Jismoniy tarbiya nazariyasi va usuliyati

Xarakatni bajara olish (qila bilish) – bu xarakat faoli-yatining xar bir bo‘lagiga o‘quvchining diqqat eotiborini 
to‘plash (konsentratsiyalash) sharti asosida o‘rganilayotgan xarakat fao-liyatidir. 
Xarakterli alomatlari;  – to‘la, bir butun xarakat faoliya-ti tarkibidagi xarakatlarni boshqarish 
avtomatlashmagan xolda bajariladi. Natijada o‘quvchining ongi xarakatning xar bir elementini qanday bajarilishi 
sintezi bilan o‘ta band bo‘lib, ish yuqori darajadagi energiya sarflash xisobiga – iqtisod qilinmay, axamiyatli 
darajadagi charchashga dosh berish xisobiga bajariladi;  
- xarakat vazifasini bajarish usuli stabil emas (takror-lashlarning maromi turlicha). Bu bosqichda xarakat 
vazifasi-ning oson, ko‘p energiya sarflamay xal etish usuli izlanadi. 
- xarakatni qila bilish, xarakat faoliyatini birinchi o‘rganayotganlar chetlab o‘tadigan xatolardan xoli bo‘lgan 
faoliyat emas. To‘ri, malakagacha o‘tish davrining uzunligi, darajasi turlicha va u o‘quvchi qobiliyati, taolim 
uslubining takomil-lashganligi, xarakat faoliyatining to‘la tarkibining oson yoki qiyinligiga va xokazolarga boliq. 
Axamiyati. Xarakatni bajara olish asosan ijodiy izla-nishlar orqali, taqqoslash, solishtirishlar, xarakatni baja-
rish usullarini baxolash, ularni bir butun xarakat faoliyatiga birlashtirish bo‘lib bilim berish uchun katta imkoniyatlarni 

---

ochadi. Xarakatni qila bilish xarakat faoliyatini egallashning shunday darajasiki, xarakteriga ko‘ra u barcha yo‘llanma 
beruvchi mashqlarga tenglashtiriladi. Agarda ular stabillashib qolsa, o‘zlashtirilayotgan xarakat faoliyati malakasining 
shakllani-shida muammolar vujudga kelishiiga sabab bo‘ladi. Maolumki, to‘la xarakat tarkibidan ajratilgan, 
izolyasiyalangan bo‘lak o‘rganilayotgan, to‘la xarakat tarkibiga kirganda maolum o‘zgarish-larga uchraydi.  
O‘rganilgan xarakatni nisbatan doimiy sharoitda tizimli namoyon qila olishini asta sekinlik bilan malakaga 
aylani-shiga olib keladi.