Java dasturlash tilida eng oddiy dastur

2.2. Inkopsulatsiya, polimorfizm va meros.

Jarayonli dasturlash konsepsiyasini ma’lumotlarga ta’sir ko’rsatadigan dasturiy kodlar tizimi sifatida aytish mumkin. Bu holatda ustunlik dasturiy kodda bo’ladi. Obektga yo’naltirilgan dasturlashda ma’lumotlarga urg’u ko’proq qaratiladi. Qanday ma’lumotlar qayta ishlanishiga qarab ular uchun metodlar aniqlanadi. Dasturlashning obektga yo’naltirilgan tillarida bu konsepsiya inkopsulatsiya, polimorfizm va meros mexanizmlari orqali amalga oshiriladi.

Inkopsulatsiya ma’lumotlarni va ularni qayta ishlash metodlarini birlashtirish imkonini beradi. Yuqorida aytib o’tilganidek obektlar yaratiladi. Obekt aynan shunday konstruksiya hisoblanadiki u inkopsulatsiya mexanizmini qo’llab quvvatlaydi. Obekt ichida ma’lumotlar va metodlar ochiq, obektdan tashqarida ochiq bo’lishi yoki yopiq bo’lishi mumkin. Oxirgi xolatda ma’lumotlar va metodlar obekt doirasida amalga oshirilishi mumkin.
Bayon etilgan yondashuv sinf inkopsilatsiyaning asosiy birligi hisoblanadi. Sinf obektning tipini, ma’lumotlarning yangi turini va ma’lumotlarni qayta ishlovchi metodlarni aniqlab beradi.
Polimorfizm bitta interfeysni har xil amallarni bajarishda qo’llashga imkon beradi va “bitta interfays ko’p metodlar” tamoyiliga amal qiladi. Polimorfizm tufayli dasturlar murakkabroq ko’rinishga ega bo’ladi, chunki bir xil amallarni aniqlash va bajarish uchun yagona interfays xizmat qiladi. Dasturlovchi yoki foydalanuvchi tomonidan bunday yagona interfeys har xil turdagi obektlar uchu qo’llaniladi. Mos buyruqni amalga oshirish uchu aniq metod tanlash kompyuter tomonidan obekt turiga qarab amalga oshiriladi.
Meros obektga yo’naltirilgan dasturlashda muhum mexanizm hisoblanadi. Aynan meroslash evalutsion usul bilan dasturiy kodni, dasturning murakkablik darajasini bir darajada saqlab turgan holda takomillashtirishga imkon beradi. Bu mexanizmda bir obekt boshqa bir obektning xususiyatini meros qilib olishi mumkin. Bu esa mavjud obektlar asosida uning xususiyatini saqlagan holda qo’shimcha yangi xususiyatga ega yangi obektni yaratish imkonini beradi.