Jamurad yangiboyevich, amirov

Azotsiz    ekstrativ  moddalar  (AYEM)  –  unga  oziqaning  yog‘  va  xom 
kletchatkadan  tashqari  barcha  azotsiz  qismi  kiradi,  ular    kraxmal,  qand  va 
pentozalardir. 
Kraxmal-o‘simliklar  zaxira  moddasi  bo‘lib  don,  meva  va  ildizmevalar 
quruq moddasining 60-70% tashkil qiladi. Kraxmal poya va barglarda kam 2% 
atrofida  uchraydi.  Kraxmalning  bir  turi-inulin-ko‘p  miqdorda  yer  nokida 
uchraydi.  Hayvon  kraxmali-glikogen  jigarda  to‘planib  uning  og‘irligini  4% 
gacha  tashkil qilishi mumkin. 
Qand  o‘simliklarda monosaxaridlar (glyukoza va fruktoza) va disaxaridlar 
(maltoza va shakar qamishi) holida uchraydi. 
Qand,  qand  lavlagi,  sabzi  va  oq  juxorida  22%  gacha  to‘planishi  mumkin. 
Hayvonlarda yagona qand vakili-laktoza hisoblanadi. 
Pentozanlar – kletchatka hosil bo‘lishida oralik vazifani bajaradi, shuning 
uchun azotsiz ekstrativ moddalar, dag‘al xashak va somonda uchraydi. 
Oziqalar  tuyimli  moddalar  manbai  bo‘lib,  ba’zilari  proteinga  boy  bo‘lsa, 
boshqalari esa azotsiz ekstrativ moddalarga boy bo‘ladi. 
Oziqalarning  kimyoviy  tarkibi  ularning  tuyimliligiga  asos  bo‘ladi,  unga  
qarab hayvonlarga yedirish imkoniyatlari tug‘iladi.