39.Эллинизм маданияти ва унинг ўзига хос хусусиятлари ва Ўрта Осиёга ёйилиши. Эллинизм маданиятини қадимги аждодларимиз маданиятига таъсири. Эллинизм маданияти деб буюк саркарда Македониялик Искандар босиб олган ва ундан сўнг ташкил топган эллин давлатлари ҳудудида шаклланган маданиятга айтиладщи. Эллинизм маданияти Грек маданияти билан маҳаллий маданиятнинг аралашувига айтилади. Буюк саркарда Александр Македонский (мил.авв.356-323 йй). Отаси Филипп П. Вафотидан кейинги йилларда отаси даврида амалга ошмай қолган Шарққа юришни бошлайди ва бир қанча шаҳар давлатларини ва ўша даврдаги йирик Аҳмонийлар империясини тугатади ва ўзининг империясини тузади. Аммо, мил.авв.323-йилда тўсатдан вафот этади ва у асос солган империяси ўрнида эллин давлатлари ташкил топади. Булар:Птоломейлар, салавкийлар,Юнон-Бақтрия,Парфия подшоликлари, Македония ва Юнонистон кабилар бўлиб, уларда ўз даврининг юксак маданияти шаклланди ва кейинги давр Шарқ ва Ғарб маданий-маънавий ривожи учун муҳим роль ўйнайди. Хусусан бу маданият қадимги Турон заминига ҳам таъсир қилди.Ўша даврда Юнонистондан илм-маърифат яъни Юнон олимлари ва файласуфларининг асарлари ҳамда қарашлари кириб келди. Яна ўша даврдаги олимларнинг мамлакатлараро алманишини содир бўлди, ўша давлатлар ўртасида савдо-сотиқ соҳасида ҳам алоқалар ривожланди. Умуман олганда эллин маданияти Антик даврдаги маданият бўлиб, ми.авв. 1V ва мил.авв. II асрларда ўз ифодасини топган бўлсада, кейинги давр хусусан илк ўрта асрлар шаҳар давлатлар ривожига ҳамда илк шарқ уйғониш даври маъданий ривожига тамал тоши бўлди дейиш мумкин.
40.Фарғона водийсида илк давлат тузилмасининг шаклланиши. Довон давлати. Хитой манбаларидан бу давлатнинг Кангюй деб аталгани маълум. Мил.авв .Ш асрда унга саклар асос солишган. Канг давлатининг пойтахти Кангдез бўлиб, унга мил.авв. Ш асрда асос солинган. Хитой тарихчилари бу шахарни Битян деб аташган. Канг давлатининг асосий шахарлари Сирдарё сохиллари бўйлаб жойлашган эди. Мил.авв. П аср охирида Канг кабилаларининг энг кудратли давлат бирлашмасига айланади. Бу давлат етти аср яшади. Утрок ва ярим утрок хаёт кечирганлар Дехкончилик, богдорчилик, хунармадчилик. Марказий шахарлари иккита эди. Уларнинг хукмдорлари ёзни Утрорда, кишловни эса Кангда утказганлар. Маданият ва санъат юксак даражада ривож топган. Довон давлати хакида тарихий фактлар мавжуд эмас. У тахминан мил.авв. Ш асрларда ташкил топган. Маълумотлар Хитой йилномаларида учрайди. Айнан шу хитойликлар бу давлатни Довон деб аташган. Баъзи маълумотларда эса бу давлат Паркана (Фаргона) деб аталган. Мил.авв. II аср да Фаргонада 300минг ахоли яшаган. Улар асосан Хитойга сомовий отлар чиқарилган. Вохада 70та шахар булган, пойтахти Эрши шахри булган. Дехкончилик, хунармандчилик ва косибчилик ривожланган. Узумчилик. Хитой билан урушлар. Урта Осиё худудлари эфталийлар кули остида бирлашгач, кадиги Фаргона давлати хам уз мустакиллигини йукотди ва Эфталийлар давлати таркибига кирди.
Do'stlaringiz bilan baham: |