Жисмоний маданият факультети декани Ф.Қаххоров “ ” 012 йил Жисмоний тарбия ва жисмоний маданият факультети кундузги бўлим 5141900-жисмоний тарбия ва жисмоний

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

50 
Х У Л О С А 
Ҳозирги даврдаги илмий тадқиқот ишлари юқори даражадаги ҳужумкорлик ва 
ҳимоявий потенциал билан белгиланади ва бунда ишнинг фаол шакл ва услублари 
мунтазам қўлланилади. Тадқиқотчиларнинг ҳимоядаги ҳаракатлари илгаригидан анча 
ихчам, омилкорлик билан такомиллаштирилган ва самаралироқ бўлиб қолган. Ҳужумда 
ишлатиладиган ўйин воситалари аниқ мувозанатлашган ва ўзаро тўлдириш принципига 
асослангандир.
Илмий тадқиқот иши – кишининг энг қизиқарли иш бўлиб, у ўзининг ҳаракатлари
билан кишини ўзига ром этади. 
Илмий тадқиқот ишлари ҳам барча ишлар каби ўзини техникаси ва тактикаси
билан ажралиб туради. 
Илмий тадқиқот сохаси мутахассислари фикрича, ҳозирги даврда энг кучли 
тадқиқотчилар ўртасида фаолликнинг ҳамда ҳужумда ва ҳимояда техник ва тактик 
ҳаракатлар самарадорлигининг тенглашуви кузатилмоқда. Шу билан бир қаторда 
мусобақалар билан боғлиқ бўлган режимларга хос жисмоний ва психологик ўриқишнинг 
анчагина ортиши, ижрочилик маҳоратининг узлуксиз ва изчил ошиши, ишда қатнашувчи 
барча тадқиқотчининг жўшқинлиги ва эпчиллигининг тараққий этиши, шакллар ва 
схемаларнинг қаттиқлигидаги ўзгаришларни енгиб ўтиш ҳамда тезкор ва кўп ҳолларда 
импровизациялашган ишга ўтилиши яққол ташланади. Бунинг боиси шундаки, ўтган бир 
неча йиллар мобайнида кўпгина кучли ва ўйин йўналиши бўйича бир-биридан фарқ 
қилувчи жамоалар пайдо бўлди. 
Юксак спорт натижаларига эришиш кўп жиҳатдан футболчининг ана шу хилма- 
хил воситаларни қанчалик тўлиқ билишидир. 
Илмий тадқиқот ишлар техникаси яхши билиш тадқиқотчининг ҳар томонлама
тайёргарлик кўриши ва гармоник камол топишдаги ажралмас қисмдир. 
Ҳозирги тадқиқотчидаги техник усуллар ўйин ҳаракатлари тезлиги ва
аниўлигини оширади. 
Битирув малакавий ишда илмий тадқиқот ишда классификацияси ва 
ҳаракатланиш техникаси, майдон ўйинчисини техникасини ва тўпга зарба бериш, тўп
ҳаракатларини хусусиятлари, тўпга калла билан зарба бериш, тўпни тўхтатишларга
катта эътибор бериб, уларни кенг ёритиб беришга харакат килдим. Оз бўлсада 
техникасини ҳар бир қисми майдон ўйинчиси техникасини турларини, тўп ҳарактларини
барчасини юқорида кўрсатиб ўтилди.

---

51 
Хулоса қилиб айтганда тадқиқот ишининг техникаси ва тактикасини ўргатиш 
услубиётида баскетбол техник ва тактик харакатлари яхши ўзлаштиришда: 
1. Ҳозирги даврдаги тадқиқот иши юқори даражадаги ҳужумкорлик ва ҳимоявий 
потенциал билан белгиланади ва бунда ўйиннинг фаол шакл ва услублари мунтазам 
қўлланилади.
2. Жисмоний машқлар инсоннинг ҳаракатланиш амалиётлари бўлиб, булар 
жисмоний тарбия вазифаларини амалга ошириш мақсадида бажарилади. Бошқача қилиб 
айтганда, бу жисмоний тарбия қонуниятларига мувофиқ ташкиллаштирилган одамнинг 
ҳаракатланиш фаолиятидир. 
3. Спорт турларининг аксарият қисмида мусобақалар натижаси ва унинг жараёни 
асосан спортчиниг ҳаракатлари /силжишлари/ ва бунинг ортиши билан белгиланади. 
Бинобарин, мусобақа машқини бажариш тезлиги – бу биринчидан, маҳоратнинг 
интеграл сифат тавсифи бўлса, иккинчидан, бутун машғулот жараёнининг натижавий 
қадами, учинчидан эса ушбу омил мазкур жараённинг асосий мезонидир. 
4.Спортчида иродавий хислатларни тарбиялашда усуллар ва воситалар катта 
аҳамиятга эга. Асосий тарбиявий усул – тушунтириш, ишонтириш усулидир. 
5. Ўйин майдони тўғри тўртбурчак шаклида бўлиб, узунасига 26м, энига 14м 
бўлади. Майдоннинг пропорциясини сақлаган ҳолда кичикроқ майдончада ҳам ўйин ва 
мусобақалар ўтказилади. 
Мини-баскетбол ўйнаш учун майдонда ён ва эн чизиқлар, марказий доира, 
марказий чизиқ, чегараланган чизиқлар, жарима тўп ташлашлар чизиқлари чизилади. 
Жарима чизиқлари шчитнинг юз қисмини майдондаги проекциясидан 4м узоқликда 
бўлиши керак. 
Буларни барчаси баскетбол ўйинида баскетболчиларни техникаси ва тактикасини 
яхши ташкил қилишда баскетболчиларни хар томонлама тайёргарлигини оширишга мисол 
була олади. 

---

52