Javodbek yo q ubo V ergash hayitboyev huquqshunoslik

xuddi shu m arkadagi ( modeldagi, artikuldagi) sifati tegishli
darajada bo'lgan tovarga almashtirishni;
- x a rid n arxin i tegishlicha q a y ta hisoblangan holda boshqa
markadagi sifati tegishli darajada bo 'Igan tovarga almashtirishni;
- tovarning kam chiliklarini tekinga b a rta ra f etishni y o k i sotib
oluvchi yo x u d uchinchi shaxs tovarning kamchiliklarini bartaraf etish
uchun qilgan xarajatlarning qoplanishini;
- xarid narxining mutanosib ravishda kamaytirilishini;
- ко 'rilgan za ra r о ‘m in i qoplangan holda shartnom a bekor
qilinishini;
T o v a r uchun t o 'la n g a n pul summasini sotib oluvchiga qaytarish 
vaqtida un d a n to'liq yoki qism an foydalanilganligi, to v a r ko'rinishi 
yo'qolganligi yoki b o sh q a sh u n g a o 'x s h a s h h o la tla r tufayli to v a r 
qiym ati q a n c h a p asay g an b o 'ls a h am , sh u n ch a su m m a n i ushlab 
qolishga haqli emas. U s h b u q o id a sotib oluvchining m a n fa a tla ri 
q o n u n d a q a y d a r a j a d a h im o y a q ilin g a n lig id a n d a l o l a t beradi. 
T o v a r n i a l m a s h tir is h d a u n in g n a rx id a g i fa rq n i q o p la s h , x a rid
narxining pasayishi va sifati tegishli d a r a ja d a b o 'lm a g a n tovarni 
qay tarish b o 'y ic h a qilgan x arajatlarn i qo p lash tartibi 1997-yil 1- 
m a r t d a n a m a lg a kiritilgan O 'z b e k is to n R esp u b lik asi F u q a r o lik
K o d e k s i n i n g 4 3 5 - m o d d a s i d a b elg ila b q o 'y i l g a n . Y a ’ni, t o v a r
narxini q a y ta d a n h isob-kitob qilishga uning sifati tegishli da ra ja d a
89
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

b o 'l m a g a n ta q d ir d a g in a y o 'l q o 'y ila d i. Sifati tegishli d a r a j a d a
b o 'l g a n to v a r a lm a s h tirilg a n d a , u n in g narxi q a y ta h is o b -k ito b
qilinm aydi.
Sotib oluvchi sifati tegishli d a ra ja d a b o 'lm a g a n tovarni sifatli 
tovarga yoki xuddi shunday, biroq o'lchami, andazasi, navi va boshqa 
b e lg ila r i o ' z g a c h a b o ' l g a n sifati teg ish li d a r a j a d a g i t o v a r g a
almashtirishni talab qilishga haqli. T alablarning turlicha bo'lishiga 
q a ra b , Fuqarolik Kodeksining 434-m oddasida tegishlicha qoidalar 
n azarda tutilgan. Xuddi shunday tovar bilan almashtirish yuz bergan 
t a q d ir d a , sotib oluvchiga yetk azilg an z a r a r u n g a sifati tegishli 
d a r a j a d a b o 'l g a n s h u n g a o 'x s h a s h to v a r n i b e ris h y o 'l i b ila n
qoplanadi.