Jigar sirrozi

Kasallik asoratlariga qarshi kurashish. l. Qizilo‘ngach va oshqozondan qon ketishini to‘xtatish: a) qon quyish, vikasol, kalsiy xlorid, E—aminokapron kislotani tomirga yuborish;

b) asosiy katta vena tomirida bosimni pasaytirish uchun venaga l00—200 ml 5% glukozada pituitrin yoki vazopressin yuboriladi; d) kasallikning har xil belgilariga qarab—garmonlar va jrrohlik yo‘li bilan davolanadi; e) sanatoriya-kurortda davolash. Jarayon dekompensatsiya davrida sanatoriya-kurortda davolanish qat'iyan man qilinadi.

Kaxallik oqibati. Jigar sirrozi batamom tuzalmaydi, lekin sekin-asta davom etishi mumkin.

Kaxallikning oldini olish. Avvalo kasallikning kelib chiqish sabablarini yo‘qotish, surunkali gepatit va jigarning yog‘ bosgan distrofiyasini o‘z vaqtida davolash, sirroz avj olishini to‘xtatish va asoratlarining oldini olish kerak.

Jigar kasalliklarida behushlik (enxefalopatiya) va koma. Jigar kasalliklari modda almashinuvining har xil buzilishi natijasida (ayniqsa, azotli birikmalarning metabolizmi) bosh miya faoliyatining buzilishi (ensefalopatiya) ga va jigar faoliyatining buzilishi (koma) ga olib keladi. Bu o‘zgarishlar 2 xil bo‘ladi:

l) ichki (jigar to‘qimasi yoki jigarning halokati);

2) tashqi jigar to‘qimalarining halokati (jigar vena qon sistemasi, uning bosimining oshishi, jigar katta vena qon tomiri sistemasi orqali umumiy qon aylanishiga har xil zaharli moddalarning tushishi) bilan bog‘liq.

Bosh miya faoliyatining buzilishi — ensefalopatiya ko‘pincha jigar hujayralari faoliyatining buzilishi, ayniqsa, gepatotsitlarning halokati natijasida paydo bo‘ladi. Jigar sirrozi kasalligida bosh miya faoliyatining buzilishiga olib keluvchi sabablar: ichkilik ichish, jigar va miyaga zararli ta'sir qiluvchi dorilar, sil kasalligida ishlatiladigan uyqu dorilar, og‘riq qoldiruvchi dorilar. Narkoz berish, operatsiya, ayniqsa, jigarda anastomoz hosil qilish. O‘tkir va surunkali yuqumli kasalliklar, oshqozon va ichakdan qon ketishi, ovqatda oqsil moddasining ko‘p bo‘lishi. Qorin bo‘shlig‘idan ko‘p suyuqlik chiqarish. Siydik haydaydigan dorilarni noo‘rin qo‘llash. Bosh miya faoliyatining buzilishida (ensefalopatiya) jigar faolligining keskin susayganligi tufayli qonda paydo bo‘lgan zaharli moddalar sababchidir. Jumladan, ammiak, aromatik aminokislotalar, metionin, merkaptan hamda fenol va indolning birikmalari. Bemorlarda ensefalopatiya bo‘lganda bu kimyoviy zaharli moddalarning miqdori bemor qonida ko‘- payganligi aniqlangan. Bular markaziy nerv sistemasiga zaharli ta'sir ko‘rsatadi. Ammiak yo‘g‘on ichakda hosil bo‘ladi. Jigarda esa ammiakdan mochevina paydo bo‘ladi va siydik orqali chiqariladi. Jigarning metabolit funksiyasi buzilganda ammiakning miqdori qonda oshib ketadi (gi perammoniemiya). Chunki ichaklardan kelayotgan qon jigarda sirroz bo‘lgani uchun boshqa anastomozlar orqali jigardan o‘tmay katta qon aylanishiga tushadi. Shunday qilib, ammiak bosh miya hujayralarini zaharlaydi. Jigar sirrozining 90% ida rivojlangan ensefalopatiyaning og‘iryengillik darajasi qondagi ammiakning miqdoriga bog‘liq bo‘lgan (A.S.Loginov, l987).