy   tarbiya  o ‘qituvchilaridan  Tojiboyev  X.,  A.  Q o ‘chqo- 
rovlar  boshlang‘ich  va  o ‘rta  ham da  yuqori  sinf  o ‘quvchilari 
u c h u n   alohida  m a y d o n lar  qurib  bu  m ayd o nlarn i  xilma-xil 
transport  balonlari  bilan  dastur  materiallari  asosida  jihozladilar.
3.  Rejalashtirishga  q o ‘yiladigan  asosiy  talab  uning  maqsadga 
muvofiqligi  va  kelajagi  borligidir.  M a ’lum  sikl  rejasi  dars 
seriyalari,  yil,  chorak  oldingi  sikllarga  asoslanishi  va  bajarila- 
digan  ishga  tayyorlashi  kerak.
4.  Reja  amalga  oshiriladigan  bo'lishi  kerak.  Rejalashtirishda 
o ‘quvchilar  sonini,ularni  jismoniy  tayyorgarligini,  maktabning 
shart-sharoitini,  moddiy-texnik  t a ’minlanganligini,  faslni  va 
boshqa  talablarni  hisobga  olish  zarur.  Shu  shart  va  talablardan 
qaysi  biri  mavjud  b o ‘lsa,o‘quv  dasturidan  biroz  chetlangan 
b o ‘lsa  ham ,  shularni  rejalashtirish  zarur.  Bu  yerda  m a ’lumki,
144

---

imkoni  b o lm a g a n   materiallar  soati  imkoni  borlariga  beriladi. 
Lekin  har  bir  o ‘qituvchi  ish  jarayonida  asta-sekinlik  bilan 
shug‘ullanuvchilarga  sharoit  va  imkoniyat  yaratib  berishi  kerak. 
Bunday  holatlar,  k o ‘pincha,  dastur  bo'limiga  yangi  talablar 
kiritilganda  b o ‘ladi.
5.  Rejalashtirishning  aniqligi  o'rgatish  bosqichlarini,  ular­
ning  vazifalariga  mosligi  bilan  ifodalanadi.  K o ‘p  m ashqlar 
ichidan  eng  zaruriysini,  har  tom onlam a  mukammali  yoki  p e ­
dagogik  samaradorlikni  ta ’minlaydiganlari  tanlab  olinishi  zaair. 
M anbalardan  foydalanish  izchilligini  saqlash  va  „kuchli  ta ’sir 
etuvchi  m ashqlardan"  vaqtidan  avval  foydalanishga  yo‘1  q o ‘y- 
maslik  zarur.
6.  Rejaning  ko'rgazmaliligini  grafikni  amaliyotda  qo'llash 
orqali  amalga  oshiriladi.