Javodbek yo q ubo V ergash hayitboyev huquqshunoslik

1) 
Mehnat sohasida tashkiliy boshqaruvga oid munosabatlarda,
o d a td a , ish beruvchi bilan m e h n a t ja m oasi, ka sa b a uyushmasi yoki 
xodim larning b o sh q a vakillik organlari o 'rta s id a kelib chiqadigan 
m u n o s a b a tla r aks etadi.
A m a l d a g i q o n u n c h i l i g i m i z g a b i n o a n , m e h n a t j a m o a l a r i
m e h n a tg a oid ijtimoiy m u n o s a b a t l a r n i n g subyekti h iso b lan ad i. 
M e h n a t k o d e k s i n i n g 1 9 - m o d d a s id a k o 'r s a t i l g a n i d e k , m e h n a t
jam o asin in g h u q u q va burchlari, uning vakolatlari, ularni amalga 
oshirish tartibi va shakllari q o n u n h a m d a boshqa norm ativ hujjatlar 
bilan belgilanadi. Bu h a q d a d arslik n in g tegishli b o b id a batafsil 
m a ’lum ot beriladi.
96
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

K eyingi y illa rd a 0 ‘z b e k is to n R e s p u b lik a s i m e h n a t q o n u n -
chiligida «X odim lar va ish beruvchilarning vakilligi» deb nom langan 
yangi i n s titu t t a r k i b to p d i. M e h n a t k o d e k s in in g III b o b i shu 
m a s a la g a b a g 'i s h l a n g a n . K o d e k s n i n g 2 0 - m o d d a s ig a m u v o fiq , 
xodim lar va ish beruvchilarning vakillik organlariga m eh n atg a oid 
m u n o s a b a t l a m i n g su b y e k ti sifa tid a q a r a la d i. K o d e k s n i n g 21- 
m oddasiga k o ‘ra, korxonadagi kasab a uyushmasi va uning saylab 
q o ‘yilgan organi yoki xodim lar to m o n id a n saylanadigan b o sh q a 
organlar m eh n at m unosabatlarida xodim larning m anfaatlarini ifoda 
etishda vakil b o i i s h i va bu m an faatlarn i him oya qilishi mum kin. 
M a z k u r o r g a n n i saylash ta rtib i, unin g v a k o la tla ri, m u d d a ti va 
tarkibini m e h n a t jam o a sin in g um um iy yig‘ilishi (konferensiyasi) 
belgilaydi. Y a ’ni vakillik qilish h a m d a ularning manfaatlarini himoya 
etishni ishonib topshirishlari m u m k in b o i g a n organni xodim larning 
o ‘zi belgilaydi.
Ish b e r u v c h in in g vakillik o r g a n in i tuzishi, u n in g faoliyati, 
m aqsadlari va huquqlari M e h n a t kodeksining 28-m oddasida bayon 
etilgan.
U n d a asosan, k orxona, m uassasa va tashkilotlarda m ehnatning 
s h artlarin i jo r iy etish, j a m o a s h a rtn o m a s i va kelishuvlariga oid 
m a s a l a l a r n i h a l qilish, k o r x o n a n i i j t i m o iy - iq tis o d iy j i h a t d a n
rivojlantirish, m e h n a t nizolari yuzasidan xodim lar m an faatlarin i 
himoyalash, k orxona va uning mulkiy manfaatlarini ifoda etish orqali 
ijtim oiy sheriklikni a m a lg a o shirish, x o ‘ja lik va m e h n a tg a oid 
m u n o sa b a tla r sohasida ish beruvchining huquqlarini him oya qilish 
k o 'z d a tutilgan.
D e m a k , t a s h k iliy b o s h q a r u v g a o id m u n o s a b a t l a r m e h n a t
h u q u q in in g asosiy pred m eti — ijtim oiy m e h n a tg a oid m u n o s a ­
batlarga k o 'm a k d o s h sifatida xizmat qiladi.