Javodbek yo q ubo V ergash hayitboyev huquqshunoslik

O 'z b e k is to n R e s p u b lik a s i V a zirla r M a h k a m a s i.
V a z i r l a r
M a h k a m a s i , y a ’ni O ' z b e k i s t o n R e s p u b l i k a s i h u k u m a t i ijro
etu v c h i h o k i m i y a t v a k o l a t l a r i n i a m a lg a o s h ir a d i, ijro o r g a n l a r i
tiz i m i g a b o s h c h i l i k q i l a d i va u l a r n i g f a o l i y a t i g a r a h b a r l i k
q i l a d i . S h u n i n g d e k , V a z i r l a r M a h k a m a s i i q t i s o d i y o t n i n g ,
ijtim oiy va m a 'n a v i y s o h a n in g s a m a r a li fa o liy a tig a r a h b a r l i k n i , 
O ' z b e k i s t o n R e s p u b l i k a s i q o n u n l a r i , O liy M a jlis q a r o r l a r i ,
O 'z b e k i s t o n R e s p u b lik a s i P r e z id e n tin in g f a r m o n l a r i , q a r o r l a r i
va f a r m o y i s h l a r i ijro sin i t a ’m in la y d i. U n i n g h u q u q i y h o la ti 
a s o s la r i, t a r k i b i , s h a k l l a n i s h t a r t i b l a r i O ' z b e k i s t o n R e s p u b ­
lik a s in in g K o n s t i t u t s i y a s i (2 0 -b o b ), O 'z b e k i s t o n R e s p u b lik a s i 
V a z irla r M a h k a m a s i t o 'g ' r i s i d a g i 2003-yil 2 9 - a v g u s td a g i yangi 
ta h r i r d a g i q o n u n i va b o s h q a n o r m a t i v - h u q u q i y h u jja tla r i bilan
b e lg ila n g a n .
V a z i r l a r M a h k a m a s i n i n g raisi K o n s t i t u t s i y a g a m u v o f i q , 
O 'z bekiston Respublikasi hukum atining faoliyatiga rahbarlik qiladi 
h a m d a uning o 'z v akolatlarini sam arali am alga oshirishi uchun 
c h o r a la r k o 'r a d i.
H u k u m a tn i O 'z b e k is to n R espublikasining Bosh vaziri, Bosh 
vazirning birinchi o'rinbosari va o'rinbosarlari, vazirlar, O'zbekiston 
Respublikasi d avlat qo'm italarin in g raislari, boshqa davlat xo'jalik 
boshqaruv organlarining rahbarlari tarkibida Respublika Prezidenti 
s h a k lla n tira d i va Oliy M ajlis tasd iq lay d i (V azirlar M a h k a m a s i 
to'g 'risidagi q o n u n n in g 4-moddasi).
O'zbekiston Respublikasi Bosh vazirini Prezident parlamentining 
roziligi bilan tayinlaydi. H u k u m a t n i n g b o s h q a a ’zo larin i ham
Prezident tayinlaydi. Bosh vazir V azirlar M a h k a m a s in in g ishini 
ta s h k il e ta d i, o ' r i n b o s a r l a r i o ' r t a s i d a v a z ir la r n i ta s d i q l a y d i , 
O'zbekiston Respublikasi Prezidentining topshirig'i bo'yicha xalqaro 
m u n o s a b a tla r d a O 'z b e k is to n R esp u b lik asi h u k u m a tin in g vakili 
b o ' l i b x a l q a r o m u n o s a b a t l a r d a s h a r t n o m a l a r va b i t i m l a r n i
imzolaydi, davlat va xo'jalik boshqaruvi masalalari bo'yicha qarorlar 
qab u l qiladi, V azirlar M a h k a m a s i raisining to p sh irig 'i b o 'y ic h a
h u k u m a t faoliyatini tashkil qilish va unga rahbarlik qilish bilan 
b o g 'l i q b o s h q a f u n k s i y a l a r n i b a j a r a d i ( V a z i r l a r M a h k a m a s i
to'g 'risidagi qonun n in g 15-moddasi).
55
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

H u k u m a t a ’zolari b o sh q a h a q t o ‘lanadigan lavozimlarni egallay 
yoki tadbirkorlik faoliyati bilan s h u g 'u llan a olmaydilar. H u k u m a t 
a ’z o la ri a y n a n b ir v a q t d a v a k illik o r g a n i n i n g d e p u t a t i b o ' l a
olmaydilar.
H u k u m a t faoliyati am a ld a jam iy at hayotining b a rc h a to m o n - 
l a rin i q a m r a b o la d i. U n i n g f a o l i y a t i d a g i a s o s iy y o ‘n a l i s h l a r
( f u n k s i y a l a r i ) K o n s t i t u t s i y a n i n g 9 8 - m o d d a s i d a b e l g i l a n g a n . 
H u k u m a t:
- 0 ‘zbekiston Respublikasi iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanishining 
asosiy yo'nalishlarini ishlab chiqadi va ularning am alga oshirilishini 
tashkil qiladi;
- Oliy Majlisga 0 ‘zbekiston Respublikasi byudjetining asosiy 
k o ‘rsatkichlarini va uning bajarilishi haqidagi hisobotni taqdim etadi, 
byudjetning bajarilishini t a ’minlaydi;
- Oliy Majlisga qonunlarning loyihalarini kiritadi va q o nunlam ing 
bajarilishini t a ’minlaydi;
- qonunchilik tashabbusi huquqini am alga oshiradi;
- vazirliklar, d a v la t q o 'm i t a l a r i h a m d a b o s h q a m a rk a z iy va 
m a h a lliy ijro e tu v c h i o r g a n la rn in g h a m k o rlig in i t a ’m in lay d i;
- v ilo y a tla r va T o s h k e n t s h a h ri h o k im la r in in g O 'z b e k i s t o n
Respublikasi qo n u n larig a zid keluvchi qarorlari va farmoyishlarini 
b e k o r qiladi yoki am al qilishini to 'x ta tib qo'yadi;
- zimmasiga Konstitutsiya, qonunlar va Prezident farmonlari bilan 
yuklatilgan b o sh q a funksiyalarni bajaradi.
H u k u m a t O ' z b e k i s t o n R e s p u b l i k a s i n i n g K o n s t i t u t s i y a s i ,
qonunlari, Prezident farmonlari, boshqa norm ativ-huquqiy hujjatlar 
asosida va ularni bajarish m a q sad id a O 'z b e k isto n Respublikasining 
b u t u n h u d u d i d a b a r c h a o r g a n l a r , k o r x o n a l a r , m u a s s a s a l a r ,
tashkilotlar, m a n sa b d o r shaxslar va fuqarolar uchun bajarilishi shart 
b o 'lg a n q a ro rla r va farm oyishlar chiqaradi.
Prezident h u k u m a t majlisida raislik qilish huquqiga ega.
H u k u m a t Prezident vakolatlari m u d d a ti doirasida am al qiladi 
h a m d a y a n g i s a y l a n g a n O liy M a jlis o l d i d a o ' z v a k o l a t l a r i n i
topshiradi.
M a rka ziy ijro etuvchi organlar.
Ijro etuvchi hokim iyat organlari 
ta r k i b i g a h u k u m a t b ila n bir q a t o r d a m a x s u s v a k o la tli d a v la t 
organlari — ta r m o q yoki ta rm o q la r a r o funksiyalarni bajaruvchi 
organlar kiradi. Ularning tuzilishini Respublika Prezidenti belgilaydi.
Hozirgi v aq td a O 'z b e k is to n d a ijro etuvchi hokim iyat m arkaziy 
organlarining tashkiliy-huquqiy shakllariga quyidagilar kiradi:
- vazirliklar;
56
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

- davlat q o in ita la ri:
- qo'm italar, departam entlar, agentliklar. shuningdek, respublika 
vazirliklari, davlat q o ‘mitalari qoshidagi boshqa davlat boshqaruv 
organlari (umumlashtirilgan holda ular idoralar deb ataladi):
- q o 'm ita , bosh b o sh q a rm a , komissiya. agentlik va h u k u m a t 
t a r k i b i g a k i r m a y d i g a n b o s h q a r e s p u b l i k a d a v l a t b o s h q a r u v
organlari.
Ijro etuvchi hokim iy atn in g b a rc h a m arkaziy organlari huku- 
m atga qarashlidir. H u k u m a t vazirliklar, d avlat q o 'm italari, boshqa 
m arkaziy va mahalliy ijro organlarining hamkorligini t a ’minlaydi.
Vazirlar M ahkam asi viloyatlar va Toshkent shahri hokimlarining 
O 'z b e k is to n Respublikasi q o n u n la rig a zid keluvchi q a ro rla ri va 
farmoyishlarini bek o r qiladi yoki to 'x ta tib qo'y adi.
Vazirlar M ah k am asi h u k u m a t tarkibiga kirmaydigan markaziy 
ijro etuvchi o rg a n la rin in g rah b a rla rin i lavozim iga tayinlaydi va 
lavozimidan ozod etadi, shuningdek, vazirlar, davlat qo'm italarining 
raislari. h u k u m a t ta rk ib ig a k irm a y d ig a n m a rk a z iy ijro etuvchi 
o r g a n l a r r a h b a r l a r i n i n g ta q d i m n o m a s i g a m u v o fiq , re s p u b lik a
idoralarining rahbarlarini va ularning o'rinbosarlarini lavozimiga 
tayinlaydi va lavozim idan ozod etadi.
Vazirliklar, davlat qo 'm italari va markaziy ijro etuvchi organlar 
faoliyatining huquqiy asosini, respublika qonunlari bilan bir qatorda, 
Prezident va h u k u m a tn in g n o rm a tiv -h u q u q iy hujjatlari, m axsus 
nizomlar tashkil qiladi.
U la rn in g h a r biri to 'g 'r is id a g i nizom ni V azirlar M a h k a m a s i 
tasdiqlaydi. H u k u m a t, shuningdek, respublika idoralarining faoliyat 
sohasi. vakolatlari va javobgarligini belgilaydi.
Ijro etuvchi hokim iyatning m arkaziy organlari o 'z funksiyalari 
va vakolatlarining tabiatiga k o 'r a , m uayyan xususiyatlarga ega.