Jismlarning harakati. Fazo va vaqt darsning maqsadi a

O’quvchilarni baholash. Faol ishtirok etgan o’quvchilar baholanadi. Baholar jurnal va kundalik daftarlarga qo’yiladi.
Uyga vazifa: darslikning 37 – betidagi 4 - 5 – masalani yechib kelish, yangi mavzuga tayyorlanish
16-dars Sana: 7-sinf
Mavzu: Moddiy nuqtaning aylana bo’ylab tekis harakati
Darsning maqsadi:
a) O’quvchilarda aylanma tekis harakat, chiziqli va burchak tezlik haqida tasavvurlar hosil qilish, ularga doir masalalar yechish ko’nikmasini shakllantirish
b) O’quvchilarga ekologik va axloqiy tarbiya berishda hamkorlik qilish, olingan bilimlarni hayotiy voqealar bilan bog’lashga o’rgatish
d) O’quvchilarning tasavvur ko’lamini kengaytirish, fikrlash qobiliyatini rivojlantirish
Darsning turi: yangi bilim beruvchi
Dars uslubi: suhbat, savol – javob, tushuntirish
Dars jihozlari: darslik, aylanma harakatga oid ko’rgazmali qurollar, rasmlar.
Dars rejasi:
1. Tashkiliy qism (2 minut).
2. 0‘tilgan mavzuni suhbatlashish orqali takrorlash (10 minut).
3. Yangi mavzuning bayoni (20 minut).
4. Yangi mavzuga doir masala yechish (10 minut).
5. O’quvchilarni baholash (2 minut)
6. Uyga vazifa berish (1 minut).
Darsning borishi
a) Tashkiliy qism
b) O’tilgan mavzuni so’rash:
1) Galileo Galiley fanga qanday hissa qo’shgan?
2) Yuqoriga tik otilgan jismning harakatini tavsiflab bering
3) Tushish balandligi qanday topiladi?


3. Yangi mavzu bayoni:

Soat millarining harakatini, tekis harakat qilayotgan velosiped yoki avtomobil g’ildiragining harakatini aylanma tekis harakat deyish mumkin.

Agar moddiy nuqta aylana bo’ylab ixtiyoriy teng vaqtlar orasida teng yoylarni bosib o’tsa, bunday harakat aylanma tekis harakat deyiladi.
Moddiy nuqtaning aylana bo’ylab harakati deganda aylanma harakat qilayotgan jismning biror nuqtasi ko’zda tutiladi. Masalan, soat milining ma’lum bir nuqtasini aytaylik, uchini moddiy nuqta deb qarash mumkin. Velosiped yoki avtomobil g’ildiragining o’qidan ma’lum bir uzoqlikdagi nuqtasini ham moddiy nuqta deb olsa bo’ladi. Bunda g’ildirakning aylanma harakati yerga nisbatan emas, balki velosiped yoki avtomobil korpusiga nisbatan qaraladi.
Jism aylanma harakatda ma’lum ∆t vaqt davomida ∆s uzunlikdagi yoyni bosib o’tadi.
Aylanma tekis harakat qilayotgan jismning vaqt birligida bosib o’tgan yoy uzunligi bilan o’lchanadigan kattalik chiziqli tezlik deb ataladi: