Ájiniyaz atindaǵi Nókis mámleketlik

3-súwret. Aǵashtıń túrleri hám teksturası.
Hár qanday aǵashtıń paydalanılıwı onıń fizikalıq hám mexanikalıq qásiyetlerine, paydalanılıw shárayatına, muǵdarına baylanıslı boladı. Texnikanıń rawajlanıwı nátiyjesinde aǵash materiallardan paydalanıw tarawında barqulla ózgerisler júz bermekte. Aǵash tiykarǵı qurılıs materialı esaplanadı. Qurılıs imaratlarında jıynalmalı temir beton konstrukciyalarınıń paydalanılıwı aǵashqa bolǵan mútájlikti biraz azaytadı. Soǵan qaramastan, cellyuloza sanaatında da aǵash házirgi waqıtta tiykarǵı material esaplanadı.
Sonıń menen birge, ayırım aǵashlardıń xojalıqtaǵı áhmiyeti artıp barmaqta. Aq qayın jaqın jıllarǵa shekem tek otın sıpatında paydalanılıp kelingen bolsa, házirgi kúnde faner islep shıǵarıw kárxanalarında hám sanaattıń basqa tarawlarında qımbat bahalı material esaplanadı.
Ósip turǵan tereklerdiń túrin olardıń qabıǵına, shaqalarınıń dúzilisine hám japıraqlarına qarap ajıratıwǵa boladı. Qurılıs hám aǵash ustashılıǵında paydalanılatuǵın qada, bórene hám taxtay halındaǵı aǵash materiallarınıń túri olardıń reńine, tábiyǵıy gúline, iyisine, tawlanıwına qaray anıqlanadı.


1.2 Ásbap-úskeneler, maslamalar hám olardan paydalanıw.
Aǵashqa islew beriwde qol ásbaplarınan paydalanıw texnologiyası.
Aǵashtan hár túrli buyımlar soǵıw ushın aǵash materiallardı ólshew hám rejelew kerek boladı. Bunıń ushın arnawlı ásbaplardan paydalanıladı.
Ólshew dep aǵash materialınıń ólshemlerin hám formasın anıqlawǵa aytıladı. Bul ásbaplarǵa sızǵıshlar, metr, ruletka, múyeshli sızǵıshlar, marker hám ólshew úlgileri kiredi.
Ólshew úlgileri birdey buyımdı kóp etip soǵıwda qollanıladı. Ól shew úlgisi birdey uzınlıqtı kóp márte ólshew ushın kerekli shamada soǵılǵan reyka, tayaqsha yamasa sol sıyaqlılardan ibarat. Tayar buyımnıń úlgisinen de paydalanıwǵa boladı.
Pıshqılar
Pıshqılar aǵash materiallarınan buyımlar soǵıwda aǵashtı hár túrli baǵdarlarda kesiw jumısların orınlaw ushın isletiledi. Bunda aǵashtı kesesine, uzınına, hár túrli qıyalıqta da hám hár túrli qıysıq sızıqlar boylap kesiledi. Bul jumıslar tiykarınan hár túrli pıshqılardıń járdeminde orınlanadı. Bul pıshqılar dúzilisine qaray qol kúshi menen paydalanılatuǵın, elektr hám shınjırlı pıshqılarǵa bólinedi. Aǵashtan basqa materiallardı pıshqılaw ushın arnawlı pıshqılar paydalanıladı.
Pıshqılar qol pıshqı (dáste pıshqı), eki adam birgelikte paydalanatuǵın jarǵı hám taxtabur pıshqılarǵa bólinedi. Pıshqılardıń túrleri kóp bolıp, olardıń tiykarǵı bólimi polattan islenedi. Pıshqı denesiniń uzın tárepiniń qasınan tis shıǵarıladı. Pıshqı denesiniń uzınlıǵına qaray uzın hám qısqa, qalıńlıǵına qaray qalıń hám juqa, keńligine qaray keń, tar, jińishke hám qıl pıshqı túrlerine bólinedi. Tisiniń dúzilisine qaray bir tárepke pıshqılaytuǵın, eki tárepke pıshqılaytuǵın jáne tisiniń úlkenligine qaray iri, orta, mayda tisli pıshqılarǵa ajıratıladı. Bul pıshqılar faner hám aǵashtan hár qıylı formadaǵı buyımlardı pıshqılaw ushın paydalanıladı.