|
2-§. M a ’muriy huquq manbalari
M a ’muriy h u q u q m an b alari b o i i b , o ‘zida m a ’muriy huquqiy
n o r m a la r n i ifoda etgan d av la t h okim iyati va d av la t b o sh q a ru v i
organlarining (ayrim hollarda boshqa davlat organlarining) aktlari
h is o b l a n a d i . Bu n o r m a l a r q o n u n l a r d a , vakillik o r g a n l a r i n i n g
norm ativ hujjatlarida, Prezident farm onlarida, Vazirlar M a h k a m a si
q arorlarida, vazirlik va davlat qo'm italari, hokim larning norm ativ
ak tlarid a n am o y o n b o i a d i .
Boshqa h u q u q sohalari singari m a ’muriy h uqu q n in g ham asosiy
manbasi b o i i b 0 ‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi hisoblanadi.
X u s u s a n , K o n s titu ts iy a g a b in o a n d a v la t b o s h q a r u v i o r g a n la ri
tizimiga rahbarlik qiluvchi organ bu — 0 ‘zbekiston Respublikasi
V azirlar M a h k a m a sid ir. K onstitutsiyaning 89-m oddasiga bin o an
O 'z b e k isto n Respublikasi Prezidenti O 'z b e k isto n R espublikasida
d a v la t va ijro etuvchi h o k im iy a t b o s h lig 'id ir, d e b belg ilan g an .
K o n s titu ts iy a n in g 9 8 -m o d d a s id a esa, O 'z b e k is to n R esp u b lik asi
V azirlar M a h k a m a s in in g K onstitutsiyaviy h u q u q iy m a q o m i o 'z
o 'rn in i egallagan. K onstitutsiyaning X X I bobi esa mahalliy davlat
hokim iyati asoslariga bag'ishlangan.
O 'zbekiston Respublikasining M a ’muriy javobgarlik to'g'risidagi
Kodeksi h a m m a ’muriy h u q u q m anbalari tizimida alohida o'r in n i
e g a lla y d i. Z e r o , u n d a m a ' m u r i y h u q u q b u z a r l i k t u s h u n c h a s i .
m a ’m u riy ja v o b g a rlik tu sh u n ch asi va turlari, m a ’m u riy n o rm a -
larning h a ra k a t qilishi, m a ’muriy ishlarni k o 'r ib chiqishga vakolatli
o r g a n l a r , u l a r n i n g f a o l i y a t y o 'n a l i s h i va v a k o l a t l a r i d o ir a s i
to'g'risidagi qo id alar o 'z o 'rn in i topgan.
M a ’muriy h u q u q m an b alarig a O 'zb ek isto n Respublikasi H av o
K o d e k si, B o jxona K o d e k si, Soliq K o d e k si va b o s h q a h u q u q iy
norm ativ aktlarni kiritishimiz mum kin.
M a ’m uriy h u q u q m a n b a la rig a Oliy Majlis to m o n id a n qab u l
qilingan q a to r qonunlam i kiritishimiz mumkin. Xususan, O'zbekiston
R espublikasining 1992-yil 4 -yanvarda q abul qilingan «O 'z bekiston
50
www.ziyouz.com kutubxonasi
Respublikasida mahalliy davlat hokimiyat organlarini qayta tashkil
etish t o ‘g ‘r is id a » g i10, 0 ‘z bekiston R e sp u b lik a sin in g 1993-yil 2-
sentabrdagi «M ahalliy davlat hokim iyati t o ‘g ‘r i s i d a » g i " , 0 ‘zbe
kiston R espublikasining 2002-yil 12-dekabrdagi « F u q a ro la rn in g
m u r o j a a t l a r i t o ‘g ‘r i s i d a » g i i;: q o n u n h u jja tla r i va b o s h q a l a r n i
kiritishimiz m umkin.
M a ’m u r i y h u q u q m a n b a l a r i g a s h u n i n g d e k , 0 ‘z b e k i s t o n
R e s p u b lik a s i P rezid e n tin in g , V a z irla r M a h k a m a s i , v azirliklar,
d a v l a t q o ‘m i t a l a r i , m a h a lliy h o k i m i y a t o r g a n l a r i t o m o n i d a n
chiqarilgan a k tla r h a m m a ’m uriy h u q u q n in g m a n b a la ri q a to rig a
kiradi.
M a ’m uriy huquq tizim i
asosan, ikkiga b o iin a d i:
1) U m u m iy qism — davlat boshqaruvining b a rc h a sohalarini
q a m ra b oluvchi norm alarni o ‘z ichiga oladi. M a ’muriy huqu q n in g
um um iy qismi tarkibida quyidagi n o rm a la r ajralib turadi:
-
davlat boshqaruvi x u su siy a tla r ini belgilovchi ham da davlat
boshqaruvi tam oyillarini m ustahkam lovchi norm alar;
- davlat boshqaruv organlarining huquqiy maqomini, faoliyatining
shaklini belgilovchi norm alar;
- davlat xizm a tin i tartibga soluvchi normalar;
-
boshqariluvchi obyektlarning m aqom ini belgilovchi normalar;
- j a m o a t ta s h k ilo tla r in in g h u q u q iy m a q o m i to ‘g ‘r is id a g i
norm alar;
- fuqarolarning huquqiy m aqom i to ‘g ‘risidagi normalar;
- d a v la t b o sh q a ru v id a ish o n tirish va m a jb u rla sh c h o ra la ri
to ‘g ‘risidagi normalar;
- davlat boshqaruvida qonunchilikni ta 'minlash usuli to ‘g ‘risidagi
normalar;
2)
M a x s u s q is m — m a ’lu m b ir s o h a d a h a r a k a t q ilu v c h i
n orm alarni o ‘z ichiga olib quyidagilardan iborat:
-
rejalashtirish, moliva, bank-kredit, soliq, hisob-kitob sohalaridagi
va tarm oqlararо faoliyatning boshqa sohalaridagi davlat boshqaruvini
tartibga soluvchi normalar;
- x a lq x o ‘ja lig i, ijtim o iy -m a d a n iy qurilish va m a 'm u riy-siyo siy
f a o l i y a t s o h a s id a g i d a v la t b o s h q a r u v in i ta r tib g a s o lu v c h i
norm alar.
10 O 'z b e k isto n R espublikasi Oliy K engashining A x b o ro tn o m asi. 1992,3-son, 146-m.
11 O 'z b e k isto n R espublikasi Oliy K engashining A x b o ro tn o m asi. 1 9 9 3 ,9-son, 320-m.
12 O 'z b e k isto n R esp u b lik asi O liy M ajlisin in g A x b o ro tn o m a si. 2003, 1-son, 140-m.
51
www.ziyouz.com kutubxonasi
Do'stlaringiz bilan baham: |
