Жаҳон иқтисодиёти ва дипломатия университети


-жадвал Демократиянинг ўзига хос хусусиятлари



Download 2,58 Mb.
bet79/191
Sana29.05.2022
Hajmi2,58 Mb.
#616344
TuriДиплом
1   ...   75   76   77   78   79   80   81   82   ...   191
Bog'liq
Замонавий сиёсатшунослик назария ва амалиёт

20-жадвал Демократиянинг ўзига хос хусусиятлари


Демократиянинг ўзига хос жиҳатлари

Мавжуд бўлиш асослари ва ривожланиш мезонлари

Иқтисодий соҳада

Халқнинг ҳокимият ман-баи деб тан олиниши

Хусусийлаштиришнинг ривожланиши ва фуқароларнинг мулкка эгалиги, мулкка эгалик қилиш ва фойдаланиш ҳамда ишлаб чиқаришни бошқариш

Мамлакатнинг иқгисодий сало-ҳияти ва аҳоли моддий аҳволи-нинг яхшилиги

Фуқароларнинг тенг ҳуқуқлилиги

Сиёсий соҳада

Давлат ҳокимияти ва маҳаллий бошқа-рувни амалга оширишда аҳолининг кенг қатнашуви

Сиёсий ҳуқуклар тизими ва шахс эркинлигинининг ривожланган-лиги ва таъминланганлиги

Қарорлар қабул қилиш-да озчиликнинг кўпчи-ликка бўйсуниши

Ижтимоий соҳада

Моддий ва маънавий ҳимояланганлик

Ижтимоий ҳуқуқ ва кафолатлар-нинг ривожланганлиги, шахс-нинг ҳимояланганлиги

Асосий органларнинг сайланиши

Маънавий соҳада

Жамият ва шахснинг етарли даражада ривожланган сиёсий маданияти, ўз-ўзини англаш ва кишиларнинг масъулияти

Манба: Политологая. Учебник. (Под ред. В. И. Буренко, В. В. Журавлева). М., 2005.
Таъкидлаш жоизки, оддий фуқароларнинг ўз ҳаётларига тегишли бўлган қарорларни қабул қилишда овоз бериш ҳуқуқига эга бўлиш ғояси турли та-рихий даврларда кишиларни қизиқтириб келган. Бироқ бу орзу фақат мил. ав. V—IV асрларда нисбатан рўёбга чиққан эди, ўша даврда афиналиклар ўз жа-миятлари сиёсатини ишлаб чиқиш ва қонунлар қабул қилишдага овоз бе-ришларда ва мулоқотларда эркин қатнашар эдилар. Улар, шунингдек, рота-ция асосида маъмурий кенгашларга ва судларга аъзо бўлиб кирар ва, шу та-риқа, сиёсий бошқарувда иштирок этар эдилар. Бироқ Афина демократияси ниҳоятда жўн характерда ва «бевосита демократия» бўлганлиги билан замо-навий демократиядан тубдан фарқ қилади. Афина демократиясининг камчи-ликларидан яна бири шунда эдики, унда фуқаролик нисбий маъно касб эт-ган ва хотин-қизларга, қулларга, келгиндиларга фуқаролик берилмаган. Ак-синча, фуқаролик жамиятнинг саралаб олинган аъзоларига берилган ва у ана шу қатлам манфаатлари учун хизмат қилган эди.
Ташқи адоват ва ички зиддиятларга қарамай, Афина демократияси 200 йил давом этди ва аста-секинлик билан инқирозга юз тутди.
110
Таъкидлаш жоизки, фуқароликнинг берилиши борасида юқоридаги каби чекловлар нафақат Афина демократияси даврида, балки ундан кейин ҳам ва, ҳатто, XX асрнинг ўрталарига қадар Ғарб парламент тизимларида ишлаб чиқилган аксарият ҳуқуқий ҳужжатларда ҳам ўз аксини топган эди. Масалан, 1789—1794 йиллардаги Буюк француз инқилобининг маҳсули бўлган тамойил — «барча фуқароларнинг тенг хуқуклилиги ва сиёсий ҳокимиятнинг халқ то-монидан амалга оширилиши» ижтимоий қатламларнинг ҳаммасига тегашли эмас эди. Бошқа бир мисол: демократиянинг илк икки ўчоғи ҳисобланган АҚШ ва Францияда хотин-қизлар сайлаш ва сайланиш ҳуқуқига фақатгина XX асрнинг 2-ярмидан бошлаб эришдилар.
Юқоридагилардан келиб чиқиб, айтишимиз мумкинки, демократия XX асрнинг маҳсули эмас, балки инсониятнинг тарихий тараққиёти мобайнида узлуксиз давом этган ва қатор ўзгаришларни бошдан кечирган мураккаб жа-раёндир.
Демократия бўйича олиб борилган тадқиқотлар хилма — хиллиги ва кенг қамровли эканлиги билан ажралиб туради. Бу тадқиқотлар демократиянинг эволюцион тарихини ва унинг асосий универсал хусусиятларини очиб беради. Барча тадқиқотларни қуйидаги даврларга бўлиб ўрганиш мумкин:

Download 2,58 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   75   76   77   78   79   80   81   82   ...   191




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish