Jismoniy tarbiya

Fanning  yetakchi  tushunchasi
Har  bir  o‘rganiladigan  fanning  tushunchalari  boiadi,  bu 
tu s h u n c h a la rn in g   b ir-b irid a n   farqini  an iqlab  olish  talab 
qilinadi.  Tushuncha  tugal  aniqlikka  ega  bo‘lgandagina,  tugallan- 
gan  yoki  to ‘liq  tugallangan  hisoblanadi.
Har  bir  ilmiy  fanda  o ‘ziga  xos  mazmun  belgilari,  asosiy 
t u s h u n c h a la r  apparati  ( o ‘rganiladigan  obyektning  asosiy 
qonuniyatlari)  bo ‘ladi.  Har  qanday  ilmiy  fanning  to ‘liqligi 
uning  tushunchalari  ishlab  chiqilganligi  va  doimiyligidan  ibo- 
ratdir.  Yangi  omillarning  vujudga  kelishi,  eskilarining  o ‘zga- 
rishiga  va  yangi  tushunchalarning  vujudga  kelishiga  olib  keladi.
16

---

Jismoniy  tarbiya  nazariyasi  va  uslubiyatining  asosiy  tushun- 
chalari  —  „Jismoniy  madaniyat'1,  ,,Sport“ .  Bu  tushunchalar 
orasidagi  farqni,  o'zaro  aloqasini  osonroq  tushunish  uchun  1- 
chizmaga  murojaat  qilamiz.
1-  chizma. 
Yetakchi  tushunchalarning  o ‘zaro  munosabati.
Jism oniy  m a d a n iy a tn in g   u m u m iy   tu s h u n c h a   ekanligi 
chizmada  ko'rinib  turibdi.  Jismoniy  tarbiya  va  jismoniy  faoliyat 
„Jismoniy  madaniyat"  tushunchasiga  kiradi.  Pedagogik  jarayon 
umumiy  jismoniy  tayyorgarlik,  kasb  jismoniy  tayyorgarligi  va 
sport  tayyorgarligiga  yo'naltirilgan.
„Jismoniy  madaniyat11  tushunchasi  umumiy  „madaniyat" 
tushunchasiga  taalluqlidir.  B oshqacha  aytganda,  jism oniy 
madaniyat  iqtisodiy,  m a’naviy,  siyosiy,  moddiy  madaniyatlar 
kabi  xalq  umummadaniyatining  bir  qismidir.
Jismoniy  madaniyat  jamiyat  moddiy  va  m a’naviy  boylik- 
larining  yig‘indisi  bo ‘lib,  odamlarning  jismoniy  takomillashuvi 
uchun  xizmat  qiladi.
Moddiy  boylik  deganda,  mashg‘ulotlar  uchun  xilma-xil 
sport  inshootlari,  maxsus  asbob-anjom,  mablag'lar,  o d a m ­
larning  jismoniy  takomillashgan  darajasi  (sportdagi  yutuqlar 
ham  kiritiladi):  m a ’naviy  sohada  jismoniy  madaniyat  maxsus 
tarbiya  tizimi  yutuqlari,  jismoniy  tarbiya  tizimini  milliy  g‘oya 
asosida  va  tashkiliy  ta ’minlash  deya  lushunilmog‘i  7дшг