Jamurad yangiboyevich, amirov

Ozuqalar va hayvon tanasi quruq moddalarining kimyoviy tarkibi 
(A.P.Dmitrochenko bo‘yicha) 
 
 
Ozuqa 
Hayvon tanasi 
 
Ko‘k 
beda 
Makka 
doni  
Pichan 
Buqa 
Cho‘chqa   Tovuq 
Suv 
77,8 
13,0 
14,3 
54,0 
58,0 
56,0 
Quruq modda  
22,2 
87,0 
85,7 
46,0 
42,0 
44,0, 
Protein 
16,6 
10,1 
11,3 
32,6 
35,7 
47,7 

---

 
49 
Yog‘ 
4,0 
4,5 
2,9 
55,2 
55,2 
40,9  
Kletchatka 
 22,5 
2,2 
30,7 
- 
- 
- 
AYEM 
47,9 
81,6 
47,9 
2,2 
2,5 
1,6 
kul 
8,6 
1,6 
7,2 
10,0 
6,6 
9,8 
 
Hamma oziqalar suv va quruq moddalardan  iborat. 
 
 
2.1.1.Tasvir  
Ozuqalar va  hayvon tanasi  kimyoviy tarkibining tasviri  
(V.N. Bakanov va V.K. Menkin bo‘yicha). 
 
O`simlik va 
hayvon 
mahsulotlari
Azotsiz 
birikmalar 
Xom protein-
azotli 
birikmalar 
Mineral 
moddalar, 
xom kul
Vitaminlar 
Organik 
moddalar
Azotsiz 
ekstraktiv 
moddalar
Xom 
kletchatka
Quruq 
modda
Suv 
Oqsil, 
amidlar 
Xom yog`
 
 
Suv-  ozuqa  va  hayvon  hujayrasining    tarkibiy  qismi  hisoblanib;  u 
kechadigan barcha modda almashinuvi va biokimyoviy jarayonlarda qatnashadi. 
Yosh organizmda  modda almashinuvi jarayonlari jadal kechadi, shuning uchun 
suv ko‘proq talab qilinadi. 
Suv tanada qondan tortib barcha suyuqliklarning tarkibiga kiradi. 
Hayvon  tanasining  yarmi  suvdan  iborat,  uning  miqdori  yangi  tug‘ilgan 
hayvonlarda    80%  bo‘lsa,  voyaga  yetganida  50-60  %  ni  tashkil  qiladi,  tana 
sYemirishi bilan suv miqdori kamayib yog‘ nisbati ortib boradi. 
Turli ozuqalarda 5%  dan 95% gacha suv  bo‘ladi.  Uning miqdori pichan, 
somon, yYemda kam bo‘lib, ko‘k va shirali oziqalarda yuqori bo‘ladi. 
 Hayvonlarni  suvga  bo‘lgan  talabining  bir  qismi  oziqalar  tarkibidagi  suv 
hisobiga qondiriladi.  
Uy hayvonlarining turi va fiziologik holatiga qarab ichimlik suviga bo‘lgan 
talabi turlicha bo‘ladi: 1 kg ozuqaning quruq moddasi hisobiga cho‘chqalar 7-8, 
qoramollar  4-7, qo‘ylar   2-3, tovuqlar  1-1,5 l suv sarflaydilar.   Ozuqalar quruq 
moddasi  mineral  va  organik  qismlardan  tashkil  topgan,  mineral  moddalarga  -  

---

 
50 
kalsiy,  fosfor,  magniy,  kaliy,  tYemir,  mis,  kobalt  va  boshqalar,  organik 
moddalar esa protein, yog‘, kletchatka,AYEM va ayrim vitaminlar kiradi.