Jamurad yangiboyevich, amirov

Oziqlantirish ta’siri. N.P. Chirvinskiy (1909) hayvonlarga homila davrida 
va  tug‘ilgandan    keyin  tuyimli  moddalarni  yetishmasligi  ularning  skeleti  va  
ichki a’zolarining o‘sishga salbiy ta’sirini qayd qilgan. 

---

 
24 
Qo‘ylarni  faqat  dag‘al  oziqalar  bilan  oziqlantirib  o‘stirganda  uning 
ichaklarining  uzunligi  tana  uzunligidan  44-51  marta,  yaxshi  oziqlantirilganda, 
ya’ni  ratsionga yYem qo‘shib boqilganda faqat 33-38 marta uzun bo‘lgan xolos. 
N.P.  Chirvinskiy  yetarli  oziqlantirmaslik  skeletning  hamma  qismlarining 
rivojlanishiga  bir  xilda  ta’sir  etmasdan,  shu  davrda  jadal  o‘sadigan  skelet 
qismlarida o‘z izini qoldiradi degan. Shunday ilmiy ma’lumotni A.A.Maligonov 
(1925)  qoramollarda  qayd  etgan,  ya’ni  bunday  holat  hamma  a’zo  va 
to‘qimalarda ro‘y berar ekan. 
Shu qarashlar asosida Chirvinskiy-Maligonov qonuniyati  shakllangan – 
tuyimli  moddalar  yetishmasligi  shu  davrda  jadal  o‘sadigan  a’zo  va 
to‘qimalarning o‘sishga salbiy ta’sir ko‘rsatadi. 
Tuyoqlilarda  homila  davrida      tayanch  suyaklari  jadal  o‘sadi,  oziqalar 
yetishmasligi,  onasining  kasallanishi  homilaning  oyoq  suyaklarini  kalta  bo‘lib 
tug‘ilishiga  sabab  bo‘ladi,  bunday  hayvonlar  tug‘ilganda  tanasi  uzun,  kallasi 
katta  va  kichik  bo‘ladi.  Bu  holat  embrionalizm    deb  ataladi.    Tug‘ilgandan 
keyin  tuyimli  moddalar  yetishmasligi  yoki  yosh  hayvonning  kasallanishi 
rivojlanmay  qolishga  (o‘q  suyaklari)  sabab  bo‘ladi,  unga  infantilizm  deyiladi. 
Bunday  hayvonlar  tanasi  yangi  tug‘ilgan  hayvon  tanasini  eslatadi.  Bunday 
hayvonlar jinsiy balog‘at yoshida ham shunday boqilsa ular jinsiy jihatdan ham 
to‘laqonli  bo‘lmaydilar.  Neoteniya,  A.A.Maligonov  bo‘yicha  –  bu  tana 
o‘sishdan qolgani holda, jinsiy faoliyati me’yorda bo‘lishiga aytiladi. 
Embrionaliz  va  infantilizm    asoratlarini  keyinchalik  to‘liq  tuzatish 
imkoniyati  bo‘lmaydi,  shuning  uchun  ularning  oldini  olish  choralarini  ko‘rish 
kerak.