Jamurad yangiboyevich, amirov

II.1. Oziqalar to‘yimligi  
 
Hayvon  organizmining  oziqlanishi  –  uning  morfologik  va  funksional 
o‘zgarishining  omili  hisoblanadi.    Bu  ta’rif  Ch.Darvinniki  bo‘lib  keyinchalik 
fiziologlar  va zootexniklar  tomonidan tasdiqlangan.  
I.P.Pavlov    tajribalari  natijasida    turli  oziqalarning    hayvon  oshqozon  – 
ichak  tizimi  va  ovqat  hazm    qilish  fermentlarining  faolligiga  ta’siri  ochib 
berilgan. 
Hayvonlar ovqat hazm qilish tizimini shakllanishida oziqalar  muhim o‘rin 
tutadi.  N.P.Chirvinskiy  ma’lumotlariga  qaraganda,  qo‘zilar  onasidan 
ajratilgandan  keyin  faqat  dag‘al  oziqalar  bilan  oziqlantirilganda  ichaklari 
tanasiga  nisbatan  44-51  marta,  yYem  qo‘shib  oziqlantirganda  esa  faqat  33-38 
marta  uzun;  oshqozon  hajmi  1  kg  tirik  vaznga  800-900    va  270  ml  ni  tashkil 
etgan. 
 Oziqlantirish  ta’sirida  qon  aylanish,  nafas  a’zolari  rivojlanib,  hajmli 
oziqalarni  ko‘p  iste’mol  qilgan    hayvonlar  ko‘kragi  yaxshi  rivojlanib,  qorni 
hajmli, yonbosh do‘ngliklari orasi keng, tanasi uzun bo‘lishi qayd etilgan. 
Oziqlantirish  organizmda  modda  almashinuv  jarayonlariga  ta’sir  etib 
sog‘lom bo‘lish va yuqori mahsulot sifatini ta’minlaydi. 
Yetarli 
oziqlanmagan 
hayvonlarda 
har 
doim 
har 
xil 
yuqumsiz    kasalliklar  ko‘zgalishi 
xavfi 
mavjud, 
hamda 
uning 
mahsuldorligini 
kamaytirib, 
xo‘jalikda  foydalinish  davomiyligini  
qisqartiradi. 
Oziqlantirish 
hayvonlarning 
o‘sish  va  rivojlanishi,    vazni  va 
mahsuldorligini 
ta’minlaydi. 
(2.1.1.rasm) 
To‘la  qiymatli  oziqalantirmaslik 
hayvonning  o‘sish  va  rivojlanishiga 
salbiy  ta’sir  etadi,  hayvonlar  tanasi 
yaxshi  rivojlanmay,  ensiz,  kalta, 
sayoz 
bo‘lishi 
natijasida 
mahsuldorligi  past  bo‘ladi.  Bejiz 
akadYemik  M.I.Ivanov  «oziqa  va 
oziqlantirish 
hayvon 
organizmiga 
uning  zoti    va  kelib  chiqishiga 
nisbatan  ko‘proq  ta’sir  ko‘rsatadi  » 
deb aytmagan.