Жисмоний маданият соҳасида илғор хорижий тажрибалар

1.3. Akrobatika mashqlarini yozish
Akrobatika yunononcha “akrobateo” so‘zidan olingan bo‘lib zanjir ustida yuraman, yuqoriga chiqaman degan ma'noni anglatadi.
Akrobatika mashqlarini yozganda, ayrim xususiyatlarni hisobga olib, quyida ko‘rsatilgan qoidalar qo‘llaniladi:
Umumlashtiruvchi yozuv: bu usuldan harakat aniqligi talab etilmaganda, shuningdek, darslik va boshqa dasturlarda faqat gimnastika mashqlarining mazmunini ifodalash (sanab chiqish) zarur bo‘lgan hollardagina foydalaniladi. Masalan, dasturlarda quyidagilarni ko‘rsatish tayanish va tayanishdan bir tomonga va qarama-qarshi tomonga tebranib o‘tishlarni (ularning barcha xillarini ifodalamasdan).
Chizmali tartibda yozib borish mustaqil va yordamchi ahamiyatga ega bo‘lishi mumkin. Chiziq bilan (chiziqchalar) yozish, yarimkonturli va konturli yozuv qo‘llaniladi. Birinchisi eng qulayidir. U ko‘rgazmali va tejamli. Bunday yozuvning qulayligi gimnastikaning kundalik amaliy ishida qo‘l keladi.
Aniq atamali yozuv. Atama qoidalariga amal qilib, har bir mashqni aniq ifodalashni nazarda tutadi.
Qisqartirilgan yozuv. Gimnastika mashqlarini yozaganda qo‘llaniladi. Bunday paytlarda atamalar qisqartirilib yoziladi (ya'ni shartli qisqartmalar qo‘llaniladi).
Mashqlarning soni va hisoblar yaqqol ko‘zga tashlanishi uchun birinchilarini rim raqami, ikkinchilarini esa arab raqamlari bilan ifodalash afzalroq.
Hozir foydalanilayotgan gimnastika atamalarini u yoki bu mashq xususiyatini yorqin ifodalaydigan aniq qisqa so‘zlar - atamalar bilan boyitish zarur. Bunday oson esda qoladigan atamalar yordamida jismoni tarbiya ishlarini yaxshiroq yo‘lga qo‘yish mumkin.
Akrobatik mashqlar atamalari
Dumalash – tayanchga birin-ketin qo‘l tekkizib gavdani aylantirish. Dumalashning quyidagi turlari bor: oldinga dumalash, yonga dumalash, aylanma dumalash, orqaga bukilib dumalash.
G‘ujanak bo‘lish – gavdaning buklangan holati (tizzalar yelkalarga tortilgan, iliklarni tutgan qo‘llarning tirsaklari biqinlarga yopishgan). G‘ujanak bo‘lishning yotib, o‘tirib va cho‘qqayib bajarish kabi turlari bor.
Jihozlarda bajariladigan mashqlarni yozish. Jihozlarda bajariladigan mashqlarni yozganda jihozning nomini yozishdan tashqari quyidagilarni ham ko‘rsatish shart:
Dastlabki holat (osilishdan, tayanishdan) yoki birinchi elementdan oldin bajariladigan harakat.
Harakat yo‘nalishi (chapga, orqaga).
Agar harakatning o‘zidan ko‘rinib turmasa, oxirgi d.h. (osilish, tayanish).