Jamurad yangiboyevich, amirov

Sun’iy  aminokislotalar.    Chorvachilik  talabidan  kelib  chiqib  ayrim 
qishloq xo‘jalik hayvonlari  va parrandalarni aminokislotalarga  bo‘lgan talabini 
qondirish    uchun    sun’iy    aminokislotalar  ishlab    chiqariladi.  Chorvachilikda 
lizin va metionin preparatlari  ishlatiladi. 
Oziqa  lizini  suyuq  va  quruq  holda  ishlab    chiqariladi,    chorvachilikda 
asosan  quruq  lizin  ko‘proq  ishlatiladi.  Quruq    lizin  oziqa  konsentrati  94-95% 
quruq  modda    va  1  kg  da  90-180  g  sof  lizin  bor.  Konsentrat  tarkibida  lizindan 
tashqari  10-14  %  boshqa    aminokislotalar,  20-25%  minerallar  va  B    guruh 
vitaminlari uchraydi. 
Lizinni  mikrobiologik  yo‘l    bilan  olishdan  tashqari  siklogeksandan 
kimyoviy yo‘l bilan ham olinadi.  
Sun’iy aminokislotalar ko‘proq parrandachilikda  qo‘llaniladi. 
Achitqilar.    Ular      o‘zining  tarkibida    hayvon  organizmi  uchun  zarur 
bo‘lgan  to‘la  qiymatli  oqsillar,  uglevodlar,  mineral  moddalar,  vitaminlar, 
fermentlar  va  estrogen  moddalar  bo‘lib,  o‘sish  va  rivojlanish,  ko‘payishiga 
ijobiy      ta’sir  qiladi.  Achitqi  oqsillari    o‘z  tarkibi  va  xossalari  bilan  hayvon 

---

 
83 
oqsillariga  o‘xshab  ketadi.  Ularda  metionin  va  sistin  kamroq  bo‘lib,  lizin 
ko‘proq (6,0-7,8% proteindan). 
Achitqi  oqsillari  hayvonot  dunyosi  oqsillariga  o‘xshab  cho‘chqalar  va 
parrandalarni    oziqlantirishda  keng  foydalaniladi.  Achitqilarni  ultrabinafsha 
nurlari bilan ishlash   ular tarkibida D
2
  vitamini miqdorini ko‘paytiradi. 
Hayvonlarni  oziqlantirishda  spirt  sanoati  tomonidan  ishlab    chiqariladigan 
sulfidli achitqilar keng foydalaniladi.  
Ular ancha to‘yimli bo‘lib 1 kg  achitqida 1,15-1,22 oziqa birligi mavjud. 
Keyingi  neft  sanoati  tomonidan  chiqarilayotgan  uglevodorodli  achitqilar 
ko‘paydi, ular tarkibida B 
12
 vitamini nisbati yuqori bo‘ladi. 
Barcha 
achitqilar 
hayvonlar 
 
ratsionida 
oqsil-mineral-vitamin 
qo‘shimchalar sifatida ishlatiladi. 
Quruq achitqilar cho‘chqa, parranda, yosh mollar omixta yYemlar tarkibiga 
3-10 % qo‘shiladi. 
 Fermentli  preparatlar.  Fermentli  preparatlar  asosan  broyler  jo‘jalari  va 
sutdan    ajratilgan  cho‘chqa  bolalari  ratsionida  oqsil,  mineral  moddalar, 
vitaminlar  yetishmasa,  oziqalar  fermentlari  yetarli  faollikka  ega  bo‘lsa 
ishlatiladi.  
 
2.3.2.Jadval